Trưng bày chuyên đề 'Âm vang Đông Sơn'

Đây là hoạt động chào mừng ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11/2023) và hướng tới kỷ niệm 100 năm phát hiện, nghiên cứu văn hóa Đông Sơn.

Đại biểu tham quan trống đồng (thế kỷ thứ 2-1 TCN) được tìm thấy tại thị trấn Sao Vàng, Thanh Hóa, đây là chiếc trống đồng Đông Sơn có kích thước lớn nhất được phát hiện tại Việt Nam tính đến nay. Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN

Phát biểu tại lễ khai mạc, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia Nguyễn Văn Đoàn nêu rõ: Đông Sơn là một trong 3 nền văn hóa khảo cổ nổi tiếng, góp phần hình thành nên các nhà nước sơ khai ở Việt Nam. Di tích được phát hiện ngẫu nhiên vào năm 1924 tại làng Đông Sơn, thành phố Thanh Hóa. Tính đến nay, sau 100 năm phát hiện và nghiên cứu, nhiều phương diện của văn hóa Đông Sơn đã được làm sáng tỏ.

Ông Nguyễn Văn Đoàn nêu rõ: Văn hóa Đông Sơn được xác định tồn tại từ khoảng thế kỷ VI-VII trước công nguyên đến thế kỷ I-II sau công nguyên, phân bố rộng khắp Bắc Bộ kéo dài đến tận Quảng Bình, tập trung chủ yếu ở lưu vực các sông Hồng, sông Mã, sông Cả. Đồng thời có quan hệ giao lưu mở rộng với các nền văn hóa trong khu vực, từ miền Nam Trung Quốc đến khu vực Đông Nam Á hải đảo. Qua hàng trăm di tích cùng với khối di vật đồ sộ đã phát hiện, nghiên cứu là minh chứng sinh động cho nguồn gốc bản địa, sự phát triển lâu dài, liên tục và trực tiếp từ các nền văn hóa tiền Đông Sơn (Phùng Nguyên – Đồng Đậu – Gò Mun) đến đỉnh cao văn hóa Đông Sơn và văn minh Đại Việt.

Cùng với phát hiện, nghiên cứu đã hình thành nên các bộ sưu tập hiện vật của văn hóa Đông Sơn phong phú về số lượng, đa dạng loại hình, độc đáo về hình thức thể hiện, mang tính thẩm mỹ cao, làm từ các chất liệu đồng, sắt, gốm, thủy tinh, gỗ, đá...với kỹ thuật vô cùng tinh xảo, phản ánh đời sống lao động, sản xuất cũng như quan niệm về thế giới, nhân sinh của các cư dân Việt cổ từ hơn 2.000 năm trước.

Nhân dịp này, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia tiếp nhận 51 hiện vật văn hóa Đông Sơn từ nhà nghiên cứu, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Thanh Nam nhằm bổ sung cho bộ sưu tập của Bảo tàng. Hiện nay, bộ sưu tập hiện vật về văn hóa Đông Sơn của Bảo tàng Lịch sử quốc gia ngày càng được bổ sung đầy đủ hơn. Đây cũng là một bộ sưu tập đồ sộ nhất đã được giới thiệu, trưng bày ở trong và ngoài nước.

Đại biểu tham quan trưng bày chuyên đề “Âm vang Đông Sơn”. Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN

Trưng bày "Âm vang Đông Sơn" gồm 3 chủ đề chính mở cửa đón khách từ ngày 22/11/2023 đến tháng 4/2024.

Với chủ đề "Sưu tầm mới về văn hóa Đông Sơn", thời gian gần đây, Bảo tàng Lịch sử quốc gia đẩy mạnh nghiên cứu về văn hóa Đông Sơn với sự hợp tác của các cơ quan, tổ chức quốc tế. Trong đó có phối hợp với Bảo tàng Quốc gia Hàn Quốc khai quật di chỉ Đình Tràng (Hà Nội) góp phần sáng tỏ nhiều vấn đề về văn hóa Đông Sơn vùng đồng bằng Bắc Bộ; khai quật di chỉ Bãi Cọi (Hà Tĩnh) để làm rõ mối giao lưu giữa văn hóa Đông Sơn và văn hóa Sa Huỳnh vùng đồng bằng sông Cả. Bảo tàng còn phối hợp với Đại học Đông Á (Nhật Bản) khai quật thành cổ Luy Lâu phát hiện gần một ngàn mảnh khuôn đúc trống đồng, chứng minh sức sống mạnh mẽ của văn hóa Đông Sơn ở trung tâm Giao Châu những thế kỷ đầu công nguyên.

Chủ đề 2 thứ hai đề cập đến "Khuôn đúc trống Đông Sơn phát hiện từ lòng đất Luy Lâu". Năm 1998, tại Luy Lâu (Bắc Ninh, Việt Nam) đã phát hiện một mảnh khuôn đúc trống trên bề mặt, năm 2001 phát hiện một mảnh trong lớp đất đắp thành. Đây là những dấu hiệu đầu tiên về khả năng tìm thấy dấu vết hoạt động đúc trống đồng ngay tại Luy Lâu, trị sở của quận Giao Chỉ. Năm 2010-2011, tại di tích Non Nong Hor ở tỉnh Mukdahan (Thái Lan) đã phát hiện được một số mảnh khuôn đúc trống bằng đất nung. Tuy nhiên, những phát hiện này vẫn chưa được nghiên cứu đầy đủ và công bố rộng rãi. Cho đến nay, với gần một ngàn mảnh khuôn đúc trống đồng được phát hiện đã cho thấy di tích Luy Lâu (Bắc Ninh, Việt Nam) là nơi duy nhất trên thế giới phát hiện được số lượng lớn các mảnh khuôn đúc trống đồng.

Chủ đề thứ 3 là "Thực nghiệm đúc trống đồng". Từ năm 1964 đến 1975, Bảo tàng Lịch sử Việt Nam (nay là Bảo tàng Lịch sử quốc gia) phối hợp với Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tiến hành thử nghiệm đúc trống đồng Ngọc Lũ trên cơ sở phân tích thành phần hợp kim và các dấu vết kỹ thuật trên hiện vật. Quá trình thực nghiệm đúc 4 lần đầu đều không thành công, lần đúc thứ 5 đạt khoảng 80% so với trống gốc...

Thanh Giang (TTXVN)