Tuổi trẻ Bến Quan nói không với tảo hôn

Thay đổi từ nhà trường

Xã Bến Quan được thành lập trên cơ sở sáp nhập thị trấn Bến Quan cùng ba xã miền núi Vĩnh Ô, Vĩnh Khê, Vĩnh Hà. Với đặc thù địa bàn rộng, nhiều thôn bản vùng sâu, vùng dân tộc thiểu số, nơi đây từng đối mặt với những hệ lụy dai dẳng từ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Năm 2021, chị Hồ Thị Nương, ở thôn Rào Trường, xã Bến Quan, khi ấy mới tròn 17 tuổi, đã phải gác lại con đường học tập để trở thành vợ, thành mẹ trong sự thiếu thốn cả về vật chất lẫn tinh thần. Không nghề nghiệp, không đất sản xuất, hai vợ chồng trẻ chỉ trông chờ vào nương rẫy. Hôn nhân đến quá sớm, khi chưa có sự chuẩn bị đã siết chặt tương lai hai người trẻ vào vòng nghèo khó. Câu chuyện của Hồ Thị Nương không phải là cá biệt. Từ thực tế đó, xã Bến Quan đã xác định phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là nhiệm vụ lâu dài, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, trong đó lực lượng đoàn viên, thanh niên giữ vai trò nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động.

Trường THCS và THPT Bến Quan là nơi tập trung đông học sinh người Vân Kiều. Đây cũng là nhóm đối tượng dễ bị tổn thương khi các em ở độ tuổi vị thành niên, chịu tác động mạnh từ phong tục, quan niệm truyền thống của gia đình và cộng đồng.

Đoàn Thanh niên cùng với người có uy tín tuyên truyền về phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết - Ảnh: P.Q

Nhận diện rõ nguy cơ đó, nhiều năm qua, nhà trường xác định phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống không phải là hoạt động mang tính phong trào mà là nhiệm vụ xuyên suốt, gắn với mục tiêu giáo dục toàn diện. Thay vì tuyên truyền một chiều, các hoạt động được thiết kế linh hoạt, sinh động, phù hợp tâm lý lứa tuổi như: Sân khấu hóa, thi vẽ tranh, phát tờ rơi, tập huấn kỹ năng truyền thông về giảm thiểu tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Chị Phạm Thị Kim Loan, cán bộ y tế học đường Trường THCS và THPT Bến Quan cho biết, bên cạnh kiến thức sách vở, nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa, sinh hoạt chuyên đề để tuyên truyền cho học sinh về giới tính, chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên. Điều đáng ghi nhận là nhận thức của học sinh đã có sự chuyển biến rõ rệt. Không ít em trở thành “cầu nối”, là tuyên truyền viên cho gia đình, bản làng, góp phần lan tỏa thông điệp tích cực về học tập, lập thân, lập nghiệp trước khi lập gia đình.

Em Hồ Thị Quỳnh Như, học sinh lớp 10A3, chia sẻ: “Trước đây, em từng nghĩ việc lấy chồng sớm là bình thường như nhiều người lớn trong thôn vẫn nói. Nhưng sau khi được thầy cô phân tích về pháp luật và những hệ lụy lâu dài, em hiểu rằng tảo hôn sẽ khiến mình bỏ học, vất vả và ảnh hưởng đến sức khỏe. Em sẽ cố gắng học hành để có cuộc sống tốt đẹp hơn”.

“Đi từng ngõ, gõ từng nhà” để giữ tương lai

Không dừng lại ở nhà trường, hành trình xóa bỏ hủ tục ở Bến Quan được triển khai trong cộng đồng. Chính quyền địa phương tăng cường phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, triển khai chiến lược tuyên truyền “đi từng ngõ, gõ từng nhà”. Cán bộ tư pháp, y tế, dân số và đoàn viên, thanh niên chủ động tìm đến từng thôn bản trò chuyện, lắng nghe và chia sẻ với từng gia đình, từng bạn trẻ.

Anh Hồ Văn Sơn, Bí thư Đoàn Thanh niên thôn Xóm Mới cho biết, để công tác tuyên truyền đạt hiệu quả, ngoài việc lồng ghép nội dung trong các buổi họp thôn, sinh hoạt câu lạc bộ, đoàn viên còn đến từng hộ gia đình. Do ban ngày người dân chủ yếu lên nương rẫy, các buổi tuyên truyền thường được thực hiện vào buổi tối, khi cả gia đình đã quây quần bên nhau.

Song song với tuyên truyền, việc cải thiện sinh kế, nâng cao đời sống kinh tế cho người dân được xác định là giải pháp căn cơ để hạn chế tảo hôn. Tổ chức đoàn phối hợp với các ban, ngành kết nối nguồn vốn vay, hỗ trợ các mô hình kinh tế phù hợp, giúp thanh niên học nghề, tạo việc làm, có thu nhập ổn định.

Phó Chủ tịch UBND xã Bến Quan Trần Văn Tặng khẳng định, nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, vận động, trong 10 năm trở lại đây, xã không ghi nhận trường hợp hôn nhân cận huyết. Từ năm 2022 đến nay, trên địa bàn không có trường hợp tảo hôn. Thời gian tới, UBND xã tiếp tục chỉ đạo các trường học, trạm y tế, bộ phận văn hóa đẩy mạnh tuyên truyền để người dân nhận thức sâu sắc hơn về tác hại của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống đối với giống nòi và chất lượng cuộc sống.

Phạm Quỳnh