Từ vụ TikToker Happi.Mommi bị tố lừa đảo: Tự do tài chính hay cạm bẫy đầu tư?

Những ngày gần đây, dư luận xôn xao trước vụ việc TikToker Nguyễn Ngọc Anh (Happi.Mommi) bị hàng loạt nhà đầu tư tố cáo lừa đảo với số tiền lên đến hàng trăm tỷ đồng. Một số người cho biết, họ đã từng ngưỡng mộ hình ảnh một người phụ nữ tự lập, giàu có, mà Nguyễn Ngọc Anh gây dựng trên mạng xã hội, từ đó nghe theo lời kêu gọi tham gia vào các kênh đầu tư không chính thống của nữ tiktoker. Hệ quả là không ít người đã và đang rơi vào cảnh trắng tay, nợ nần chồng chất.

Nhiều người lên tiếng tố cáo nữ Tiktoker lừa đảo đầu tư tiền ảo

Đây không phải lần đầu tiên một cá nhân nổi tiếng trên mạng xã hội bị tố cáo vì lợi dụng hình ảnh cá nhân để huy động vốn theo mô hình tài chính mập mờ, đánh vào tâm lý làm giàu nhanh của nhiều người.

Trong vụ việc này, khái niệm tự do tài chính đã được nhắc đến. Vậy, tự do tài chính thực sự là gì? Đâu là ranh giới giữa đầu tư thông minh và cạm bẫy tài chính? Làm thế nào để nhận diện và tránh xa những mô hình đầu tư đầy rủi ro?

Cạm bẫy từ "thần tượng đầu tư" mạng xã hội

Trao đổi với PV Chuyên trang Thị trường Tài chính – Báo Kinh tế & Đô thị, ông Vũ Trọng Cường – Giám đốc kinh doanh Dai-ichi Hoàng Mai cho biết, bản chất của những mô hình đầu tư không chính thống là đánh vào lòng tham của con người, hứa hẹn tỷ suất lợi nhuận cao trong thời gian ngắn. “Khi một người mong muốn kiếm được nhiều tiền nhanh chóng, họ sẽ dễ bị cuốn vào những mô hình đầy rủi ro mà không lường trước được hậu quả. Thời gian đầu, họ có thể nhận được lợi nhuận, nhưng thực chất, nhiều mô hình lừa đảo hoạt động theo cách lấy tiền của người đầu tư sau để trả lãi cho người đầu tư trước. Khi số lượng người tham gia giảm dần, hoặc khi chủ của mô hình đạt được mục tiêu lợi nhuận, họ biến mất. Lúc đó, mọi người mới vỡ lẽ rằng họ đã rơi vào bẫy”, ông Cường phân tích.

Điều đáng nói là nhiều nạn nhân của những mô hình này không dám lên tiếng tố cáo, bởi họ hiểu rõ bản thân đã đầu tư vào một kênh không chính thống và bị mất tiền vì chính lòng tham của mình. Một số người thậm chí còn kéo theo bạn bè, người thân tham gia, nên khi sự việc vỡ lở, họ càng không dám trình báo với cơ quan chức năng vì sợ liên lụy.

Giám đốc kinh doanh Dai-ichi Hoàng Mai - Vũ Trọng Cường

Vậy làm thế nào để nhận diện đâu là một chuyên gia tài chính thực sự, đâu là "chuyên gia tài chính mạng xã hội" để tránh bị lừa đảo? Ông Cường cho rằng, sai lầm phổ biến của nhiều người là đánh giá uy tín của một cá nhân dựa trên tài sản mà họ phô bày trên mạng xã hội. “Những hình ảnh nhà lầu, xe sang không phải là thước đo để quyết định có nên đầu tư theo một ai đó hay không. Quan trọng là cơ hội đầu tư mà họ đưa ra có thực sự khả thi hay không, mô hình, dự án đầu tư đó có được cấp phép hay không. Rất nhiều người đầu tư vào những mô hình chưa được cơ quan quản lý nhà nước cấp phép, đến khi mất trắng số tiền, họ không có căn cứ pháp lý để đòi lại”, ông Cường nhấn mạnh.

