Từ lực lượng săn bắt cướp huyền thoại đến đặc nhiệm TP.HCM

Những trang viết trong tập truyện ký Huyền thoại SBC của tác giả Phạm Thanh Nghị - tác phẩm đoạt giải Ba Cuộc vận động sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học nghệ thuật kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam - đã gợi lại ký ức hào hùng của một thời máu lửa.

Dấu ấn huyền thoại một thời

Sau năm 1975, tình hình an ninh trật tự ở TP.HCM vô cùng phức tạp, các băng nhóm tội phạm tồn tại trước giải phóng tiếp tục hoạt động, gây ra hàng chục ngàn vụ cướp, giết người, bắt cóc tống tiền. Chúng sẵn sàng xả súng chống trả, khiến nhiều cán bộ, chiến sĩ hy sinh.

Đồng chí Mai Chí Thọ (bên phải) - Giám đốc CATP - người chỉ đạo phá án Thanh Nga. Ảnh: TN

Trước tình hình đó, ngày 8-4-1978, Công an TP.HCM quyết định thành lập Đội SBC thuộc Phòng Cảnh sát hình sự và các phân đội tại nhiều địa bàn trọng điểm. Đội khoảng 80 cán bộ, chiến sĩ, phần lớn còn rất trẻ, tinh thông nghiệp vụ, võ thuật, được phép chạy xe tốc độ cao, vào đường cấm, được phép tiêu diệt tội phạm theo luật định.

Trong suốt hơn 15 năm, SBC đã trở thành nỗi kinh hoàng của tội phạm và niềm tin yêu của nhân dân. Những vụ án chấn động như vụ sát hại nghệ sĩ Thanh Nga, vụ bắt cóc con nghệ sĩ Kim Cương, con bác sĩ Lã Hỷ, hay việc triệt hạ băng cướp Mã Ngưu… đều gắn với những chiến công sáng ngời lòng quả cảm của lực lượng SBC.

Những cái tên như Ba Tung, Hai Thành, Dương Minh Ngọc, Lý Đại Bàng, Kỷ Bình Thế, Vũ Đình Chiến, Lê Thanh Liêm… đã đi vào huyền thoại. Họ không chỉ dũng cảm trong cuộc chiến sinh tử với tội phạm mà còn có những quyết định nhân văn, để rồi sau đó tội phạm tự nguyện ra đầu thú, hoàn lương.

Đại tá Trần Văn Tạo, nguyên Phó Giám đốc Công an Thành phố Hồ Chí Minh từng nói: “Máu các đồng chí đã đổ trên đường công vụ để lập nên những chiến tích oai hùng. Các đồng chí mãi là niềm tự hào của Công an thành phố mang tên Bác”.

Trinh sát săn bắt cướp nổ súng khống chế đối tượng trên đường phố. Ảnh: TN

Nhiều câu chuyện gắn với SBC vẫn còn được nhắc lại với sự ngưỡng mộ: trinh sát Lê Thanh Liêm thoát chết hy hữu khi đối mặt với tên cướp Điệp “chó”; trinh sát T. dùng cú đá quyết định hạ gục tên cướp Tâm “Hoàng đế”; hay “đại bàng” Lý Đại Bàng với những cú bay người quật ngã tội phạm trên đường phố. Không ít chiến sĩ đã hy sinh, bị thương nặng, nhưng tên tuổi họ sống mãi trong lòng nhân dân.

SBC cũng là lực lượng mang đậm tình người. Có người không nỡ nổ súng khi kẻ cướp đang bồng con nhỏ, có người trăn trở vì đã để tội phạm thoát trong phút nhân đạo. Nhưng rồi chính tình người ấy nhiều lần đưa tội phạm trở lại con đường thiện lương, tự giác ra đầu thú. Những câu chuyện này làm nên một SBC bình dị nhưng quá đỗi phi thường, quả cảm, nhân văn.

Tiếp nối hào khí trong lực lượng đặc nhiệm hình sự

Sau khi hoàn thành sứ mệnh lịch sử, lực lượng SBC giải thể nhưng tinh thần quả cảm và cách đánh đặc thù của SBC đã trở thành nền tảng cho các đơn vị đặc nhiệm hình sự TP.HCM ngày nay.

Các đội đặc nhiệm hình sự trực thuộc Phòng Cảnh sát hình sự ngày nay tiếp tục phát huy lối đánh nhanh, táo bạo, hiệu quả, bảo toàn lực lượng và tính mạng người dân. Nhiều chuyên án triệt phá băng nhóm ma túy, trộm, cướp, tội phạm công nghệ cao gần đây cho thấy sự trưởng thành vượt bậc của lực lượng này.

Các chiến sĩ đặc nhiệm không chỉ giỏi võ thuật, lái xe tốc độ cao, sử dụng thành thạo vũ khí, mà còn được trang bị kỹ năng nghiệp vụ hiện đại. Trong nhiều chuyên án, họ phải đối mặt với tội phạm liều lĩnh, thậm chí có súng và lựu đạn, nhưng vẫn kiên quyết khống chế. Nhân dân TP.HCM nhiều lần chứng kiến cảnh những trinh sát đặc nhiệm hòa vào dòng người trên đường, chỉ trong tích tắc đã khống chế, bắt gọn kẻ cướp.

Điểm khác biệt của đặc nhiệm hôm nay so với SBC trước đây chính là việc gắn kết chặt chẽ với các biện pháp nghiệp vụ hiện đại, sự phối hợp đồng bộ giữa các lực lượng và sự hỗ trợ của công nghệ. Hệ thống camera giám sát, cơ sở dữ liệu dân cư, công nghệ phân tích thông tin… giúp đặc nhiệm chủ động hơn trong đấu tranh với tội phạm. Tuy vậy, sự dũng cảm, mưu trí và quyết đoán trên thực địa vẫn là yếu tố quyết định, tiếp nối đúng chất SBC ngày nào.

Nhiều cán bộ lão thành từng là trinh sát SBC, nay gặp lại các thế hệ trẻ đặc nhiệm đều chung nhận xét: tinh thần “xả thân vì nhân dân” vẫn luôn nguyên vẹn. Đại tá Lê Thanh Liêm - cựu trinh sát SBC, nguyên Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm ma túy - từng khẳng định: “SBC là huyền thoại, đặc nhiệm hình sự hôm nay đang viết tiếp huyền thoại đó theo cách của thời đại mới. Họ chính là SBC trong thời bình, bảo vệ nhân dân bằng cả trái tim và trí tuệ”.

Dấu ấn không phai trong lòng người dân

45 năm trôi qua kể từ ngày thành lập SBC, thành phố được yên bình, phát triển rực rỡ. Trong ký ức người dân, SBC mãi là hình tượng đẹp: trẻ, khỏe, gan dạ, bám phố, bám dân, xả thân chiến đấu sinh tử với tội phạm.

NGUYỄN TÂN