Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ trong Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp 2025

Cục trưởng Cục Thống kê Nguyễn Thị Hương phát biểu tại lễ ra quân Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp năm 2025.

Thưa bà, cuộc Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp năm 2025 có gì mới so với 10 năm trước?

Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp năm 2025 có nhiều điểm mới. Thông tin của Tổng điều tra năm 2025 tăng so với năm 2016, nhằm đáp ứng đầy đủ hơn nhu cầu thông tin của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, bộ ngành, địa phương về thực trạng nông nghiệp, nông dân, nông thôn và chuyển dịch cơ cấu ngành nông lâm - thủy sản (NLTS), cơ cấu lao động nông thôn...

Bên cạnh đó, thay đổi về phương pháp thực hiện lập bảng kê đơn vị điều tra phiếu hộ, giúp thu thập đầy đủ thông tin và tiết kiệm kinh phí. Khai thác tối đa dữ liệu hành chính và dữ liệu điều tra hiện có, nhằm giảm thiểu thu thập từ thực địa, giúp nâng cao hiệu quả của tổng điều tra.

Ngoài ra, việc thay đổi về hình thức thu thập thông tin, sử dụng phiếu điều tra điện tử (CAPI và Webform) và cách thức quản lý dữ liệu trực tuyến, nhằm kiểm soát tiến độ, chất lượng điều tra trong quá trình thu thập thông tin tại địa bàn; nâng cao trách nhiệm giải trình và quản lý dữ liệu tập trung, khai thác sử dụng phân tán.

Cục Thống kê cũng tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra, làm sạch và hoàn thiện số liệu. Đồng thời, nghiên cứu phương pháp chọn mẫu để đáp ứng yêu cầu thông tin: Với sự hỗ trợ của Tổ chức Nông lương thế giới (FAO), đã xây dựng 2 loại mẫu điều tra phục vụ suy rộng các chỉ tiêu SDG và các chỉ tiêu chuyên sâu về NLTS vừa nhằm đáp ứng mục tiêu thông tin vừa nâng cao hiệu quả của công tác thu thập thông tin.

Ra quân tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp năm 2025 tại Thanh Hóa.

Với xu thế chuyển đổi số mạnh mẽ, xin bà cho biết ngành thống kê đã ứng dụng công nghệ thế nào trong cuộc Tổng điều tra này?

Trong những năm qua, Cục Thống kê đã ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin để nâng cao chất lượng và hiệu quả trong điều tra thống kê. Tính đến năm 2025, trên 90% tổng số cuộc điều tra được sử dụng phiếu điều tra điện tử trên thiết bị di động (CAPI) hoặc trực tuyến (Webform) và ứng dụng công nghệ thông tin trong tất cả các công đoạn: Quản lý mạng lưới điều tra, quản lý điều tra viên thống kê, quản lý giám sát viên, phân công nhiệm vụ, thực hiện thu thập thông tin, giám sát, xử lý làm sạch, lưu trữ và công bố kết quả…

Với Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp năm 2025, Cục Thống kê đã nghiên cứu áp dụng công nghệ học máy hỗ trợ kiểm tra, rà soát mã ngành kinh tế, ứng dụng AI hỗ trợ công tác thu thập thông tin, sử dụng định vị GPS của đơn vị điều tra trong công tác điều hành tác nghiệp, giám sát thực hiện điều tra và phổ biến kết quả, áp dụng phương pháp thu thập thông tin bằng hình thức phỏng vấn trực tiếp và gián tiếp.

Hệ thống phần mềm phục vụ quản lý điều hành, giám sát, thu thập, xử lý kết quả cuộc điều tra do đội ngũ kỹ sư tin học của ngành Thống kê thực hiện. Ứng dụng phục vụ thu thập thông tin trực tiếp được cài đặt trên thiết bị di động thông minh (sử dụng hệ điều hành Android hoặc iOS) của điều tra viên.

Công tác quản lý điều hành, giám sát, xử lý dữ liệu cuộc điều tra được thực hiện thông qua một website, bảo đảm đồng bộ, thống nhất từ trung ương đến địa phương. Phần mềm phục vụ điều tra được thiết kế, xây dựng và triển khai trên môi trường Internet áp dụng cho toàn bộ các công đoạn: Lập bảng kê, quản lý mạng lưới điều tra, phân công điều tra viên và giám sát viên, thu thập thông tin, giám sát điều tra và làm sạch số liệu, khai thác kết quả…

Điều tra viên thu thập thông tin qua thiết bị điện tử, đảm bảo tính minh bạch, chính xác và nhanh chóng.

