Trúng loạt dự án mới, nhà thầu xây dựng vẫn loay hoay với nợ đọng

Xây dựng Hòa Bình trúng thầu 9 dự án trong 5 tháng với tổng giá trị trên 7.000 tỷ đồng. Ảnh: HBC.

"Giai đoạn khó khăn nhất của Xây dựng Hòa Bình đã qua. Từ tháng 10 năm ngoái đến nay, chúng tôi trúng 9 gói thầu với tổng giá trị trên 7.000 tỷ đồng", ông Lê Viết Hải, Chủ tịch CTCP Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình nói với Tri Thức - Znews, đồng thời kỳ vọng có thể thu hồi một phần nợ đọng để giải quyết các gánh nặng tài chính.

Những hợp đồng mới

Các gói thầu mà ông Hải nhắc đến gồm gói thi công kết cấu, kiến trúc, đá ốp lát... tại đại dự án Phú Quốc Park tại TP Phú Quốc, Kiên Giang; dự án Eaton Park tại TP Thủ Đức, TP.HCM; dự án Newtown Diamond tại Đà Nẵng; Khách sạn SND tại khu đô thị Tây Hồ Tây, Hà Nội; dự án Gem Riverside tại TP.HCM; chung cư H2 của chủ đầu tư Tài chính Hoàng Huy tại Hải Phòng hay dự án Kim Đô Policity tại Bắc Ninh...

Ông Hải cho rằng 2023-2024 là giai đoạn đặc biệt khó khăn của nhà thầu này khi không có việc để làm và đối tác không có tiền để trả nợ.

Doanh thu đột ngột lao dốc từ hơn 14.000 tỷ đồng vào năm 2022 xuống còn hơn 7.500 tỷ đồng vào năm 2023 và hơn 6.370 tỷ đồng vào năm 2024. Trong khi đó, hết năm 2022, công ty vẫn vay nợ hơn 5.100 tỷ đồng, tất cả đều là các khoản vay ngắn hạn.

"Rất khó khăn và áp lực", Chủ tịch Xây dựng Hòa Bình chia sẻ.

Thực tế, năm 2024 vừa qua, nhà thầu của ông Lê Viết Hải đã có lãi trở lại sau 2 năm lỗ nặng liên tiếp, song khoản lãi 852 tỷ đồng không đến từ hoạt động kinh doanh mà đến từ việc thanh lý tài sản, hoàn nhập dự phòng và bán công ty con.

Việc trúng các gói thầu mới trong bối cảnh thị trường bất động sản trên đà phục hồi tạo cho Chủ tịch Lê Viết Hải niềm tin về tình hình sản xuất kinh doanh năm 2025.

Không riêng Xây dựng Hòa Bình, các doanh nghiệp xây dựng khác cũng liên tiếp công bố trúng thầu các công trình lớn và bước đầu lấy lại "phong độ" sau giai đoạn khủng hoảng.

CTCP Xây dựng Coteccons (HoSE: CTD) trong quý II niên độ 2025 (tức quý IV/2024), đã ghi nhận doanh thu gần 6.886 tỷ đồng, tăng 22% so với cùng kỳ. Đây là mức doanh thu cao nhất trong 20 quý gần đây của doanh nghiệp. Lợi nhuận sau thuế theo đó đạt 106 đồng, tăng 54%, tiệm cận giai đoạn trước khi thị trường khủng hoảng.

Tại ĐHĐCĐ thường niên năm tài chính 2024 cuối năm ngoái, ông Bolat Duisenov - Chủ tịch HĐQT Xây dựng Coteccons cho biết lượng backlog đã ký của công ty đạt khoảng 30.000 tỷ đồng; trong đó, khoảng 25.000 tỷ đồng được chuyển tiếp sang năm 2025.

Đồng thời, giá trị các hợp đồng mà công ty đang tham gia đấu thầu là hơn 16.800 tỷ đồng. Lượng công việc này sẽ đảm bảo kết quả kinh doanh của Xây dựng Coteccons trong thời gian tới.

Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Unicons, đơn vị thành viên của Coteccons, mới đây cũng giành được hợp đồng xây dựng và đảm bảo chất lượng công trình của dự án Đô thị biển CaraWorld tại tỉnh Khánh Hòa. Đây là dự án bất động sản có tổng mức đầu tư công bố 2,06 tỷ USD (tương đương 46.371 tỷ đồng).

Trong khi đó, Central trúng thầu dự án Sun Symphony Residence (tháp B1.1.) tại Đà Nẵng, nhà thầu đảm nhiệm việc thi công phần ngầm, phần kết cấu và hoàn thiện phần thân của dự án. Doanh nghiệp cũng phối hợp với Phát Đạt Group khởi công dự án khu nhà ở phức hợp cao tầng Thuận An 1 tại Bình Dương.

Ngoài ra, Central còn trúng gói thầu thiết kế và thi công 17 văn phòng chi nhánh trên nhiều địa phương của một ngân hàng lớn. Trong lĩnh vực hạ tầng, Central trúng thầu xây dựng dự án trạm dừng nghỉ Phan Thiết - Dầu Giây của chủ đầu tư FUTA Group.

Cuối năm ngoái, 3 thành viên trong hệ sinh thái của ông Nguyễn Bá Dương gồm Newtecons, Ricons và SOL E&C cũng đã khởi công dự án Lumi Hanoi của chủ đầu tư CapitaLand Development. Dự án có tổng giá trị phát triển hơn 1 tỷ đô la Singapore (tương đương 748 triệu USD).

