Tỷ phú Elon Musk và Robotaxi của Tesla: Được ăn cả ngã về đâu?

Tỷ phú Elon Musk và Robotaxi của Tesla: Được ăn cả ngã về đâu?

Trong khi Elon Musk đang theo đuổi một hệ thống taxi robot - xe taxi tự lái không cần tài xế - như một viễn cảnh giải bài toán giao thông công cộng tại các đô thị lớn, vẫn có những lo ngại về cả vấn đề an toàn và khả năng tồn tại của chúng như một doanh nghiệp.

Các nhà sản xuất ô tô truyền thống như General Motors đã từ bỏ kế hoạch cung cấp dịch vụ tương tự mặc dù đã chi hàng tỷ đô la, đổ lỗi cho nguồn lực "đáng kể" cần thiết và "thị trường robotaxi ngày càng cạnh tranh". Một ông lớn khác là Ford đã từ bỏ hoàn toàn các nỗ lực về AV của mình.

Nhưng ngay cả khi không còn các ông lớn ấy, các chuyên gia vẫn cho rằng đối thủ cạnh tranh thực sự của Tesla lại là các... tài xế của Uber và Lyft.

“Thách thức này ít mang tính công nghệ và kinh tế hơn”, Bryant Walker Smith, một học giả liên kết tại Trung tâm Internet và Xã hội tại Trường Luật Stanford, một chuyên gia về xe tự hành, cho biết. “Nếu một công ty cần trả lương cho các kỹ sư, thợ máy và hỗ trợ từ xa phải cạnh tranh với các tài xế Uber, những người có thể kiếm được ít hơn mức lương tối thiểu để bảo dưỡng chiếc xe cũ của họ, thì điều đó khá khó thực hiện”.

Bất chấp những thực tế đã được các chuyên gia chỉ ra, có vẻ như không gì ngăn cản được tỷ phú Elon Musk đưa ra những dự đoán to lớn về cách công nghệ này có thể định hình lại Tesla và thế giới.

"Tôi không thấy ai có thể cạnh tranh với Tesla vào thời điểm hiện tại", Musk nói vào tháng 4/2025 về lý do tại sao ông tin rằng dịch vụ robotaxi của Tesla sẽ thành công. "Ít nhất Tesla sẽ chiếm 99% thị phần hoặc có thể còn hơn thế".

CUỘC CẠNH TRANH CỦA ROBOTAXI TRÊN ĐƯỜNG PHỐ

Musk cũng đã cảnh báo trong bài đăng trên mạng xã hội của mình rằng cái mốc ngày 22/6 chỉ là tạm thời. Và khi nó bắt đầu, Tesla sẽ mang lại chất lượng dịch vụ tốt hơn nhiều những gì người ta mong đợi.

Trên thực tế, trên đường phố đã có các loại hình robotaxi như Waymo của Google, hiện đang cung cấp 250.000 chuyến đi trả phí mỗi tuần tại bốn thành phố của Hoa Kỳ: San Francisco, Los Angeles, Phoenix và Austin. Các công ty ở Trung Quốc cũng đang cung cấp các dịch vụ robotaxi.

Waymo với 1.500 xe của mình đã ghi nhận hơn 10 triệu chuyến đi trả phí - tăng từ 5 triệu chuyến đi vào cuối năm ngoái

Công ty mẹ của Google là Alphabet không tiết lộ hiệu suất tài chính của đơn vị AV Waymo. Nhưng phân khúc của công ty bao gồm Waymo đã báo cáo khoản lỗ 4,1 tỷ USD vào năm 2024, ngay cả khi Alphabet đã rót 5,6 tỷ USD vào dự án này.

Khoản lỗ đó chỉ là một phần lẻ đối với một công ty báo cáo thu nhập ròng 100 tỷ USD. Nhưng nếu đem so sánh với khoản thu nhập ròng chỉ là 7 tỷ USD, giảm 53% so với năm 2023 của Tesla sẽ thấy sự chênh lệch đáng kể..

