'Truyện sử Trần' - Bức tranh triều Trần sống động

Tái hiện biến cố lịch sử dưới góc nhìn mới

“Truyện sử Trần” của tác giả Trần Thanh Cảnh là tuyển tập truyện ngắn lấy cảm hứng từ những giai đoạn quan trọng của triều đại nhà Trần - một trong những thời kỳ vàng son của lịch sử Việt Nam. Tác phẩm không chỉ tái hiện các sự kiện mà còn đi sâu vào tâm lý các nhân vật lịch sử, tạo nên bức tranh sống động, đầy cảm xúc.

Tuyển tập "Truyện sử Trần" gồm hơn 200 trang, do Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành

Tuyển tập gồm 7 truyện ngắn kéo dài qua các thời kỳ. Mở đầu là Giấc mơ trưa, tác giả "xuyên không" trở về quá khứ gặp lại Hoàng đế cuối cùng của triều Lý - Lý Chiêu Hoàng - để giải mã những điểm mờ trong lịch sử, từ chuyện bà bị Thái sư Trần Thủ Độ ép nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh, chấm dứt thời kỳ cai trị của nhà Lý, bắt đầu triều đại nhà Trần năm 1225. Từ Hoàng đế, Lý Chiêu Hoàng trở thành Chiêu Thánh Hoàng hậu - vợ của Trần Cảnh (Trần Thái Tông); rồi bị giáng là công chúa gả cho Lê Phụ Trần, người mà Thái Tông hết sức tin tưởng…

Truyện Đêm Nguyệt Bàn là những năm tháng vua tôi nhà Trần từ chỗ lập mưu đến đồng lòng, quyết tâm chống giặc Mông - Nguyên. Người bán than kể câu chuyện tướng Trần Khánh Dư năm 1287 đánh tan đoàn thuyền lương của nhà Nguyên do tướng Trương Văn Hổ chỉ huy. Chiến thắng của Trần Khánh Dư đã buộc quân Nguyên rơi vào thế bị động. Trên đường rút lui, chúng đã bị Trần Hưng Đạo, Phạm Ngũ Lão đánh cho tan tác. Thoát Hoan phải chui vào ống đồng trốn về nước.

Những truyện như Giấc mơ xuân, Chúa hoa, Xuân muộn, Côn Sơn vi vút kể quá trình sứ giả nhà Nguyên là Trần Phu sang Đại Việt (1293), là lát cắt về cuộc đời của Huyền Trân công chúa hay là những ngày suy tháng mạt của triều Trần sau thời Dương Nhật Lễ (người kế vị vua Trần Dụ Tông).

Tại tọa đàm ra mắt tuyển tập “Truyện sử Trần” chiều 11.1, GS.TSKH.nhà văn Trần Gia Ninh nhận xét, “Truyện sử Trần” không chỉ là chuỗi truyện về một triều đại với bao nhân vật lẫy lừng, còn mang đến một cách tiếp cận khác, vượt ra khỏi khuôn khổ những ghi chép sử liệu truyền thống. Các câu chuyện là sự tái hiện những biến cố lịch sử dưới góc nhìn mới, cũng là lời tự sự của những con người đứng sau các sự kiện ấy.

Nhẹ nhàng, thú vị, tôn trọng bối cảnh lịch sử

Tác giả Trần Thanh Cảnh chia sẻ ông không né tránh những góc khuất của lịch sử, luôn thể hiện sự cảm thông đối với con người trong hoàn cảnh của họ. Các nhân vật lịch sử như Lý Chiêu Hoàng, Trần Thái Tông, Trần Nhân Tông hay Trần Khánh Dư, Trần Nguyên Đán... được khắc họa không chỉ qua các hành động mang tầm vóc quốc gia mà còn qua những nỗi niềm rất con người, trong đó có cả thành công, thất bại, hy sinh, dằn vặt và mâu thuẫn.

Nhà văn Trần Thanh Cảnh cho biết, tập truyện ngắn là một hành trình khám phá lịch sử qua lăng kính văn học với phong cách khác biệt, khi đan xen nhiều yếu tố hiện đại, khi là giấc mơ, khi bắt đầu bằng câu chuyện từ địa danh ghi dấu trận đánh lịch sử của triều Trần, trận Vân Đồn...

GS.TSKH.nhà văn Trần Gia Ninh và tác giả Trần Thanh Cảnh chia sẻ tại tọa đàm chiều 11.1

"Bằng cách này, tác phẩm theo tôi sẽ trở nên nhẹ nhàng, thú vị, song vẫn giữ được sự tôn trọng bối cảnh lịch sử. Các nhân vật lịch sử không chỉ hiện lên qua lăng kính sử liệu mà còn được “thổi hồn" bằng cách để họ trò chuyện, đối thoại gần gũi, thậm chí mang chút hài hước hoặc triết lý nhân sinh phù hợp với tư duy hiện đại. Qua đó, lịch sử không còn là những dòng chữ khô khan, mà trở thành một dòng chảy kết nối quá khứ với hiện tại", nhà văn Trần Thanh Cảnh cho hay.

"Truyện sử Trần" cũng dành một số trang kể lược sử 12 triều vua Trần ở dạng tóm tắt, dễ hiểu, từ nguồn gốc đến khi cư ngụ tại bộ Vũ Ninh (vùng Bắc Ninh, Bắc Giang ngày nay); truyện về đức vua mở triều Trần Thái Tông, thời xây nền thịnh trị Trần Thánh Tông, Phật hoàng Trần Nhân Tông, thời thái bình dưới vua Trần Anh Tông...

Tác giả Trần Thanh Cảnh mong muốn, “Truyện sử Trần” sẽ giúp khơi dậy tình yêu lịch sử, đặc biệt với độc giả trẻ. “Đây là một góc nhìn khác biệt về những sự kiện lịch sử quan trọng trong triều Trần, với những chiến công lẫy lừng và nhân vật vĩ đại, đặt câu hỏi về số phận, quyền lực, tình yêu và sự hy sinh... Qua những truyện kể ngắn gọn, lịch sử sẽ đến với lớp trẻ nhẹ nhàng hơn, dễ tiếp cận và dễ thuộc hơn".

Bài và ảnh: Hương Sen