Trung Quốc có thể đang đóng siêu tàu sân bay hạt nhân

Những nghi ngờ về việc Trung Quốc đang đóng tàu sân bay thứ tư, chính là các bức ảnh chụp từ vệ tinh cho thấy một mô-đun sàn bay; điều này cho thấy, đây có thể là một mô-đun thử nghiệm; tức là việc cắt thép đặt ky con tàu có thể vẫn chưa bắt đầu. Theo các chuyên gia trong lĩnh vực này, hình ảnh thực sự cho thấy một mô-đun thử nghiệm, nhưng theo những người khác, thì không phải vậy.

Mặc dù còn những ý kiến nghi ngờ, nhưng giới quan sát đều thống nhất cho rằng, việc Trung Quốc chuẩn bị đóng tàu sân bay Type 004, cũng là con tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân đầu tiên, là biểu hiện cho sự thay đổi to lớn về lực lượng hải quân cũng như công nghệ quốc phòng của Trung Quốc trong thời gian qua và trong thời gian tới.

Hình ảnh vệ tinh và các thông tin gần đây cho thấy, con tàu đã xuất hiện tại xưởng đóng tàu Đại Liên, báo hiệu rằng Trung Quốc có thể đang đẩy nhanh chương trình tàu sân bay của mình với tốc độ nhanh hơn. Trong khi họ đang gấp rút hoàn thiện tàu sân bay thứ ba là Phúc Kiến (Type 003).

Hiện 3 tàu sân bay của Trung Quốc đã hạ thủy (Liêu Ninh, Sơn Đông và Phúc Kiến), đều là những tàu sân bay chạy bằng động cơ thông thường. Việc sở hữu tàu sân bay hạt nhân, sẽ mang lại cho Hải quân Trung Quốc (PLAN), khả năng hoạt động dài ngày trên biển và sức mạnh lớn hơn.

Không giống như các tàu sân bay chạy bằng năng lượng thông thường, vốn phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và cần tiếp nhiên liệu thường xuyên, một tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân, có thể hoạt động gần như “vô thời hạn”, nó chỉ bị giới hạn bởi thực phẩm, vật tư và khả năng chịu đựng của thủy thủ đoàn và thời gian đến định kỳ bảo dưỡng.

Do vậy, việc sở hữu tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân, giúp Hải quân Trung Quốc triển khai ở xa bờ biển Trung Quốc (hải quân biển xanh), duy trì các hoạt động quân sự trên toàn cầu. Mỹ từ lâu đã đạt được khả năng này, với các tàu sân bay lớp Nimitz và Ford; và động thái của Trung Quốc, cũng báo hiệu ý định thách thức sự thống trị của Hải quân Mỹ.

Quyết định đẩy nhanh quá trình phát triển tàu sân bay Type 004 cũng có ý nghĩa quan trọng không kém, khi tàu sân bay Phúc Kiến (Type 003), là bước chuyển đổi của Trung Quốc từ tàu sân bay cất cánh bằng nhảy cầu, sang máy phóng điện từ, tương tự như công nghệ được sử dụng trên tàu sân bay lớp Ford của Mỹ.

Tuy nhiên, hạn chế của Type 003 là về động cơ, khi vẫn sử dụng năng lượng thông thường, khiến hạn chế thời gian hoạt động trên biển; nhất là các hoạt động tầm xa. Bằng cách đẩy nhanh quá trình phát triển tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân, Trung Quốc đang đẩy nhanh quá trình hoàn thiện năng lực không quân hải quân.

Có thể khẳng định, những tác động chiến lược nếu Trung Quốc sở hữu siêu tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân là rất lớn. Trước hết, nó giúp Hải quân Trung Quốc phương tiện, có khả năng hoạt động liên tục ở vùng biển Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương và xa hơn nữa; giảm sự phụ thuộc vào các căn cứ khu vực và trung tâm hậu cần.

Điều này đặc biệt quan trọng trong một tình huống bất ngờ có thể xảy ra, ở khu vực eo biển Đài Loan, nơi Trung Quốc sẽ tìm cách ngăn chặn sự can thiệp của Mỹ và đồng minh bằng cách thiết lập sự hiện diện liên tục của nhóm tác chiến tàu sân bay gần khu vực vùng biển tranh chấp.

Và việc sở hữu những tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân, sẽ giúp Quân đội Trung Quốc duy trì áp lực trong thời gian kéo dài, củng cố chiến lược chống tiếp cận/chống xâm nhập khu vực (A2/AD), mà Bắc Kinh đang dày công xây dựng và làm khó khăn, phức tạp thêm các kế hoạch can thiệp của Mỹ.

