Tư nhân tham gia làm đường sắt tốc độ cao: Chưa có đề xuất nào vượt khung

Chiều 11/7, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố các luật đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 9, trong đó có Luật Đường sắt.

Theo ông Nguyễn Danh Huy - Thứ trưởng Bộ Xây dựng, một trong những điểm mới quan trọng của Luật Đường sắt 2025 là bổ sung quy định về đầu tư dự án đường sắt bằng nguồn vốn ngoài Nhà nước để thể chế hóa Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Thời gian qua, các dự án đường sắt đều được đầu tư bằng nguồn vốn đầu tư công, quy định này đã mở ra cơ hội để huy động tối đa nguồn lực, đặc biệt là nguồn lực của khu vực kinh tế tư nhân tham gia vào đầu tư phát triển hệ thống đường sắt.

Bên cạnh đó, Luật vẫn có các quy định ràng buộc, kiểm soát bảo đảm vừa huy động được nguồn lực tư nhân, vừa giữ được vai trò quản lý của Nhà nước đối với hệ thống đường sắt.

Ông Nguyễn Danh Huy - Thứ trưởng Bộ Xây dựng tại họp báo.

Ông Huy cho biết, Luật Đường sắt 2025 cũng bổ sung các quy định về quản lý chi phí đầu tư nhằm giải quyết các vướng mắc trong quá trình xác định chi phí đối với những công trình, hạng mục, thiết bị mà Việt Nam chưa có.

Pháp luật hiện hành có thể chưa có hoặc có nhưng chưa phù hợp hệ thống đơn giá, định mức đối với các dự án đường sắt mới, đường sắt điện khí hóa nên việc bổ sung quy định này, theo ông Huy là nhằm giải quyết vướng mắc, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và phù hợp với thông lệ quốc tế để xác định đơn giá, định mức cho phù hợp trong triển khai xây dựng các dự án đường sắt mới.

Đồng thời, bên cạnh các cơ chế thông thoáng nhằm đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng dự án đường sắt, Luật Đường sắt 2025 cũng đã bổ sung nội dung về bảo đảm phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực để vừa khơi thông, tháo gỡ nhưng cũng có cơ chế kiểm soát của Nhà nước đảm bảo công khai, minh bạch, tránh thất thoát tài sản của Nhà nước.

Tại họp báo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, hiện Bộ đã nhận được một số đề xuất từ các nhà đầu tư quan tâm đến việc tham gia dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Theo quy định pháp luật hiện hành, bước đầu tiên là hướng dẫn các nhà đầu tư hoàn thiện hồ sơ đề xuất dự án. Việc hoàn thiện này phải tuân thủ đầy đủ theo quy định tại Điều 33 Luật Đầu tư, trong đó nêu rõ các yêu cầu chi tiết mà nhà đầu tư cần đáp ứng.

Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để đánh giá một cách toàn diện lợi ích khi chuyển đổi hình thức đầu tư từ đầu tư công sang đầu tư tư nhân.

"Việc đánh giá tập trung vào lợi ích mang lại cho Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, trên nguyên tắc cẩn trọng và kỹ lưỡng", ông Huy nói.

Dự án đường sắt tốc độ cao thu hút sự quan tâm từ khu vực tư nhân (Ảnh: AI).

Thứ trưởng Bộ Xây dựng cũng cho biết, 2 Bộ cũng đang phối hợp xây dựng các tiêu chí đánh giá hồ sơ đề xuất. Trên cơ sở đó, Bộ đã có văn bản gửi tới tất cả các nhà đầu tư quan tâm, trong đó nêu rõ thời hạn nộp hồ sơ. Sau khi nhận được đầy đủ hồ sơ, Bộ Xây dựng sẽ cùng Bộ Tài chính đánh giá và tổng hợp báo cáo trình cấp có thẩm quyền xem xét.

"Chúng tôi cũng đang tiếp tục làm việc với Bộ Tài chính để thành lập Hội đồng thẩm định liên ngành, có nhiệm vụ thẩm định các đề xuất của nhà đầu tư", ông Huy cho hay.

Về câu hỏi liên quan đến kỳ vọng của các nhà đầu tư, ông Huy nhấn mạnh nguyên tắc: tất cả các doanh nghiệp, người dân đều phải tuân thủ quy định của pháp luật hiện hành.

Mở cơ hội đầu tư tư nhân vào đường sắt, Bộ Xây dựng khẳng định không nới lỏng khuôn khổ pháp luật

"Mức độ ưu đãi như thế nào, chúng ta thực hiện trong khuôn khổ quy định pháp luật cho phép. Qua quá trình làm việc, đến thời điểm này, chưa có nhà đầu tư nào đưa ra đề xuất vượt quá khuôn khổ pháp luật. Trong trường hợp có đề xuất vượt khung, theo quy định, chúng tôi sẽ phải báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét", Thứ trưởng Bộ Xây dựng thông tin.

Về tiến độ thực hiện, ông Huy cho hay, Quốc hội đã thông qua việc cho phép phép nghiên cứu thêm hình thức đầu tư tư nhân đối với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. "Hiện nay, việc nghiên cứu vẫn đang được triển khai, và cho đến nay chưa có vướng mắc nào phát sinh", ông Huy nêu rõ.

Nguyễn Thu Huyền