Tuyến đường QH7, phường Quỳnh Lâm được đặt tên nhà khảo cổ học M.Colani

Hiện, UBND TP Hòa Bình đã hoàn thành phần móng và mặt bằng khuôn viên đặt phù điêu tại tuyến đường mang tên nhà khảo cổ học M.Colani.

Tuyến đường QH7 dài 450m, rộng 35m, điểm đầu tiếp giáp bùng binh ngã năm, Quảng trường Hòa Bình, điểm cuối tiếp giáp đường QH8, phường Quỳnh Lâm. Đây là công trình chào mừng kỷ niệm 90 năm ngày thế giới công nhận nền "Văn hóa Hòa Bình” (VHHB) (1932 - 2022); nhằm tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu, tôn vinh những giá trị văn hóa khảo cổ đặc sắc về một nền văn hóa thời đồ đá nổi tiếng thế giới trên quê hương Hòa Bình. Tôn vinh những đóng góp của nhà khảo cổ học người Pháp M.Colani đã có công phát hiện và đặt tên cho nền VHHB, góp phần khơi dậy lòng tự hào của các dân tộc Hòa Bình - nơi được coi là trung tâm của nền VHHB, cái nôi phát triển của loài người để giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

Nhà khảo cổ học M.Colani sinh năm 1866, là nhà nữ địa chất học, cổ sinh vật học và khảo cổ học đã có những đóng góp to lớn cho sự nghiệp hình thành, phát triển của ngành khoa học khảo cổ Việt Nam nói riêng, khảo cổ học Đông Dương nói chung. Tên của bà gắn với việc phát hiện và công bố các nền văn hóa Bắc Sơn, Hòa Bình, Hạ Long, Sa Huỳnh và di tích cánh đồng Chum... ở Đông Dương thời Pháp thuộc. Từ năm 1926 - 1932, không gian điều tra khảo sát của bà là núi đá vôi các tỉnh Hòa Bình, Ninh Bình, Thanh Hóa, Quảng Bình… Bà M.Colani đã phát hiện và khai quật 54 di chỉ VHHB ở miền Bắc Việt Nam, trong đó phần lớn các di chỉ nằm trên địa bàn tỉnh Hòa Bình. Kết quả, một nền văn hóa thời đại đá mới sớm hơn so với Văn hóa Bắc Sơn đã được phát hiện. Trong công trình "Decouverte du Paleolithique dans la province de Hòa Bình/Thời đại đá trong tỉnh Hòa Bình” in trong tạp chí Nhân học năm 1927, lần đầu tiên bà đã nêu lên thuật ngữ VHHB với những đặc trưng cơ bản và 3 giai đoạn phát triển từ cuối thời đại đá cũ đến thời đại đá mới.

Tại hội nghị Tiền sử Viễn Đông lần thứ nhất ở Hà Nội tháng Giêng năm 1932, bà đã trình bày đầy đủ bằng chứng sự hiện diện của một nền văn hóa cổ không giống những nền văn hóa tiền sử biết đến trước đó trên thế giới, và tên gọi nền VHHB do bà đề xuất đã được thông qua. Bà nổi danh trên thế giới từ đó qua sự chính thức công nhận nền VHHB tại hội nghị này. M.Colani chính là người có công đầu trong việc phát hiện, nghiên cứu và đặt tên cho nền VHHB, hay nói cách khác, nền VHHB gắn liền với tên tuổi của nữ học giả M.Colani.

Trên tuyến đường sẽ đặt tên nhà khảo cổ học M.Colani được lắp đặt một bức phù điêu về bà M.Colani tại vườn hoa khu Trung tâm đa chức năng Quỳnh Lâm. Bức phù điêu được làm bằng chất liệu đá xanh Thanh Hóa; có ánh sáng nghệ thuật làm nổi bật cụm công trình vào ban đêm; nêu bật hình ảnh, công lao của nhà khảo cổ học M.Colani, tạo nên một bức tranh khái quát tiêu biểu về VHHB, mối quan hệ mật thiết giữa người nghiên cứu văn hóa và con người, vùng đất Hòa Bình; thể hiện được lịch sử hình thành từ xa xưa cũng như những tiếp biến VHHB cho đến ngày nay. Nơi đây kỳ vọng trở thành điểm nhấn văn hóa, nghệ thuật trong kiến trúc cảnh quan của thành phố, điểm thăm quan dành cho du khách, học sinh, sinh viên, nhà nghiên cứu văn hóa mỗi khi ghé thăm TP Hòa Bình.

Đồng chí Nguyễn Thái Hòa, Trưởng phòng VH-TT TP Hòa Bình cho biết: Để chuẩn bị cho lễ gắn biển và khai trương tuyến đường mang tên nhà khảo cổ học M.Colani, UBND thành phố đã xây dựng kế hoạch, phân công nhiệm vụ cụ thể. Hiện nay, chúng tôi đã làm xong bức phù điêu, hoàn thành móng của khuôn viên và tiếp tục thi công mặt bằng, trang trí khuôn viên san lấp theo thiết kế. Từ nay đến ngày 20/11 sẽ lắp đặt toàn bộ phần mỹ thuật, chỉnh lý hoàn thành công trình, đảm bảm cho lễ gắn biển và khai trương tuyến đường mang tên nhà khảo cổ học nữ người Pháp M.Colani đúng kế hoạch.

Đỗ Hà