Cục Thống kê đã chuẩn bị lực lượng để hỗ trợ điều tra viên, giám sát viên các cấp trong suốt quá trình điều tra, đặt biệt là hỗ trợ sử dụng thiết bị di động và xử lý sự cố trong quá trình thu thập thông tin trên toàn quốc. Kết quả cuộc điều tra sẽ được phổ biến thông tin dưới dạng dữ liệu tổng hợp, hình ảnh trực quan hóa (infographic, video graphi…) bằng biểu đồ và trên không gian địa lý, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng tin.

Bên cạnh đó, Cục Thống kê đã chuẩn bị hạ tầng công nghệ thông tin đủ năng lực quản lý, vận hành hệ thống phần mềm, quản trị dữ liệu từ trung ương đến địa phương bảo đảm hoạt động thông suốt 24/7; bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, an ninh mạng.

Trong bối cảnh sắp xếp địa giới hành chính và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, việc Tổng điều tra có gặp khó khăn, vướng mắc gì và ngành thống kê đã có giải pháp gì, thưa bà?

Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp năm 2025 (TĐTNT, NN) diễn trong trong bối cảnh đất nước đang thực hiện sắp xếp địa giới hành chính, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và tinh gọn bộ máy hành chính. Trong bối cảnh đó, khi triển khai Tổng điều tra cũng gặp một số khó khăn, vướng mắc.

Việc thay đổi địa giới hành chính và sắp xếp tinh gọn bộ máy ảnh hướng đến công tác kiện toàn Ban Chỉ đạo TĐTNT, NN các cấp. Các cấp hành chính thường xuyên biến động về lãnh đạo nên việc kiện toàn Ban chỉ đạo diễn ra liên tục trong thời gian từ tháng 12/2024 đến nay. Lực lượng tham gia giám sát và triển khai tại cấp huyện, cấp xã có sự thay đổi lớn giữa khâu chuẩn bị và triển khai thực tế khi TĐTNT,NN diễn ra...

Trước tình hình đó, ngành thống kê đã chủ động tham mưu Ban chỉ đạo Trung ương hướng dẫn kiện toàn Ban chỉ đạo ngay sau khi có những thay đổi về cơ cấu tổ chức và quản lý hành chính tại địa phương nhằm đảm bảo công tác chuẩn bị Tổng điều tra, một trong những giai đoạn quan trọng nhất của điều tra thống kê, không bị gián đoạn và không bị ảnh hưởng đến chất lượng thông tin; đảm bảo thu thập thông tin đáp ứng mục tiêu của Tổng điều tra và đảm bảo cung cấp thông tin phục cụ chính quyền 2 cấp trong công tác chỉ đạo, lãnh đạo tại địa phương.

Người dân phối hợp, cung cấp đầy đủ thông tin phục vụ công tác thống kê.

Cục Thống kê thực hiện cập nhật hệ thống thu thập thông tin quản lý theo đơn vị hành chính mới. Hoàn thành công tác phân chia địa bàn phục vụ triển khai điều tra chính thức vào thời điểm 1/7/2025 theo đúng quy định của phương án điều tra.

Ngành thống kê đã áp dụng triệt để công nghệ tiên tiến vào tất cả các khâu của Tổng điều tra. Xây dựng hệ thống trả lời tự động chatbox để hỗ trợ cho điều tra viên, giám sát và lực lượng tham gia vào Tổng điều tra. Xây dựng hệ thống đường dây nóng để kịp thời giải đáp thắc mắc và hỗ trợ cho điều tra viên, giám sát viên.

Đồng thời tham mưu Ban chỉ đạo Trung ương chỉ đạo và hướng dẫn Ban Chỉ đạo TĐTNT,NN các cấp tại địa phương sau khi kiện toàn khẩn trương chỉ đạo thực hiện TĐTNT,NN trên địa bàn theo đúng phương án TĐTNT,NN đã quy định bảo đảm tiến độ và chất lượng của dữ liệu thu thập.

Xin trân trọng cảm ơn Cục trưởng!

Thế Đoàn (ghi)/Báo Tin tức và Dân tộc