Từ đường Trường Sơn bất tử đến đường Hồ Chí Minh cao tốc

Đường Trường Sơn là tuyến đường huyết mạch chi viện cho miền Nam Việt Nam. Ảnh: Tư liệu

Đến trước giờ mở màn chiến dịch, 17 giờ ngày 26.4.1975, trên các hướng, các cánh tiến công, chúng ta triển khai xong các quân đoàn 1, 2, 3, 4 và Đoàn 232 (tương đương quân đoàn) với 15 sư đoàn bộ binh, 6 trung đoàn, 4 tiểu đoàn và một số đại đội đặc công, biệt động, 3 lữ đoàn, trung đoàn và 8 tiểu đoàn pháo binh, các đơn vị binh chủng khác, một bộ phận không quân, hải quân và lực lượng vũ trang địa phương[1]. Yêu cầu vật chất của chiến dịch rất lớn với trên 60 nghìn tấn vũ khí đạn dược, quân trang, xăng dầu, lương thực để phục vụ cho 250 nghìn quân chủ lực và 20 nghìn bộ đội địa phương đã được Bộ đội Trường Sơn bảo đảm[2] với tinh thần “thần tốc, thần tốc hơn nữa, táo bạo, táo bạo hơn nữa…” như nội dung bức điện khẩn của Đại tướng Võ Nguyên Giáp gửi các đơn vị, tư lệnh chiến trường.

Từ đầu năm 1974, Bộ đội Trường Sơn đã có 9 sư đoàn binh chủng (4 sư đoàn công binh, 2 sư đoàn ô tô vận tải, một sư đoàn phòng không, một sư đoàn bộ binh) và 12 trung đoàn binh chủng, chưa kể 5 trung đoàn cao xạ và tên lửa do Bộ phối thuộc. Đến lúc này thì chi viện chiến lược của ta đã đạt đỉnh cao về quy mô tổ chức binh chủng hợp thành và hiệu quả, sức mạnh của tuyến hậu cần chiến lược tăng vọt, bảo đảm đầy đủ cơ sở vật chất cho cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975 và đặc biệt góp phần làm nên kỳ tích: cơ động các quân đoàn dự bị chiến lược thần tốc hành quân từ Bắc vào Nam tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước[3]. Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã nhận định: “Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, tuyến chi viện chiến lược Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh là một trong những nhân tố chiến lược có vai trò quyết định đưa cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc ta đến thắng lợi hoàn toàn”[4].

Tuyến vận tải chiến lược đường Hồ Chí Minh là một hướng chiến trường quan trọng, nơi đọ sức thường xuyên, không ngừng nghỉ giữa không quân, bộ binh Mỹ tiến hành cuộc chiến tranh ngăn chặn vô cùng ác liệt và Bộ đội Trường Sơn tiến hành cuộc chiến đấu chống ngăn chặn với tinh thần dũng cảm hy sinh vô bờ bến nhằm thực hiện bằng được nhiệm vụ chi viện chiến lược cho chiến trường miền Nam. Giải quyết vấn đề ai thắng ai trong cuộc đọ sức này thuần túy bằng biện pháp quân sự[5]. Nghệ thuật quân sự Việt Nam đã trở thành vũ khí sắc bén, vô địch khi được bộ đội Trường Sơn vận dụng sáng tạo vào đặc điểm chiến trường dưới sự chỉ huy tài ba của các danh tướng, tư lệnh: Võ Bẩm, Phan Trọng Tuệ, Hoàng Văn Thái, Đồng Sỹ Nguyên và các chính ủy: Vũ Xuân Chiêm, Đặng Tính, Hoàng Thế Thiện, Lê Xy qua các giai đoạn.

Những năm công tác ở Quốc hội, nhiều lần tôi và các ĐBQH đã cùng Thiếu tướng, Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân Hoàng Kiền, Giám đốc Ban Quản lý Dự án Đường tuần tra biên giới (Ban 47 Bộ Tổng Tham mưu) đi khảo sát, kiểm tra việc xây dựng hệ thống “phên dậu của quốc gia”, trải dài từ địa đầu Móng Cái đến tận mũi Hà Tiên tại những cung đường khó khăn, phức tạp nhất và được thấy chất lửa của Bộ đội Trường Sơn nơi anh luôn rực cháy. Anh có thể đi công tác xuyên ngày, xuyên đêm. Trên xe lúc nào cũng đủ lương khô, nước uống. Dù đường sá xa xôi, đèo dốc trơn trượt, một bên là vách núi cao, một bên là vực thẳm nhưng anh luôn lạc quan, yêu đời. Xe đi vừa xóc, vừa tròng trành do đường xấu, vậy mà anh vẫn vừa đi vừa làm thơ. Tôi và anh đã trở nên thân thiết hơn sau những chuyến đi vất vả đó, nhất là khi nghỉ hưu, anh tham gia làm Phó Chủ tịch Hội Truyền thống Bộ đội Trường Sơn, thường cùng với những đồng đội cũ qua lại nhà bố vợ tôi là cố Trung tướng, Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn Đồng Sỹ Nguyên vào dịp 19.5 - kỷ niệm Ngày truyền thống Bộ đội Trường Sơn hàng năm.

Chúng ta sẽ còn nhớ mãi lời của Đại tướng Võ Nguyên Giáp: “Năm tháng sẽ qua đi, nhưng đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh mãi mãi được ghi vào lịch sử của dân tộc ta như một “con đường huyền thoại”, một kỳ tích của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước vĩ đại trong thế kỷ XX” [6]. Tổng Bí thư Lê Duẩn đánh giá: “Đường Trường Sơn là con đường của ý chí quyết thắng, của lòng dũng cảm, của khí phách anh hùng. Đường Trường Sơn là một chiến công chói lọi trong lịch sử kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta. Đó là con đường nối liền Nam -Bắc, thống nhất nước nhà”.

Ngày nay, với sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước, nhất là hai Nghị quyết số 38/2004/NQ-QH11 và số 66/2013/QH13 của Quốc hội, đường Hồ Chí Minh, công trình quan trọng quốc gia được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư từ năm 2004, có tổng chiều dài toàn tuyến 3.183km, từ điểm đầu Pác Bó (Cao Bằng) đến điểm cuối tại Đất Mũi (Cà Mau), quy mô 2 làn xe, đến nay đã hoàn thành được trên 86% khối lượng. Và, trong giai đoạn 3 tới đây, một số đoạn tuyến sẽ được đầu tư nâng cấp lên thành đường cao tốc.

Tuyến đường Hồ Chí Minh đã tạo nên trục dọc đường bộ xuyên Việt thứ hai ở phía Tây, cùng với Quốc lộ 1A và tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông đang được khẩn trương xây dựng, hình thành hệ thống hạ tầng giao thông hiện đại, thông suốt, an toàn, góp phần phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng - an ninh. Đó chính là cách mà các thế hệ ngày nay tiếp nối truyền thống hào hùng đường mòn Hồ Chí Minh bất tử của cha anh mình năm xưa.

______

[1] Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975 (Biên niên sự kiện) NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2005, trang 196.

[2] Từ Buôn Mê Thuột đến Sài Gòn, NXB Trẻ, 2015, trang 148.

[3] Lịch sử Đoàn 559 Bộ đội Trường Sơn Đường Hồ Chí Minh, NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội, 1999, trang 674.

[4] Lịch sử Đoàn 559… sđd, trang 7.

[5] Lịch sử Đoàn 559… sđd, trang 675.

[6] Lịch sử Đoàn 559…, sđd, trang 9.

TS. TRẦN VĂN - Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách