Ưu điểm nhưng chưa phù hợp

Có thể nói việc thu phí rác thải trên khối lượng có ưu điểm là ai xả thải rác nhiều thì phải trả nhiều tiền. Khi đó, người dân sẽ có ý thức hơn trong việc tự giác mang rác thải đến bỏ tại các bãi tập kết rác tập trung, đồng thời cũng hạn chế sự tùy tiện trong việc xả các loại rác thải không cần thiết.

Tuy nhiên, trên thực tế khi triển khai quy định này đã gặp một số khó khăn, nhất là việc cân, đo rác từng hộ gia đình để tính tiền rất khó khăn, rườm rà và mất thời gian, công sức của cả người dân và nhân viên thu gom rác.

Việc thu phí rác thải dựa trên khối lượng hoặc thể tích còn dễ phát sinh tiêu cực trong khi cân, đo khối lượng, thể tích. Đó là việc nhân viên thu gom và các hộ gia đình, cá nhân có thể thỏa thuận, “bắt tay” với nhau để hạ thấp khối lượng rác thực tế nhằm mục đích trục lợi.

Bên cạnh đó, khi thu phí theo khối lượng sẽ xuất hiện tình trạng các hộ gia đình, cá nhân xả thải trộm rác ra đường, nơi cấm đổ rác hoặc lén bỏ rác sang các hộ gia đình khác để không phải trả tiền phí rác thải.

Điều này có thể làm phát sinh mâu thuẫn, xích mích giữa các hộ gia đình, cá nhân dẫn đến gây mất an ninh trật tự, an toàn xã hội, tình làng nghĩa xóm trong cộng đồng dân cư.

Vì vậy, theo chúng tôi chưa nên tổ chức thu phí rác thải theo khối lượng, thể tích trong giai đoạn hiện nay mà nên quan tâm, thực hiện tốt việc phân loại rác cho phù hợp, thiết thực hơn.

Theo đó, tập trung vào việc phân loại rác gồm chất thải rắn có thể tái sử dụng, tái chế và chất thải sinh hoạt khác để thuận tiện trong việc thu gom, tái chế nhằm giảm chi phí thu gom rác, phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân, tạo môi trường xanh, sạch, đẹp.

Đối với việc thu gom rác theo khối lượng chỉ nên thực hiện ở những cơ sở sản xuất, kinh doanh với số lượng rác thải lớn, rác thải chứa chất độc hại, nguy hiểm. Như vậy, sẽ đảm bảo việc tính toán mức phí rác thải phù hợp, sát thực tế với khối lượng, thể tích rác thải mà các cơ sở này thải ra và phải trả tương xứng.

Việc tổ chức thu phí rác thải theo khối lượng, thể tích sẽ được triển khai tại thời điểm thích hợp khi việc phân loại rác đi vào nề nếp, ý thức người dân trong vấn đề xả thải rác được nâng cao, việc kiểm soát rác thải từ các hộ gia đình được chặt chẽ hơn, chế tài xả trộm rác, xả rác bừa bãi được thực thi nghiêm khắc với mức phạt tăng cao tương ứng với hành vi vi phạm.

ThS, luật gia PHẠM VĂN CHUNG