Ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất nông nghiệp
Ứng dụng công nghệ sinh học (CNSH) trong lĩnh vực nông nghiệp được coi là giải pháp đột phá để xây dựng nền nông nghiệp phát triển toàn diện theo hướng hiện đại. Việc ứng dụng CNSH đã và đang đem lại nhiều lợi ích như giúp tăng năng suất cây trồng, vật nuôi qua các năm, góp phần quan trọng trong tăng trưởng ngành nông nghiệp của tỉnh.
Ứng dụng công nghệ sinh học, chủ động sản xuất phân bón hữu cơ từ rác thải sinh hoạt đáp ứng nhu cầu ngày một tăng cho nền nông nghiệp sạch. Ảnh: Chu Kiều
Hiện nay, ứng dụng CNSH trong sản xuất nông nghiệp là một xu thế khách quan, tất yếu của thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Không nằm ngoài xu thế đó, trong Chương trình hành động số 51 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, thực hiện Nghị quyết số 36 của Bộ Chính trị về phát triển và ứng dụng CNSH phát triển bền vững đất nước trong tình hình mới, Tỉnh ủy xác định “Phát triển CNSH phục vụ sản xuất nông nghiệp an toàn, nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp hữu cơ có giá trị gia tăng cao” - là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong phát triển nền kinh tế.
Những năm qua, tỉnh đã quan tâm và ban hành nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ khuyến khích người dân ứng dụng CNSH trong sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ. Cụ thể như Nghị quyết số 20/2020 của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ cơ cấu lại ngành nông nghiệp nâng cao thu nhập cho nông dân tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2021-2025, Quyết định số 1930 của UBND tỉnh về phê duyệt Đề án Phát triển nông nghiệp hữu cơ và theo hướng hữu cơ tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2023 - 2025, định hướng đến năm 2030.
Với sự hỗ trợ của CNSH, ngày càng nhiều giống cây trồng, vật nuôi có năng suất, chất lượng cao được tạo ra và đưa vào sản xuất. Hằng năm, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã thực hiện hỗ trợ bà con nông dân hàng nghìn tấn giống lúa có năng suất, chất lượng cao.
Các giống ngô biến đổi gen, kháng sâu đục thân, thuốc trừ cỏ được đưa vào cơ cấu giống của tỉnh. Các kỹ thuật thụ tinh nhân tạo được sử dụng rộng rãi trong phối giống đàn bò, lợn nhằm nâng cao chất lượng giống và năng suất cho đàn vật nuôi.
Các mô hình nuôi thâm canh cá rô phi đơn tính được tạo ra từ công nghệ di truyền điều khiển giới tính bằng phương pháp lai xa, chép V1 từ chọn giống hàng loạt và chọn giống gia đình cũng được nhân rộng cho năng suất, hiệu quả kinh tế cao.
Không chỉ dừng lại ở việc tạo ra các cây giống, con giống năng suất, chất lượng, CNSH còn đem lại lợi ích lớn trong việc bảo vệ môi trường cũng như sức khỏe con người. Hằng năm, ngành Nông nghiệp đều xây dựng, chuyển giao các mô hình IPM (quản lý dịch hại tổng hợp) trên các đối tượng cây trồng.
Qua đó, nhận thức của nông dân có sự chuyển biến tích cực. Bà con dần ưu tiên sử dụng thuốc BVTV sinh học thảo mộc trên cây trồng, thay thế các loại thuốc hóa học; tăng cường sử dụng phân hữu cơ, phân bón vi sinh, phân bón sinh học. Đồng thời, các hầm biogas, đệm lót sinh học, chế phẩm sinh học cũng được ứng dụng rộng rãi nhằm xử lý chất thải trong chăn nuôi.
Mặc dù diện tích đất sản xuất nông nghiệp của tỉnh ngày càng bị thu hẹp do dành đất phát triển công nghiệp, đô thị, giao thông. Tuy nhiên, nhờ việc đẩy mạnh ứng dụng CNSH vào sản xuất, năng suất cây trồng vật nuôi trong tỉnh liên tục tăng dần qua các năm, đã góp phần quan trọng vào tăng trưởng của ngành. Năm 2024, tổng giá trị sản xuất nông, lâm, nghiệp thủy sản của tỉnh đạt 11,8 nghìn tỷ đồng, tăng 1,58% so với năm 2023.
Ngày càng khẳng định vai trò trong thúc đẩy phát triển nông nghiệp, song, việc ứng dụng CNSH trong sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh hiện vẫn còn nhiều hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển, nâng cao đời sống, sức khỏe người dân.
Nguồn ngân sách tỉnh đầu tư cho hoạt động khoa học công nghệ, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ nghiên cứu, phát triển và ứng CNSH còn ở mức khiêm tốn. Nhận thức về ứng dụng CNSH trong sản xuất nông nghiệp bền vững của người sản xuất chưa cao...
Hiện nay, xu hướng thị trường đang có nhu cầu ngày càng cao đối với thực phẩm sạch, an toàn. Đây sẽ là động lực quan trọng khuyến khích bà con nông dân ứng dụng CNSH. Đồng hành cùng với người sản xuất, tỉnh tập trung các giải pháp như làm chủ công nghệ nhân giống vô tính đối với sản phẩm nông nghiệp quy mô công nghiệp; chuyển giao và nhân rộng trong sản xuất CNSH các giống vật nuôi chủ lực có giá trị kinh tế cao của tỉnh; ứng dụng CNSH sản xuất phân bó vi sinh, chế phẩm cải tạo đất, chế phẩm BVTV và chế phẩm kích thích sinh trưởng có nguồn gốc thực vật…
Đồng thời, tỉnh cũng đẩy mạnh ứng dụng CNSH phục vụ bảo quản sau thu hoạch sản phẩm nông nghiệp. Phấn đấu đến năm 2030, diện tích đất trồng trọt hữu cơ đạt 2% tổng diện tích với các cây trồng chủ lực.
Tỷ lệ sản phẩm thịt lợn, thịt gà hữu cơ đạt khoảng 1,5% tổng sản phẩm chăn nuôi trên địa bàn tỉnh. Diện tích nuôi trồng thủy sản hữu cơ đạt 1% tổng diện tích nuôi trồng thủy sản. Hiệu quả sản xuất hữu cơ trên một đơn vị diện tích đất trồng trọt và nuôi trồng thủy sản cao hơn khoảng 1,5 lần so với sản xuất phi hữu cơ.
