Ukraine muốn Nga phải trả giá khi cố thủ ở các vị trí ít giá trị chiến lược?
Bất chấp sự nghi ngờ của Mỹ, Ukraine cho rằng việc bảo vệ những địa điểm hầu như không có nhiều giá trị chiến lược là xứng đáng khi cân nhắc đến tổn thất về lực lượng và vũ khí bởi Nga - hiện đang ở thế tấn công thậm chí phải trả giá đắt hơn.
Ukraine cố thủ ở các vị trí ít giá trị chiến lược
Những người lính Ukraine đã dành hàng giờ để ẩn mình trong chiến hào khi pháo nổ xung quanh họ, sau đó lao về phía một chiếc xe bọc thép chở quân nhân để tìm kiếm sự an toàn nhưng lại bị một máy bay không người lái truy đuổi phía sau.
“Tất cả những gì tôi có thể nhìn thấy là những tia lửa trong mắt mình”, một trung sĩ được gọi là Oleksandr kể lại việc bị một chiếc máy bay không người lái đang truy đuổi khiến anh và đồng đội bị thương.
Giao tranh trên vùng đồng bằng ở vùng Zaporizhzhia phía Nam Ukraine, nơi xe của Oleksandr bị tấn công hồi đầu năm nay đã diễn ra ác liệt trong 10 tháng qua với 2 giai đoạn: Đầu tiên, các lực lượng của Ukraine ở thế tấn công nhưng nay đã lui về phòng thủ bởi vì Nga leo thang tấn công vào khu vực Ukraine giành được trong cuộc phản công vào mùa hè năm ngoái.
Các nhà phân tích quân sự đã miêu tả chiến lược của Ukraine là "giữ, xây dựng và tấn công" - theo đó giữ phòng tuyến ở phía Đông Nam, bổ sung quân mới cho các đơn vị của mình và đánh trả bằng các cuộc tấn công tầm xa sử dụng máy bay không người lái nhằm vào các nhà máy lọc dầu và các mục tiêu hậu cần quân sự bên trong Nga.
Tại Zaporizhzhia, điều này có nghĩa là Ukraine đang phải cố gắng bảo vệ khu vực mà họ giành được sau cuộc phản công vào mùa hè năm ngoái, đó là một dải đất hình bán nguyệt sâu 16km, ép vào lãnh thổ do Nga nắm giữ, tạo thành một chỗ phình ra. Ở cực Nam của hình bán nguyệt là làng Robotyne. Ukraine đã giành lại nó vào mùa hè năm ngoái, trong thời điểm cao trào của một cuộc phản công, không những không đạt được đột phá mà còn khiến Nga đạt được vị thế đủ mạnh để bắt đầu đẩy lùi các lực lượng của Kiev ở mặt trận phía Nam.
Các lực lượng của Ukraine đang kiểm soát chỗ phình ra trên tiền tuyến có thể bị tấn công từ 3 phía, tạo nên tình thế tiến thoái lưỡng nan: Từ bỏ khu đất này sẽ làm giảm sức ép lên họ nhưng cũng cho thấy một bước lùi mang tính biểu tượng trong cuộc xung đột này khi mất đi vùng lãnh thổ mà họ giành được vào năm ngoái với cái giá đắt về lực lượng cũng như vũ khí.
Những người lính Ukraine chiến đấu ở đó gần đây đã mô tả mặt trận có những thay đổi nhỏ ở cả hai hướng và đang bị pháo binh Nga áp đảo. Tướng Ivan Havryliuk, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, nói với truyền thông Ukraine hôm 18/3 rằng, nhìn chung dọc theo chiến tuyến, Nga đang bắn số lượng đạn pháo nhiều gấp 7 lần so với Ukraine.
Vũ khí Mỹ viện trợ cho Ukraine trong cuộc phản công năm ngoái, bao gồm cả xe bọc thép Stryker đã cho thấy sự hữu ích trong việc bảo vệ các binh lính khỏi những trở ngại này khi họ chiến đấu phòng thủ. Tuy nhiên, những chia rẽ trong chính trường Mỹ đang đe dọa nguồn cung vũ khí cho Kiev khi gói hỗ trợ quân sự và tài chính trị giá 60 tỷ USD vẫn bế tắc tại Quốc hội trong nhiều tháng qua do sự phản đối từ đảng Cộng hòa. Chính quyền Tổng thống Biden tuần trước thông báo sẽ cung cấp 300 triệu USD như một khoản hỗ trợ quân sự tạm thời cho Ukraine, sử dụng ngân sách còn lại từ gói hỗ trợ đã được thông qua trước đó.
Các lực lượng của Nga đã tấn công vào khu vực quanh Robotyne và các khu vực gần đó 9 lần trong ngày qua. Khi quân Ukraine chiếm được ngôi làng vào năm ngoái, họ đã chọc thủng tuyến phòng thủ chống tăng chính của Nga nhưng hiện nay Moscow đang cố gắng đẩy lùi họ và lấp đầy khoảng trống đó.
