Từ khung cửi truyền thống đến công nghệ mới, lụa Nha Xá đổi thay giữ nghề

Thợ dệt lụa tại Cơ sở sản xuất kinh doanh lụa Nha Xá Nguyệt Hưng Silk.

Bởi vậy nhiều người vẫn gọi Nha Xá là làng “á hậu” về nghề dệt lụa. Trải qua hơn 700 năm tồn tại và phát triển, nghề dệt lụa Nha Xá đã gắn bó mật thiết với đời sống của người dân nơi đây, trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa và kinh tế địa phương.

Đến thăm làng lụa Nha Xá, chúng tôi đã nghe thấy âm thanh từ những chiếc máy dệt đang hoạt động ngày đêm. Chị Nguyễn Thị Nguyệt, Cơ sở sản xuất kinh doanh lụa Nha Xá Nguyệt Hưng Silk cho biết, lụa Nha Xá được sản xuất từ tơ tằm tự nhiên, mang lại cảm giác mát mẻ khi chạm vào. Vải lụa mỏng nhẹ nhưng vẫn đảm bảo độ bền cao. Đặc biệt, lụa có khả năng điều hòa nhiệt độ, giúp người mặc cảm thấy ấm áp vào mùa Đông và mát mẻ vào mùa Hè. Đây là ưu điểm nổi bật khiến lụa Nha Xá được nhiều người ưa chuộng.

Trước đây, người dân Nha Xá tự trồng dâu và nuôi tằm để lấy kén. Tuy nhiên, hiện nay đã nhập sợi tơ từ các nguồn cung cấp uy tín để đảm bảo chất lượng và đáp ứng nhu cầu sản xuất. Bên cạnh đó, các hộ dân trong làng đã đầu tư máy móc hiện đại trong sản xuất để tăng năng suất, giảm bớt nhân công.

“Để tăng năng suất lao động thì chúng tôi đã chuyển đổi máy móc, từ máy móc cũ công nghệ xưa sang máy công nghệ hiện đại, So với trước đây, năng suất của chúng tôi đạt gấp đôi”, chị Nguyệt cho biết.

Thợ dệt lụa tại Cơ sở sản xuất kinh doanh lụa Nha Xá Nguyệt Hưng Silk.

Ông Phạm Văn Thực, Cơ sở sản xuất kinh doanh lụa Nha Xá Thục Liên Silk cho biết, chúng tôi cũng đã triển khai quảng bá thương hiệu sản phẩm lụa nha xá và bán hàng trên các mạng xã hội để giúp việc tiêu thụ sản phẩm tốt hơn, tăng thu nhập cho gia đình.

Theo ông Nguyễn Thanh Bình, Chủ tịch Hiệp hội Sản xuất và Kinh doanh lụa Nha Xá, hiện toàn làng có hơn 100 gia đình tham gia vào nghề dệt lụa với khoảng 500 máy dệt. Mỗi tháng sản xuất khoảng 100 -120.000m lụa. Sản phẩm lụa Nha Xá được tiêu thụ rộng rãi tại các đô thị lớn như Hà Nội, Huế, Đà Nẵng và Thành phố Hồ Chí Minh. Ngoài ra, lụa Nha Xá còn được xuất khẩu sang các nước như Lào và Thái Lan, đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng trong và ngoài nước.

Ông Nguyễn Thanh Bình cho biết, sau khi thị trường phát triển, những người thợ của nghề dệt lụa Nha Xá học hỏi, sáng tạo ra được những mẫu hoa văn mới. Sự đa dạng trong mẫu mã và hoa văn giúp lụa Nha Xá đáp ứng nhu cầu phong phú của khách hàng. Ngoài các loại lụa trơn truyền thống, Nha Xá còn sản xuất nhiều mặt hàng mới như lụa hoa, đũi, tơ se, lanh... Các sản phẩm từ lụa Nha Xá rất đa dạng, bao gồm áo dài, khăn quàng cổ, cà vạt, chăn và gối lụa tơ tằm thêu hoa, túi, ví, balo làm từ lụa... Sự đa dạng này đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng khách hàng khác nhau. Với bản chất cần cù, ham học hỏi, lại nhanh nhạy với thị trường, người Nha Xá đã mang những sản phẩm lụa của làng tỏa đi khắp mọi miền Tổ quốc.

Tuy nhiên, ông Bình vẫn đang trăn trở, khi nghệ nhân có tay nghề cao, gắn bó với nghề còn rất ít, thế hệ trẻ không mặn mà với nghề dệt lụa truyền thống. Các cơ sở sản xuất chủ yếu hoạt động nhỏ lẻ, chưa có sự liên kết giữa các gia đình sản xuất trong hiệp hội. Ngoài ra, với 50% sản phẩm lụa Nha Xá được xuất khẩu nhưng cơ bản đều phụ thuộc vào các doanh nghiệp đầu mối khác nhau.

Thợ dệt lụa tại Cơ sở sản xuất kinh doanh lụa Nha Xá Nguyệt Hưng Silk.

Với mong muốn đưa lụa Nha Xá bay xa, Hiệp hội Hiệp hội Sản xuất và Kinh doanh lụa Nha Xá đang cố gắng chủ động trong tiếp cận thị trường, thường xuyên quảng bá sản phẩm thông qua việc tham gia hội chợ, trên các mạng xã hội để nhiều người biết đến thương hiệu Lụa Nha Xá. Bên cạnh đó, đa dạng hóa các sản phẩm lụa Nha Xá để đáp ứng nhu cầu của các đối tượng khách hàng khác nhau, liên kết giữa các hộ sản xuất với nhau, làm đầu mối cho các doanh nghiệp kinh doanh…

Với những nỗ lực không ngừng trong việc đổi mới và phát triển, làng lụa Nha Xá đang từng bước khẳng định vị thế của mình trên thị trường trong và ngoài nước, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam.

Thanh Tuấn (TTXVN)