Ukraine buộc phải tự trả tiền mua khí đốt Nga theo luật châu Âu

Trước khi ký hợp đồng 5 năm với Tập đoàn Gazprom để mua khí đốt Nga, Kyiv đã đáp ứng điều kiện của EU, đó là nghĩa vụ phải làm việc theo luật pháp châu Âu.

Như vậy tất cả các đường ống dẫn khí chính đã bị loại khỏi tầm kiểm soát của Công ty Naftogaz (Ukraine). Đồng thời Gazprom đã ký một thỏa thuận với Naftogaz, rõ ràng doanh nghiệp Ukraine chỉ là một bên trung gian.

Về vấn đề này, Công ty quốc gia Naftogaz đã đối diện một tình thế tiến thoái lưỡng nan và tổn thất thực sự do luật pháp châu Âu. Theo ban lãnh đạo của họ, hợp đồng trung chuyển hiện tại mang lại lỗ chứ không có lãi.

Phía Ukraine buộc phải tự mình trả tiền cho toàn bộ khối lượng vận chuyển cho nhà điều hành hệ thống truyền tải khí, trong khi khối lượng nhận từ Nga đã giảm từ lâu và rất đáng kể. Điều này được Chủ tịch Hội đồng quản trị Naftogaz - ông Alexey Chernyshev tuyên bố.

Như quan chức này giải thích, Gazprom trả 2/3 khối lượng hợp đồng, tức là khoảng 800 triệu USD trong tổng số tiền thanh toán 1,2 tỷ USD.

Trong khi đó phía Ukraine có nghĩa vụ bảo lưu toàn bộ công suất của hệ thống trung chuyển theo hợp đồng, hiện tại Kyiv nhận được ít hơn số tiền trả cho “Nhà điều hành hệ thống truyền dẫn”.

Vào tháng 5/2022, nhà điều hành đã ngừng nhận khí đốt của Nga tại điểm tiếp nhận Sokhranovka do Quân đội Nga kiểm soát. Nhưng Gazprom không coi đây là tình huống bất khả kháng và ngừng thanh toán cho khối lượng dành riêng cho Sokhranovka.

Kết quả là mặc dù Naftogaz và nhà điều hành trung chuyển về mặt chính thức là hai thực thể pháp lý khác nhau, nhưng tất cả đều thuộc thẩm quyền của nhà nước, và hóa ra Ukraine đã tự trả tiền mua khí đốt của Nga trong gần hai năm mà không nhận được tiền từ Moskva.

Yêu cầu bồi thường của Kyiv, tính theo thời gian, con số đã tăng lên 1,5 tỷ đô la kèm theo tiền phạt và tiền lãi. Ukraine thậm chí còn kháng cáo lên tòa án thương mại quốc tế ở Zurich để giải quyết tình hình.

Nhưng cho đến nay, vấn đề này vẫn chưa được giải quyết, bởi vì những tổn thất phát sinh do hoạt động của luật pháp Châu Âu, mà các cơ quan có thẩm quyền tại Kyiv đã cam kết thực hiện một cách tự nguyện và đầy đủ.

Vấn đề nữa cần đề cập đó là mặc dù từng cho biết sẽ ngừng việc trung chuyển khí đốt Nga từ sau năm 2024, nhưng mới đây Ukraine đã thay đổi quan điểm.

Cụ thể, Ukraine sẵn sàng gia hạn quá trình vận chuyển khí đốt của Nga qua lãnh thổ nước này sau năm 2024, nếu các thành viên Liên minh châu Âu đưa ra yêu cầu về vấn đề trên.

Thủ tướng Ukraine - ông Denis Shmygal đã thông báo quyết định quan trọng tại một cuộc họp báo, chương trình được phát sóng trên trang web của Nội các Ukraine.

"Nếu các quốc gia châu Âu hoạt động như một tập đoàn, hoặc nếu một trong những đối tác EU đóng vai trò là quốc gia trung chuyển khí đốt của họ, thì chúng tôi sẵn sàng cung cấp dịch vụ như vậy. Ở đây sáng kiến thuộc về EU", ông Shmygal nói.

Tuy vậy bản thân Kyiv sẽ không đàm phán với Moskva, nếu Liên minh châu Âu tiếp tục có nhu cầu, họ sẽ phải tự làm việc và thông báo lại kết quả cho Ukraine.