Giống như Bakhmut và Avdiivka, Robotyne giờ chỉ còn là đống đổ nát. Trong suốt cuộc xung đột, các quan chức Mỹ đã nhiều lần dấy lên lo ngại về việc Ukraine đã cố thủ quá lâu trong việc bảo vệ những nơi như vậy khi điều binh lính và đạn dược bám trụ ở những thị trấn bị tàn phá với rất ít giá trị chiến lược. Tuy nhiên, đối với Ukraine, khu vực quanh Robotyne vẫn đáng để chiến đấu, ít nhất là ở thời điểm hiện tại.
"Vào một thời điểm nào đó, giá trị biểu tượng sẽ trở thành giá trị chiến lược", Yurii Sak, cựu cố vấn Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine cho hay. Theo ông, việc bảo vệ các thành quả của cuộc tấn công có ý nghĩa “quan trọng đối với tinh thần chiến đấu, đối với sự ủng hộ của người dân và đối với niềm tin bên trong về khả năng chiến thắng của chúng tôi”.
Ông Sak cũng cho rằng tổn thất của Nga khi tấn công lớn hơn tổn thất của Ukraine trong thế phòng thủ.
"Chừng nào tính toán đó còn tiếp tục thì nó sẽ hỗ trợ việc kiểm soát thực địa. Đây là xung đột nên thương vong là điều không thể tránh khỏi cho cả hai bên".
Nga tăng cường tấn công, Ukraine tiếp tục phòng thủ
Nga hiện đang tấn công dọc theo toàn bộ chiến tuyến, trải dài theo hình lưỡi liềm gần 1.000km từ biên giới Nga ở phía Đông Bắc Ukraine đến phía Nam sông Dnipro. Quân đội Nga đã và đang tận dụng lợi thế của mình về đạn dược, lực lượng và các phương tiện trên không.
Nga đã tăng cường quân đội, mua đạn pháo, tên lửa và máy bay không người lái từ các đối tác nước ngoài để giúp bổ sung nguồn cung cấp. Máy bay của họ tránh né hệ thống phòng không của Ukraine bằng cách thả bom từ khoảng cách an toàn.
Theo nguồn tin từ quân đội Ukraine, chỉ trong năm nay, Nga đã thả hơn 3.500 quả bom lượn. Các phương tiện tác chiến điện tử của Moscow đã gây nhiễu tín hiệu và làm xáo trộn sự phối hợp giữa các vũ khí dẫn đường vệ tinh của Ukraine.
Kết quả là một cuộc tiến công mạnh mẽ vào tháng 2 đã đẩy Ukraine ra khỏi thành phố chiến lược Avdiivka ở vùng Donbass. Kể từ đó, Nga đã kết hợp giữa tấn công mặt đất và ném bom trên không tại 7 điểm dọc tiền tuyến.
Ở phía Đông Bắc, các lực lượng Nga đang tiến xuyên qua rừng thông về phía thành phố Kupiansk trên sông Oskil, tìm cách đảo ngược những thành quả mà Ukraine đã đạt được trong cuộc phản công vào mùa thu năm 2022.
Tại Donbass, khu vực có nhiều ngọn đồi nhấp nhô rải rác với các mỏ than và nhà máy, Nga đã gây sức ép dọc 4 trục tấn công, tìm cách khai thác các sơ hở được tạo ra sau khi chiếm Avdiivka. Lực lượng Ukraine cho biết họ đang nắm giữ các vị trí phòng thủ ở phía Tây thành phố, mặc dù Nga đã giành được một số ngôi làng nhỏ.
Gần thành phố Kherson ở phía Nam, Nga tấn công một tiền đồn của Ukraine bên kia sông Dnipro, ở bờ Đông, trong khu vực do Nga kiểm soát. Quân đội Ukraine cho biết lực lượng Nga đã tấn công vị trí này 3 lần vào 18/3.
Vị trí ở đó, được tiếp tế bằng thuyền và giống như chỗ phình ra của các tuyến xung quanh Robotyne, hiện rất bấp bênh.
Các quan chức Ukraine cho biết những cuộc giao tranh này rất đáng giá vì chúng khiến Nga tổn thất hàng chục nghìn binh lính, nhưng vẫn có sự hoài nghi ở Washington.
“Tôi hiểu rằng chính quyền Mỹ đã thất vọng", Evelyn Farkas, giám đốc Viện McCain nói. Theo bà: “Hiện chưa rõ liệu các quyết định quân sự chỉ thuần túy là quân sự hay bị ảnh hưởng bởi sức ép chính trị".
Tại địa điểm huấn luyện cho quân đội Ukraine chiến đấu ở khu vực hình bán nguyệt gần Robotyne, các binh lính ghi nhận một lợi thế khi chuyển sang chiến lược phòng thủ: đó là ít thương vong hơn. Nga hiện phải rời khỏi các chiến hào của họ để tấn công trong khi Ukraine đang chiến đấu từ chỗ ẩn nấp.
Dù vậy, ở phía Nam, đây vẫn là cuộc giao tranh ác liệt của Ukraine trên một khung cảnh gồm những cánh đồng rộng, những con đường lầy lội, đống đổ nát của các trang trại và vô số phương tiện bị nổ tung, cũng như đối mặt với lực lượng Nga ở ba phía.