Tỷ trọng cho vay cá nhân tại VIB giảm 18 điểm % so với đỉnh

Tỷ trọng cho vay cá nhân thu hẹp và áp lực NIM

Tính đến hết quý III/2025, VIB ghi nhận cho vay khách hàng đạt 372.736 tỷ đồng, tương đương tăng trưởng tín dụng 15% so với đầu năm.

Động lực chủ yếu đến từ cho vay khách hàng doanh nghiệp (+52% so với đầu năm), trong khi cho vay khách hàng cá nhân chỉ tăng trưởng gần 5% trong bối cảnh tín dụng bán lẻ vẫn phục hồi chậm hơn kỳ vọng. Theo đó, tỷ trọng cho vay cá nhân trong danh mục cho vay của VIB tiếp tục giảm về khoảng 71,6% so với mức đỉnh 89,6% hồi quý IV/2022.

Việc tìm kiếm động lực từ cho vay khách hàng doanh nghiệp với lợi suất thấp hơn tại VIB là tương đồng với xu hướng chung của các ngân hàng bán lẻ trong những quý gần đây. Điều này một mặt giúp ngân hàng bù đắp tăng trưởng tín dụng, mặt khác lại khiến tỷ suất sinh lời giảm đáng kể, gây áp lực lên NIM.

Một yếu tố khác cũng góp phần vào sự thu hẹp NIM là việc ngân hàng áp dụng mức lãi suất ưu đãi hơn để kích cầu khi tìm cách mở rộng thị phần cho vay doanh nghiệp. Ngoài ra, chi phí vốn tăng do cơ cấu nguồn vốn huy động phụ thuộc nhiều vào thị trường 2, vốn đang duy trì lãi suất cao do áp lực tỷ giá, cũng là một nguyên nhân gia tăng sức ép lên NIM.

Ước tính tại cuối quý III/2025, NIM của VIB đã giảm về 3,1%, đi ngang so với quý trước và giảm khoảng 0,3 điểm % so với đầu năm, kéo dài đà giảm NIM trong hàng chục quý gần đây.

Xu hướng giảm NIM tại VIB tương đồng với các ngân hàng bán lẻ trong hệ thống. Ảnh: T.D tổng hợp từ BCTC

Khi NIM co hẹp, thu nhập lãi thuần 9 tháng đầu năm của VIB ước giảm 7,4% so với cùng kỳ 2024, đạt 11.879 tỷ đồng.

Trong khi đó, thu nhập ngoài lãi đạt 2.846 tỷ đồng sau 9 tháng, tương đương tăng 16% svck nhờ thu nhập phí dịch vụ ghi nhận xu hướng tăng lên (chủ yếu nhờ mảng bảo hiểm) và thu nhập từ thu hồi nợ xấu tiếp tục tích cực, bù đắp lại sự sụt giảm của hoạt động kinh doanh ngoại hối.

Tổng thu nhập hoạt động 9 tháng do đó thu hẹp mức giảm so với cùng kỳ, đạt 14.725 tỷ đồng. Nhờ giảm mạnh chi phí trích lập dự phòng (-31% svck), VIB báo lãi trước thuế 9 tháng tăng gần 7%, đạt 7.046 tỷ đồng, hoàn thành khoảng 64% kế hoạch lợi nhuận năm.

Năm nay, ban lãnh đạo VIB đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế vượt 11.000 tỷ, tăng 22% so với năm 2024. Tuy vậy, trong một nhận định mới đây, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) dự phóng tăng trưởng lợi nhuận năm nay của VIB có thể chỉ đạt 8% (so với mức bình quân 15% của nhóm ngân hàng trong danh mục theo dõi), một phần do sức ép giảm NIM đến từ việc chi phí vốn tăng cao do áp lực huy động trong quý cuối năm. Cùng đó, tăng trưởng tín dụng dự báo có thể bị giới hạn bởi hạn mức tín dụng hiện tại (18%), gây áp lực lên thu nhập lãi.

Nợ xấu chủ yếu đến từ nhóm KH cá nhân

Giới phân tích đánh giá tệp khách hàng cốt lõi của VIB - khách hàng cá nhân thu nhập trung bình (mua nhà, mua xe, tín dụng...) vẫn đang trong giai đoạn khó khăn khi nền kinh tế mới ở đầu chu kỳ mở rộng. Điều này không chỉ thể hiện ở sự dịch chuyển tạm thời cơ cấu tín dụng, mà còn phản ánh vào chất lượng tài sản cũng như định hướng tập trung xử lý nợ xấu nhóm cá nhân của ngân hàng.