Waymo, bắt đầu là dịch vụ trả phí vào năm 2020, đang phát triển nhanh chóng, với lượng hành khách tăng hơn 50% trong sáu tháng qua. Tháng trước, công ty đã thông báo rằng 1.500 xe của mình đã ghi nhận hơn 10 triệu chuyến đi trả phí - tăng từ 5 triệu chuyến đi vào cuối năm ngoái.

Uber - công ty có quan hệ đối tác với Waymo tại Austin - có kế hoạch mở rộng liên minh sang Atlanta vào năm tới. Đầu tháng 6/2025, CEO của Uber, Dara Khosrowshahi đã tuyên bố tại một diễn đàn công nghệ của Bloomberg rằng trong khi ông kỳ vọng công ty sẽ dựa vào tài xế con người trong nhiều năm tới, nhưng ông đã thấy vai trò ngày càng tăng của taxi robot.

“Chúng tôi muốn giúp những người chơi này phát triển, bằng cách đầu tư vào họ trong một số trường hợp, và thực sự làm việc với họ để đưa sản phẩm của họ ra thị trường”, Dara Khosrowshahi nhấn mạnh. “Đây là những công nghệ vô cùng hứa hẹn, nhưng chúng đã tốn hàng tỷ đô la để phát triển. Đây là một trong những thành công mất 20 năm phát triển. Nhưng cuối cùng nó đã sẵn sàng để tung ra thị trường và chúng tôi muốn giúp hệ sinh thái đó đạt được điều đó”.

ROBOTAXI VẪN SẼ LÀ CUỘC CHIẾN CỦA CÔNG NGHỆ

Trong nhiều năm sau khi thang máy tự động được phát minh, chủ sở hữu nhiều tòa nhà vẫn trả tiền để thuê người vận hành thang máy vì mọi người lo lắng khi đi thang máy không có người vận hành. Các chuyên gia cho biết xe robotaxi cũng có thể phải đối mặt với những lo ngại tương tự về an toàn.

Smith cho biết ông đã thấy mọi người cảm thấy thoải mái khi sử dụng robotaxi sau khi dùng thử, mặc dù vẫn còn quá sớm để nói rằng xe không người lái có an toàn hơn xe có người lái hay không.

“Tôi thường thấy… mọi người thực sự lo lắng khi lên xe robotaxi. Và sau đó họ lên xe, và chỉ trong vòng vài phút, (họ) dùng điện thoại, họ bắt đầu thư giãn, điều đó là bình thường,” ông nói.

Công nghệ tự lái hiện tại của Tesla, được gọi là "tự lái hoàn toàn" hay FSD, chỉ sử dụng camera, không phải radar hay tia laser "lidar" để phát hiện chướng ngại vật phía trước.

Nguyên mẫu Tesla Cybercab, Elon Musk cho biết phiên bản robotaxi này, không có vô lăng hoặc bàn đạp, "có thể" sẽ được đưa vào sản xuất vào năm 2026. Dịch vụ robotaxi của Tesla dự kiến ra mắt vào cuối tháng này sẽ sử dụng các mẫu SUV Model Y hiện có trên thị trường.

Musk đã chế giễu ý tưởng về lidar, được sử dụng trên Waymo và một số xe tự lái khác, khi viết trên X vào tháng 3/2025, "Mọi người không bắn tia laser ra khỏi mắt để lái xe.
Hãy thử xe tự lái của Tesla ngày hôm nay, chỉ sử dụng camera và AI, và bạn sẽ hiểu." Ông mô tả lidar là "cảm biến đắt tiền không cần thiết" thậm chí là "thật ngu ngốc".

Mặc dù việc không sử dụng lidar mang lại cho robotaxi của Tesla lợi thế về chi phí so với Waymo, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng lidar an toàn hơn trong việc phát hiện chướng ngại vật - bao gồm cả con người - trên đường.

