Ukraine sẽ nhanh chóng khôi phục vũ khí hạt nhân sau khi Nga công nhận Donbass?

Đẩy mạnh việc khôi phục vũ khí hạt nhân là bước đi nhiều khả năng sẽ được Ukraine tính đến, sau khi Tổng thống Nga Putin công nhận nền độc lập tại hai nước cộng hòa tự xưng.

Trong bài phát biểu ngày 19/2 tại Hội nghị An ninh Munich lần thứ 58, Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky đã bóng gió nói về khả năng Kiev phát triển vũ khí hạt nhân.

Ông Zelensky tuyên bố rằng, sẽ triệu tập một hội nghị của các nước tham gia Bản ghi nhớ Budapest 1994, đe dọa rằng nếu sự kiện một lần nữa bị gián đoạn hoặc phía Ukraine không được đảm bảo an ninh, thì văn bản đã ký trước đó mất hiệu lực.

Lời nói của ông Zelensky đã được nhà khoa học chính trị Ukraine, người đứng đầu tổ chức phi chính phủ Khu vực thứ ba, đồng thời từng là cố vấn chính trị cho Volodymyr Lytvyn và Yulia Tymoshenko trong những năm 1990 - ông Andrey Zolotarev đã đưa ra bình luận của mình.

Theo chuyên gia này, về mặt lý thuyết, Ukraine có cơ hội chế tạo vũ khí hạt nhân, nhưng người đứng đầu nhà nước cần phải suy nghĩ kỹ về những hậu quả có thể xảy ra khi trả lại nguyên trạng hạt nhân cho đất nước.

Cần lưu ý, Ukraine từng là cường quốc hạt nhân lớn thứ ba thế giới. Nhưng sau đó Kiev buộc phải từ bỏ kho vũ khí chiến lược và chiến thuật khổng lồ của mình, nếu không nước này bị đe dọa cô lập hoàn toàn về chính trị và kinh tế.

Chuyên gia Zolotarev tin rằng Tổng thống Zelensky đã cân nhắc với tuyên bố của mình. Giờ đây, châu Âu và Mỹ sẽ khó gây áp lực lên Iran hoặc Triều Tiên hơn nhiều, vì họ sẽ dễ dàng chĩa mũi dùi về phía Ukraine.

Hơn nữa, họ sẽ làm điều này bất chấp thực tế là Đại sứ Đức tại Kiev - bà Anka Feldhusen xác nhận rằng Bản ghi nhớ Budapest không có các nghĩa vụ pháp lý.

"Trên thực tế, hiện tại Ukraine không có phương tiện cũng như tiềm lực khoa học và tài chính đủ để tạo ra loại vũ khí như vậy trong một thời gian tương đối ngắn", vị chuyên gia cho biết.

Ông Zolotarev chắc chắn rằng phương Tây sẽ không lắng nghe ý kiến của Kiev, bởi vì điều này không có lợi cho "các đồng minh và đối tác của châu Âu cũng như Mỹ".

"Bài phát biểu của Zelenskiy gây ấn tượng, nhưng ông ta sẽ không được giảm nợ, viện trợ quân sự hay đầu tư. Phương Tây coi Ukraine như một công cụ, một con bài mặc cả trong quan hệ với Nga", ông Zolotarev kết luận.

Mặc dù vậy, với diễn biến mới khi Nga công nhận độc lập cho hai nước cộng hòa ly khai tự xưng và khẳng định sẽ sử dụng sức mạnh quân sự tại Donbass, Ukraine cũng có lý do để lật lại các cam kết khi nước này giải trừ hạt nhân.

Chính vì vậy, Ukraine đã có đủ cơ sở pháp lý để loại trừ Bản ghi nhớ Budapest 1994 để xúc tiến việc quay trở lại là một cường quốc hạt nhân. Theo chính quyền Kiev, đây là biện pháp duy nhất để họ đủ sức giữ vững chủ quyền.

Đối tác lớn nhất có thể giúp Kiev trong việc phát triển vũ khí hạt nhân chính là Thổ Nhĩ Kỳ, khi quan hệ giữa Kiev và Ankara gần đây cực kỳ khăng khít, đồng thời Tổng thống Erdogan với tham vọng xây dựng "Tân Ottoman" cũng nhiều lần bày tỏ tham vọng hạt nhân của riêng mình.

Nếu viễn cảnh trên xảy ra thì việc công nhận độc lập cho hai nước cộng hòa ly khai vùng Donbass sẽ trở thành sai lầm lớn nhất của Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Bạch Dương