Chất lượng tài sản tại VIB đã có sự cải thiện trong quý III/2025 với tỷ lệ nợ xấu về mức thấp nhất trong 7 quý gần đây và tỷ lệ bao phủ nợ xấu chấm dứt đà giảm. Ảnh: T.D tổng hợp từ BCTC

Tính đến hết quý III/2025, dư nợ xấu (nợ nhóm 3,4,5) tại VIB là 12.381 tỷ đồng, tăng 1.000 tỷ so với đầu năm. Tỷ lệ nợ xấu tuy vậy giảm xuống 3,32% từ mức 3,51% hồi đầu năm; trong khi tỷ lệ nợ nhóm 2 cũng giảm xuống 2,74%.

Lý giải việc quy mô nợ xấu tăng nhưng tỷ lệ giảm, DSCS dẫn thông tin từ ngân hàng cho biết, nợ xấu tại VIB chủ yếu đến từ nhóm khách hàng cá nhân (ước tính 4,6%) trong khi nhóm doanh nghiệp có tỷ lệ nợ xấu 0%. Điều này phản ánh tỷ lệ nợ xấu giảm chủ yếu nhờ dư nợ cho vay mới chưa phát sinh nợ xấu, do tăng trưởng tín dụng của VIB chủ yếu đến từ doanh nghiệp trong khi tín dụng cá nhân tăng chậm.

Các chuyên gia đánh giá phân khúc tín dụng của VIB có tính chất chu kỳ hơn trung bình ngành do đặc thù tệp khách hàng thu nhập trung bình với sức khỏe tài chính biến động mạnh hơn so với khách hàng doanh nghiệp và khách hàng thu nhập cao. Trong khi đó, triển vọng kinh doanh của ngân hàng chưa ghi nhận xu hướng hồi phục rõ ràng với tỷ lệ sinh lời ROE vẫn trong xu hướng giảm và chất lượng tài sản thấp hơn so với trung bình ngành.

Về phía bộ đệm dự phòng, đến hết quý III/2025, tỷ lệ bao phủ nợ xấu tại VIB đã tăng nhẹ so với quý trước lên 39% nhưng vẫn còn thấp hơn 11 điểm % so với đầu năm. Dù việc tiết giảm dự phòng trong 9 tháng đầu năm giúp hỗ trợ lợi nhuận, mức bao phủ nợ xấu thấp để lại dư địa ứng phó hạn chế trong trường hợp chất lượng tài sản diễn biến xấu đi.

Tuy có sự cải thiện so với các quý liền trước, VIB vẫn nằm trong top 10 ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu cao nhất và tỷ lệ bao phủ nợ xấu thấp nhất. Ảnh: T.D tổng hợp.

Về triển vọng quý cuối năm, tỷ lệ nợ xấu của VIB được dự báo có thể tiếp tục cải thiện, một phần do nợ xấu hình thành ròng có xu hướng giảm trong một vài quý gần đây, điều này có thể giảm bớt áp lực trích lập dự phòng trong quý cuối năm.

Một yếu tố khác cũng giúp giảm áp lực trích lập dự phòng cho các ngân hàng trong hệ thống - bao gồm VIB - là việc luật hóa Nghị quyết 42 kể từ thời điểm tháng 10/2025 sẽ tạo ra nền tảng pháp lý cho quá trình xử lý nợ xấu, giúp rút ngắn thời gian giải quyết và nâng cao hiệu quả công tác xử lý nợ, đẩy nhanh quá trình bán thanh lý tài sản để tất toán nợ trước khi các khoản nợ nhảy lên nhóm cao hơn.

Trong đó, những ngân hàng tập trung cho vay bán lẻ như VIB, với các khoản cho vay có quy mô nhỏ với tài sản bảo đảm có tính thanh khoản cao được dự báo sẽ có nhiều lợi thế hơn trong việc cải thiện thu nhập ngoài lãi và giảm bớt áp lực trích lập dự phòng trong năm nay.

Diên Vỹ