Nói với Tri Thức - Znews, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) cho rằng sự phục hồi của thị trường bất động sản tạo cơ hội cho nhiều dự án nhà ở, đô thị được khởi công trong nửa cuối năm 2024 và năm 2025. Thêm vào đó, triển vọng về đầu tư công cũng mang lại nhiều tín hiệu tích cực cho các doanh nghiệp xây dựng trong năm nay.

Áp lực nợ đọng dai dẳng

Dù các nhà thầu lớn bắt đầu có việc trở lại, ông Hiệp cho biết bức tranh tài chính vẫn chưa được cải thiện đáng kể. Các nhà thầu vẫn đang đối diện không ít áp lực, đáng kể nhất là nợ đọng.

Báo cáo tài chính quý II/2025 (1/10-31/12/2024 tính theo năm tài chính kéo dài từ 1/7 năm trước đến 31/6 năm sau) của Coteccons cho thấy khoản phải thu khách hàng đạt 13.644 tỷ đồng tại ngày 31/12/2024, tăng 1.398 tỷ đồng so với thời điểm 30/6 cùng năm.

Nợ xấu giảm 190 tỷ đồng, quanh mức 2.163 tỷ đồng. Khoản nợ xấu vẫn chủ yếu đến từ các doanh nghiệp quen thuộc như Công ty Ngôi Sao Việt (thuộc Tân Hoàng Minh), Công ty Saigon Glory (chủ đầu tư dự án tứ giác Bến Thành) và Công ty Minh Việt (chủ đầu tư Tricon Towers). Công ty trích lập dự phòng 67% các khoản nợ xấu kể trên.

Trong khi đó, báo cáo tài chính quý IV/2024 của Xây dựng Hòa Bình cho thấy trong năm qua, công ty đã thu hồi được 340 tỷ đồng tiền nợ từ các đối tác, song vẫn còn 6.891 tỷ đồng khoản phải thu, tương đương 45% tổng tài sản và vượt doanh thu cả năm. Nợ khó đòi giảm dù giảm mạnh 1.009 tỷ đồng nhưng vẫn còn 1.947 tỷ đồng.

Đối tác chậm trả trong khi doanh nghiệp cần tiền để hoạt động, nhà thầu của ông Lê Viết Hải vẫn duy trì các khoản nợ vay lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Tại thời điểm kết thúc năm 2024, Xây dựng Hòa Bình còn vay nợ 4.270 tỷ đồng.

Theo ông Hải, doanh nghiệp đã cố gắng để trả hàng nghìn tỷ đồng tiền vay trong các năm qua, nhờ đó năm 2024, nợ vay của nhà thầu xuống mức thấp nhất kể từ 2017. Dẫu vậy, vị chủ tịch tự đánh giá doanh nghiệp chịu rất nhiều áp lực với các khoản nợ này.

Bình luận về các công nợ cùng những khoản nợ đọng của các nhà thầu xây dựng, ông Nguyễn Quốc Hiệp cho rằng thị trường phục hồi, tình hình thu nợ của các doanh nghiệp cũng diễn biến khả quan hơn. Song nhìn chung, giá trị các khoản nợ đọng vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu tài sản của các nhà thầu, đe dọa trực tiếp đến dòng tiền sản xuất kinh doanh, đặc biệt đối với các nhà thầu nhỏ, ít dự án.

"Không có tiền, nhiều nhà thầu thậm chí 'phá giá' để trúng thầu các dự án. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình hoạt động của hệ thống doanh nghiệp xây dựng", ông Hiệp nói.

Nỗ lực thu hồi nợ

Xây dựng Hòa Bình vừa thắng kiện trong vụ kiện với đối tác là CTCP Xây lắp Sunshine E&C. Trước đó, doanh nghiệp của ông Lê Viết Hải đã nộp đơn khởi kiện đối tác, yêu cầu thanh toán hơn 94 tỷ đồng cho giá trị thi công còn thiếu cùng các khoản lãi và phạt phát sinh từ 2 hợp đồng thi công xây dựng tại 2 dự án.

Ông Hải tiết lộ hiện các đối tác đã bắt đầu phục hồi, một số dự án được đưa ra thị trường và mang về dòng tiền. Ông kỳ vọng các bên sẽ thanh toán một phần các khoản nợ kéo dài nhiều năm với nhà thầu. Bản thân doanh nghiệp cũng sẽ tích cực tìm kiếm các biện pháp để thu hồi nợ, trả bớt các khoản nợ vay.

Trong khi đó, Coteccons mới đây cũng nhận được quyết định của TAND quận 1, TP.HCM về việc công nhận thỏa thuận giữa các bên trong vụ tranh chấp hợp đồng thi công. Theo Coteccons, đây là công nợ liên quan một dự án trọng điểm và công ty dự kiến vượt kế hoạch hoàn nhập dự phòng trong năm tài chính 2025. Tuy nhiên, doanh nghiệp không cung cấp thêm thông tin chi tiết.

Coteccons khẳng định đây là bước tiến quan trọng trong quá trình thu hồi nợ xấu, đồng thời dự kiến vượt mục tiêu đề ra tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 2024 trong năm tài chính 2025.

Chủ tịch Coteccons Bolat Duisenov cho biết ưu tiên hàng đầu của công ty hiện nay là không phát sinh thêm nợ xấu mới và giảm thiểu các khoản nợ tồn đọng trước tái cấu trúc. Lãnh đạo doanh nghiệp đặt kỳ vọng công tác xử lý công nợ sẽ có bước tiến đáng kể trong 12-18 tháng tới.

Thủy Tiên