Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ được phép ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật để sửa luật

Ngày 24/6/2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết số 206/2025/QH15 (“Nghị quyết 206”) về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định pháp luật, trong đó, Quốc hội cho phép Ủy ban thường vụ Quốc hội ("UBTVQH”) và Chính phủ được ban hành Nghị quyết quy phạm pháp luật để sửa luật trong một số trường hợp nhất định. Đây là một quy định, một cơ chế “vô tiền khoáng hậu” và vô cùng đặc biệt trong lịch sử lập pháp và thực thi pháp luật của Việt Nam.

1. Các điều kiện để UBTVQH và Chính phủ được sửa Luật, Nghị quyết “vượt cấp”

1.1. Cơ sở thực hiện:

Nghị quyết 206 cho phép UBTVQH được ban hành nghị quyết quy phạm pháp luật để điều chỉnh một số quy định của luật, nghị quyết “vượt cấp” khi phát sinh những khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật có một trong những tiêu chí dưới đây mà gây kìm hãm, ách tắc, cản trở phát triển kinh tế - xã hội:

Quy định mâu thuẫn, chồng chéo trong cùng một văn bản quy phạm pháp luật hoặc giữa các văn bản quy phạm pháp luật.
Quy định của văn bản quy phạm pháp luật không rõ ràng, có nhiều cách hiểu khác nhau, không hợp lý, không khả thi, gây khó khăn trong áp dụng, thực hiện pháp luật.
Quy định của văn bản quy phạm pháp luật tạo gánh nặng chi phí tuân thủ; chưa có quy định hoặc có quy định của văn bản quy phạm pháp luật nhưng hạn chế việc đổi mới sáng tạo, phát triển động lực tăng trưởng mới, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hội nhập quốc tế.

1.2. Thời điểm thực hiện:

Việc UBTVQH và Chính phủ sửa Luật, Nghị quyết “vượt cấp” chỉ được diễn ra trong thời gian mà Luật, Nghị quyết chưa được sửa đổi, bổ sung (theo trình tự, thủ tục rút gọn) hoặc giải thích theo đúng quy định tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (tùy từng trường hợp lựa chọn phương án phù hợp).

1.3. Quy trình thực hiện:

Bảo đảm không vi phạm nguyên tắc xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật;
Chính phủ ban hành nghị quyết sửa Luật, Nghị quyết “vượt cấp” đối với những văn bản do Chính phủ trình, báo cáo UBTVQH, Quốc hội tại kỳ họp gần nhất; UBTVQH ban hành nghị quyết sửa Luật, Nghị quyết “vượt cấp” đối với những văn bản không do Chính phủ trình, báo cáo UBTVQH, Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Trường hợp ban hành nghị quyết của Chính phủ có nội dung điều chỉnh vấn đề chưa được luật, nghị quyết của Quốc hội quy định hoặc tác động lớn đến kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại thì phải xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền của Đảng trước khi ban hành.

2. Hiệu lực của các Nghị quyết “vượt cấp”:

Các Nghị quyết của UBTVQH và Chính phủ được ban hành “vượt cấp” theo Nghị quyết 206 phải xác định rõ thời điểm hết hiệu lực thi hành và thời điểm này phải trước ngày 01 tháng 3 năm 2027.

Đồng thời, các Nghị quyết này sẽ được đánh số, ký hiệu riêng để theo dõi, xử lý. Ví dụ: Nghị quyết số: 66.1/2025/NQ-CP hoặc Nghị quyết số: 66.1/2025/UBTVQH15.

Như đã đề cập, quy định về việc ban hành văn bản “vượt cấp” tại Nghị quyết 206 là một quy định “vô tiền khoáng hậu”, phá vỡ các quy tắc trong Hiến pháp và các văn bản quy phạm pháp luật trước đây. Tuy nhiên, trong giai đoạn quá độ của đất nước với rất nhiều thay đổi, điều chỉnh trong cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý nhà nước cũng như các vấn đề kinh tế xã hội liên tục phát sinh như hiện nay, chúng tôi đánh giá rằng, việc Quốc hội đưa ra quy định này sẽ giúp giải quyết các vướng mắc, khó khăn từ pháp luật một cách linh hoạt, nhanh chóng và kịp thời đáp ứng nhu cầu thực tiễn hơn.

Nghị quyết 206 có hiệu lực thi hành từ ngaày 24/6/2025 đến hết ngày 28/02/2027./.

Bài viết được tổng hợp từ chuỗi Bản tin cập nhật Văn bản pháp lý của Công ty Luật TNHH Toàn Cầu ATA (ATA Legal Services). Chi tiết thông tin bài viết, mời Quý Độc giả tham khảo tại website ATA Legal Services.