Ngoài Đài Loan, việc triển khai tàu sân bay Type 004 và các tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân thế hệ tiếp theo, sẽ mở rộng sự hiện diện của Hải quân Trung Quốc trên các tuyến đường biển quan trọng, như Eo biển Malacca, Biển Đông và thậm chí là Vịnh Ba Tư; giúp tăng cường ảnh hưởng của Trung Quốc trên toàn cầu và thách thức sự thống trị của Hải quân Mỹ.

Những hệ quả công nghệ của quá trình phát triển Type 004, không chỉ giới hạn ở tàu sân bay. Một chương trình tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân thành công, có thể sẽ chuyển thành những tiến bộ trong hệ thống động cơ hạt nhân cho các vũ khí hải quân khác, bao gồm tàu ngầm và tàu chiến mặt nước thế hệ tiếp theo của Trung Quốc.

Lấy ví dụ từ Hải quân Mỹ, nước này từ lâu đã tận dụng hệ thống đẩy hạt nhân cho các tàu chiến tiên tiến nhất của mình, và việc Trung Quốc theo đuổi công nghệ tương tự, cho thấy Bắc Kinh muốn hiện đại hóa hạm đội, theo cách có thể thay đổi cơ bản cán cân sức mạnh hải quân, trong những thập kỷ tới.

Nếu Trung Quốc có thể làm chủ được kỹ thuật phức tạp cần thiết cho tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân, thì rất có thể họ sẽ sớm phát triển được tàu tuần dương, hoặc tàu khu trục chạy bằng năng lượng hạt nhân; qua đó nâng cao hơn nữa năng lực viễn chinh biển xanh của họ.

Tuy nhiên, việc xuất hiện siêu tàu sân bay hạt nhân của Trung Quốc, chắc chắn sẽ gây ra phản ứng từ Mỹ và các đồng minh của Mỹ trong khu vực và cả trên thế giới. Để chủ động với hành động tăng cường lực lượng hải quân biển xanh của Bắc Kinh, Washington đã tăng cường nỗ lực củng cố sự hiện diện hải quân tại Thái Bình Dương, tăng cường hợp tác với Nhật Bản, Australia và Ấn Độ theo các sáng kiến như Đối thoại an ninh bốn bên (Quad), hiệp ước an ninh AUKUS.

Tuy nhiên, câu hỏi chính vẫn là Trung Quốc có thể đưa tàu sân bay Type 004 vào hoạt động nhanh như thế nào. Phát triển tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân, là những công nghệ cực kỳ phức tạp, không chỉ đòi hỏi khả năng kỹ thuật đóng tàu hiện đại, mà còn cần lực lượng nhân sự được đào tạo bài bản và cơ sở hạ tầng hỗ trợ toàn diện.

Nên nhớ là Hải quân Mỹ đã phải mất nhiều thập kỷ để hoàn thiện hoạt động của tàu sân bay hạt nhân của họ, và mặc dù Trung Quốc dù có những tiến bộ công nghệ nhanh chóng, nhưng họ vẫn sẽ phải đối mặt với những thách thức đáng kể về thiết kế lò phản ứng, hiệu quả động cơ và bảo trì lâu dài.

Tuy nhiên, sự xuất hiện nhanh chóng của Type 004 tại xưởng đóng tàu Đại Liên, cho thấy Hải quân Trung Quốc đang phát triển với tốc độ mạnh mẽ. Nếu Trung Quốc có thể đưa vào hoạt động một tàu sân bay hạt nhân hoàn chỉnh trong thập kỷ tới, điều này sẽ đánh dấu một cột mốc lịch sử; củng cố vị thế của Trung Quốc như một cường quốc hải quân toàn cầu, có khả năng cạnh tranh với sự thống trị của Mỹ ở tất cả các đại dương trên thế giới.

Cho dù tàu sân bay Type 004 hiện vẫn là trong giai đoạn nghiên cứu, hay sắp được triển khai; nó có đáp ứng được kỳ vọng hay gặp phải trở ngại… thì sự phát triển của nó, vẫn là tín hiệu rõ ràng cho thấy Bắc Kinh cam kết định hình lại cán cân sức mạnh hải quân trong thế kỷ 21; thách thức trực tiếp với sự thống trị hải quân của Mỹ, được thiết lập kể từ sau Thế chiến thứ hai. (Nguồn ảnh Bulgarian Military, X, Sina, Wikipedia).

Tiến Minh