Không đánh cược tự do tài chính

Bàn về khái niệm tự do tài chính, vị chuyên gia này cho rằng, đây là một mục tiêu hoàn toàn có thể đạt được, nhưng không phải ai cũng hiểu đúng về nó. “Tự do tài chính không có nghĩa là kiếm tiền nhanh hay đầu tư liều lĩnh để làm giàu trong thời gian ngắn. Nó là khi một người có đủ nguồn thu nhập thụ động để chi trả cho toàn bộ cuộc sống mà họ mong muốn mà không cần phải lao động trực tiếp. Chẳng hạn, nếu một gia đình ở Hà Nội chi tiêu 30 - 40 triệu đồng/tháng, nhưng thu nhập thụ động của họ đạt trên 50 triệu đồng/tháng, thì khi đó, họ có thể xem là đã đạt tự do tài chính”, ông Cường giải thích.

Theo một số thành viên trên mạng xã hội, họ đã từng ngưỡng mộ hình ảnh một người phụ nữ tự lập, giàu có, mà Nguyễn Ngọc Anh gây dựng trên mạng xã hội, từ đó nghe theo lời kêu gọi tham gia vào các kênh đầu tư không chính thống của nữ tiktoker

Các nguồn thu nhập thụ động có thể đến từ nhiều kênh khác nhau, chẳng hạn như cho thuê bất động sản, đầu tư vào cổ phiếu có cổ tức, hay xây dựng thương hiệu để kinh doanh nhượng quyền. Tuy nhiên, để đạt được điều này, nhà đầu tư phải có kiến thức tài chính vững chắc, biết cách kiểm soát dòng tiền và phân bổ vốn hợp lý.

“Trong quản lý tài chính cá nhân, điều quan trọng nhất là kiểm soát dòng tiền. Một người muốn đầu tư thì trước tiên phải đảm bảo có quỹ sinh hoạt, quỹ an toàn (dự phòng khi thất nghiệp, bệnh tật…). Quỹ đầu tư phải được phân bổ rõ ràng, bao nhiêu dành cho các kênh đầu tư sinh lời an toàn, bao nhiêu dành cho các khoản đầu tư rủi ro cao. Nếu một người chấp nhận đầu tư vào các mô hình chưa được cấp phép, họ phải hiểu rằng mình đang đánh cược và có thể mất toàn bộ số tiền đó mà không có sự bảo vệ của pháp luật”, ông Cường khuyến cáo.

Về tiền điện tử và các quỹ đầu tư tự phát, chuyên gia này cho biết, hiện nay nước ta chưa cấp phép cho các mô hình này. Vì vậy, nếu tham gia, nhà đầu tư phải xác định rõ mức độ rủi ro và sẵn sàng chấp nhận mất trắng.

Từ những bài học đắt giá của các vụ lừa đảo tài chính, chuyên gia Vũ Trọng Cường khuyến cáo, nhà đầu tư cần trang bị cho mình một nền tảng kiến thức tài chính vững chắc trước khi bỏ tiền vào bất kỳ kênh đầu tư nào. Việc đầu tư mà không hiểu rõ về thị trường chẳng khác nào lao vào một canh bạc mà phần thua luôn nghiêng về phía người thiếu hiểu biết.

Bên cạnh đó, chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng, hãy luôn tỉnh táo trước những "chuyên gia tài chính" trên mạng xã hội. Không nên bị lóa mắt bởi những lời hứa hẹn về lợi nhuận khổng lồ trong thời gian ngắn. Bất kỳ khoản đầu tư nào có mức sinh lời cao bất thường đều đi kèm với rủi ro rất lớn. Nếu một người hoặc tổ chức nào đó cam kết lợi nhuận cố định ở mức cao mà không có cơ sở rõ ràng, đó rất có thể là dấu hiệu của một mô hình lừa đảo kiểu Ponzi.

Lệ Giang