Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và công nghệ số vào sản xuất:'Đòn bẩy' cho trồng trọt thông minh

Thông qua các lớp tập huấn, tọa đàm và hội nghị chuyên đề, nông dân và hợp tác xã đã từng bước tiếp cận, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và công nghệ số vào sản xuất, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế, từng bước hình thành tư duy sản xuất nông nghiệp hiện đại.

Chăm sóc rau mầm tại Hợp tác xã Sản xuất và dịch vụ nông nghiệp Thanh Hà (xã Hồng Vân). Ảnh: Đỗ Tâm

Hiệu quả từ chuyển đổi số và công nghệ cao

Hợp tác xã Sản xuất và dịch vụ nông nghiệp Thanh Hà (xã Hồng Vân) là một trong những điển hình về nông nghiệp công nghệ cao tại Hà Nội. Với diện tích hơn 2,1ha, hợp tác xã đã đầu tư xây dựng 6 nhà màng, nhà lưới với tổng diện tích khoảng 10.000m² để trồng rau mầm theo quy trình “5 không”: Không sử dụng phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật hóa học, thuốc trừ cỏ, chất kích thích tăng trưởng và cây trồng biến đổi gen. Giám đốc Hợp tác xã Bùi Thị Thanh Hà chia sẻ: “Nhờ áp dụng quy trình này, chúng tôi có thể cung ứng ra thị trường Thủ đô những sản phẩm rau mầm an toàn, chất lượng cao. Trung bình mỗi năm, hợp tác xã cung cấp hơn 200 tấn rau mầm, doanh thu đạt khoảng 4 tỷ đồng”.

Không chỉ rau mầm, nhiều mô hình hoa, cây ăn quả và rau công nghệ cao cũng đạt hiệu quả cao. Giám đốc Hợp tác xã Đan Hoài (xã Đan Phượng) Bùi Hường Bích cho biết, năm 2004, đơn vị được Bộ Khoa học và Công nghệ lựa chọn là đơn vị triển khai dự án “Xây dựng mô hình sản xuất hoa chất lượng cao theo quy mô công nghiệp tại Đan Phượng”. Dự án giúp đầu tư cơ sở vật chất, tăng cường năng lực khoa học công nghệ trong sản xuất hoa, đặc biệt là hoa lan hồ điệp. Nhờ chiến lược đầu tư bài bản và dài hạn, đến nay, hợp tác xã đã sở hữu 20.000m² nhà lưới công nghệ cao, công suất trung bình khoảng 800.000 cây hoa lan hồ điệp các loại mỗi năm. Để xây dựng thương hiệu và tăng giá trị sản phẩm, Hợp tác xã Đan Hoài đã tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Hiện nay, thương hiệu hoa lan hồ điệp “Flora Việt Nam” của đơn vị đã được công nhận OCOP từ 3 đến 4 sao.

Theo Trung tâm Khuyến nông Hà Nội, hiện toàn thành phố có 406 mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, trong đó có 262 mô hình thuộc lĩnh vực trồng trọt. Giá trị sản xuất từ nông nghiệp công nghệ cao chiếm khoảng 40% tổng giá trị sản xuất nông nghiệp của Hà Nội, tập trung tại các xã: Mê Linh, Gia Lâm, Thanh Oai, Đan Phượng, Hồng Vân…

Các mô hình ứng dụng chuyển đổi số tập trung vào nhiều khâu: Áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới, công nghệ cao trong sản xuất hoa, rau an toàn; sử dụng hệ thống camera giám sát và phân tích hình ảnh thông minh bằng AI (trí tuệ nhân tạo) để phát hiện sớm bệnh hại, từ đó giảm tổn thất và tăng hiệu quả sản xuất.

Bên cạnh đó, Trung tâm Khuyến nông Hà Nội còn phối hợp tổ chức nhiều buổi tập huấn, tọa đàm chuyên sâu, giúp nông dân, các hợp tác xã nâng cao năng lực quản lý và áp dụng các giải pháp số vào sản xuất. Đây được xem là bước đi quan trọng để xây dựng các chuỗi giá trị nông sản bền vững, đồng thời nâng cao sức cạnh tranh của nông sản Thủ đô trên thị trường trong nước và quốc tế.

Tháo gỡ khó khăn trong chuyển đổi số

Dù mang lại nhiều lợi ích, việc ứng dụng các công nghệ IoT (internet vạn vật), cảm biến và dữ liệu số trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ nông sản vẫn còn hạn chế. Nguyên nhân chính là quy mô sản xuất nhỏ lẻ, phân tán, chi phí đầu tư lớn, trong khi trình độ tiếp cận công nghệ số của nông dân và các hợp tác xã chưa đồng đều.

Để mở rộng sản xuất ứng dụng công nghệ cao, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Đức Phát (xã Thanh Trì) Nguyễn Mạnh Hồng cho rằng, các ngành chức năng cần hỗ trợ hợp tác xã vay vốn ưu đãi, đầu tư trang thiết bị hiện đại, hệ thống tưới tự động, máy cảm biến nhiệt độ…, giúp điều chỉnh điều kiện sinh trưởng của cây trồng, thích ứng biến đổi khí hậu và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Tạ Văn Tường khẳng định, chuyển đổi số là bắt buộc và cấp thiết để tạo đột phá trong phát triển kinh tế nói chung và nông nghiệp nói riêng. Thời gian tới, Sở sẽ triển khai truy xuất nguồn gốc nông sản bằng công nghệ blockchain, áp dụng các mô hình nông nghiệp số phù hợp, đồng thời tổ chức tập huấn và hướng dẫn kỹ năng số cho nông dân, giúp họ tiếp cận các dịch vụ số của cơ quan quản lý nhà nước về nông nghiệp...

Hà Nội đặt mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, thông minh và bền vững với định hướng cụ thể: Xây dựng chuyên trang, chuyên mục về chuyển đổi số trong nông nghiệp; giới thiệu các nền tảng thương mại điện tử và công cụ số giúp nông dân kết nối thị trường; thu hút nguồn lực xã hội đầu tư vào nông nghiệp thông minh, đặc biệt tập trung vào công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý, giám sát, truy xuất nguồn gốc và liên kết tiêu thụ các sản phẩm OCOP.

Việc ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi số trong nông nghiệp trồng trọt đã chứng minh hiệu quả rõ rệt trong nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và thu nhập của nông dân. Từ nhà màng đến hệ thống dữ liệu số, các mô hình hiện đại đang từng bước thay đổi bộ mặt nông nghiệp Thủ đô, hướng tới nền sản xuất an toàn, bền vững và hội nhập thị trường. Đây được coi là bước đi chiến lược, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Hà Nội trở thành trung tâm nông nghiệp thông minh, nơi công nghệ, dữ liệu và sản xuất truyền thống được kết hợp một cách hài hòa, đem lại lợi ích thiết thực cho nông dân và cộng đồng.

Ngọc Quỳnh