Cơ quan Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia đã công bố một số cuộc điều tra về tính an toàn của FSD của Telsa, bao gồm một vụ tai nạn chết người trong đó một chiếc ô tô sử dụng tính năng này đã đâm và tử vong một người đi bộ.

Chiếc xe sử dụng FSD “đã gặp tai nạn sau khi đi vào khu vực tầm nhìn hạn chế trên đường… do các điều kiện như ánh nắng chói, sương mù hoặc bụi trong không khí”, theo tuyên bố của cơ quan này về cuộc điều tra.

Smith cho biết những trải nghiệm thực tế đó cho thấy vấn đề khi chỉ sử dụng camera để phát hiện chướng ngại vật.

Ông cho biết: “Nếu bạn có thể cho phép tài xế chiếu tia laser vào mắt để tránh ánh nắng chói và những thứ tương tự thì đó sẽ là một điều tốt”.

CANH BẠC LỚN CỦA TESLA

Tesla cần một sự thay đổi. Công ty đã trải qua sự sụt giảm doanh số và lợi nhuận, bao gồm cả lần giảm doanh số hàng năm đầu tiên vào năm ngoái và mức giảm doanh số hàng quý lớn nhất, một phần là do phản ứng dữ dội đối với các hoạt động chính trị của ông chủ Elon Musk.

Cổ phiếu Tesla (TSLA), đạt mức cao kỷ lục vào giữa tháng 12/2024 do kỳ vọng mối quan hệ chặt chẽ giữa Elon Musk và Tổng thống Donald Trump sẽ dẫn đến các chính sách có lợi cho Tesla, nhưng sau mức đỉnh đã liên tục giảm tới 30% kể từ đó.

Musk và những người hâm mộ ông ở Phố Wall tin rằng giá trị của Tesla sẽ sớm tăng vọt nhờ vào khả năng tự lái và dịch vụ robotaxi trong tương lai, phần lớn là do robotaxi tự lái có thể hoạt động nhiều giờ hơn trong một ngày so với tài xế là con người.

“Tôi nghĩ đây sẽ là mức tăng giá trị tài sản lớn nhất trong lịch sử loài người”, Musk động viên các nhà đầu tư vào tháng 1/2025.

Musk đã nhiều lần dự đoán dịch vụ này sẽ thay đổi cuộc sống trên hành tinh bằng cách sắp xếp lại hoàn toàn cách con người di chuyển, trong khi chủ sở hữu xe Tesla cho thuê xe của họ cho dịch vụ robotaxi để tạo ra lợi nhuận.

Nhưng trước đó, cũng chính CEO của Tesla năm 2019 đã hứa rằng dịch vụ robotaxi của công ty sẽ chính thức ra mắt sau 1 năm nữa, nhưng rồi mục tiêu đầy tham vọng đó tới hiện tại vẫn chưa thể thực hiện.

Nhà phân tích Gordon Johnson của GLJ Research dự đoán sự ra mắt xe robotaxi của Tesla trong tháng này sẽ mang tính chất "ra mắt" hơn là khả năng triển khai thực tế.

Tham vọng bá chủ thị trường Robotaxi của Elon Musk gặp phải thách thức từ các hãng robotaxi Trung Quốc

Johnson, người "anti" Tesla, đã viết trong một lưu ý gửi cho khách hàng vào 9/6 rằng: "Đây là bài tập chứng minh khái niệm của Tesla, chứ không phải là đợt triển khai hay thử nghiệm một tài sản thương mại để bán".

Và Smith nghi ngờ Musk có thể thực hiện được những lời hứa hiện tại tốt hơn những lời hứa trước đây.

Smith cho biết: "Tôi không biết tại sao mọi người lại tin những điều ông ấy nói". "Khi chúng ta nói về tương lai, điều quan trọng là phải nhận ra rằng tương lai đó không phải là tương lai mà Tesla đã chứng minh được khả năng thực hiện".

Thái Duy