Uy lực của những loại tên lửa hiện đại xuất hiện trên Quảng trường Ba Đình

Tối 24/8, các lực lượng tham gia diễu binh, diễu hành tại Lễ kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9 (nhiệm vụ A80) tiến hành tổng hợp luyện tại khu vực Quảng trường Ba Đình. Trước đó, tối 21/8, tham gia tổng hợp luyện nhiệm vụ A80 đầu tiên cũng có nhiều loại vũ khí gồm các tổ hợp tên lửa, máy bay không người lái do QĐND Việt Nam làm chủ, thu hút lớn sự quan tâm của nhân dân và du khách.

Đây là lần đầu tiên kể từ Quốc khánh 1985, các loại khí tài cơ giới hạng nặng mới được điều động tham gia diễu binh, diễu hành trên Quảng trường Ba Đình.

Trong đó, tổ hợp tên lửa đạn đạo Scud-B mang theo tên lửa đối đất R-17E là khí tài đáng chú ý nhất. Kể từ khi được biên chế vào những năm 1980, tên lửa đạn đạo Scud-B của QĐND Việt Nam gần đây đã được giới thiệu tới công chúng trong các dịp Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam vào các năm 2022, 2024.

Tên lửa Scud-B di chuyển trong đội hình diễu binh, diễu hành tối 24/8. Ảnh: Chiến Thắng

Theo các nguồn dữ liệu mở trên báo chí Nga, Scud-B là phiên bản nâng cấp của Scud-A, được đưa vào hoạt động từ 1962. Scud-B là một trong những tên lửa đạn đạo phổ biến nhất của Liên Xô, với khoảng 7.000 hệ thống được chế tạo và xuất hiện trong biên chế quân đội 32 nước. Viện Nghiên cứu Hòa bình và Quốc tế Stockholm (SIPRI) cho biết Việt Nam là quốc gia Đông Nam Á duy nhất sở hữu loại tên lửa này được Liên Xô cung cấp năm từ thập niên 1980.

Về thông số kĩ thuật, quả đạn R-17E tiêu chuẩn dài hơn 11m, đường kính 0,88 m và nặng 5.900 kg khi phóng, trong đó phần đầu đạn nặng gần một tấn. Tầm bắn của tên lửa là 300km, tốc độ gần 5.000km/h với độ chính xác trong bán kính 450m nhờ hệ thống dẫn đường quán tính. Tên lửa mang nhiều loại đầu đạn khác nhau, thường là đầu nổ mạnh.

Tên lửa Scud-B có tầm bắn khoảng 300km. Ảnh: Chiến Thắng

Hệ thống Scud-B đặt trên xe bánh hơi MAZ-543 có khả năng di chuyển linh hoạt để lựa chọn vị trí nhắm bắn cũng như ẩn náu trước các đợt tấn công của đối phương. Scud-B được đưa vào tư thế sẵn sàng khai hỏa trong một giờ từ khi triển khai. Tên lửa thường được sử dụng để tấn công mục tiêu cố định.

Hệ thống Scud-B tham gia Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam. Ảnh: VOV

Dữ liệu của CSIS cho thấy, Scud-B từng được sử dụng nhiều lần trong các cuộc xung đột vũ trang. Ai Cập từng khai hỏa tên lửa này trong xung đột Trung Đông năm 1973; khoảng 2.000 quả Scud-B cũng được cho là đã được khai hỏa ở Afghanistan; trong chiến tranh Vùng Vịnh 1991, Iraq cũng từng triển khai phiên bản cải tiến của Scud-B…

Một trong những hệ thống tên lửa có kích thước lớn xuất hiện tại sự kiện tổng hợp luyện là hệ thống tên lửa bờ biển 4K44M Redut-M. Đây là hệ thống sử dụng tên lửa diệt hạm được Liên Xô phát triển thời Chiến tranh Lạnh, được biên chế trong quân đội nhiều quốc gia.

Xe phóng thuộc hệ thống tên lửa bờ biển 4K44M Redut-M của Việt Nam. Ảnh: Đức Hòa

Thống kê của SIPRI cho thấy Liên Xô cung cấp cho Việt Nam tổ hợp Redut-M tên lửa vào năm 1980. Hệ thống Redut-M có những thành phần chính là đài điều khiển mặt đất Skala-E, đài chỉ huy, cùng ba xe chở đạn kiêm bệ phóng, mỗi xe mang được một tên lửa đặt trong ống phóng.

Tất cả các thành phần đều được đặt trên khung gầm bánh lốp 4 trục loại ZIL-135K hoặc Baz-135MB để tăng khả năng cơ động.

Đội hình tên lửa Redut-M tiến qua Quảng trường Ba Đình. Ảnh: Báo Nông nghiệp

Đạn trên hệ thống là tên lửa P-28 uy lực. Loại đạn này có chiều dài 10,2m, đường kính thân gần 1m, có khối lượng phóng khoảng 4,2 tấn. Tên lửa có phần cánh nâng với sải cánh 2,6m, có thể gấp gọn trong ống phóng. Quả đạn P-28 được lắp hai tầng đẩy sơ tốc dùng nhiên liệu rắn, giúp đẩy tên lửa khỏi ống phóng và đạt tốc độ đủ cao để kích hoạt động cơ turbine phản lực.

Ảnh minh họa ghi lại khoảnh khắc phóng thử tên lửa từ hệ thống Redut. Ảnh: GettyImages

Về tầm bắn, P-28 có khả năng đánh trúng mục tiêu ở khoảng cách 300km. Tên lửa bay ở độ cao hành trình tối đa 7 km và tốc độ gần 1.400 km/h. Nếu phóng theo loạt nhiều quả, một tên lửa có thể bay cao để dùng radar bám bắt mục tiêu, đồng thời chia sẻ dữ liệu cho các quả đạn bay thấp hơn. Trong giai đoạn lao đến mục tiêu, tên lửa P-28 sẽ hạ độ cao xuống 25-100m để né tránh radar phòng không, hạn chế thời gian phản ứng và khả năng đánh chặn của đối phương.

Là một trong những hệ thống tên lửa phòng thủ bờ biển hiện đại nhất thế giới, Bastion-P đã được trang bị cho QĐND Việt Nam từ nhiều năm qua. Hệ thống này là sản phẩm của Tổ hợp nghiên cứu chế tạo máy và sản xuất thực nghiệm Nga và đối tác Belarus, ra mắt vào năm 1997.

Xe phóng thuộc tổ hợp Bastion-P tham gia tổng hợp luyện trên Quảng trường Ba Đình. Ảnh: Tiền Phong

Bastion-P khác biệt so với các tổ hợp tên lửa bờ đối hải trước đó do Nga sản xuất là ở khả năng cơ động cao; hoạt động tốt trong mọi điều kiện thời gian, thời tiết và kháng nhiễu tốt; trang bị đạn tên lửa có nhiều chế độ dẫn bắn và khó bị ngăn chặn.

Trang bị cơ bản của một tổ hợp Bastion-P gồm: 4 xe phóng tự hành K340P, phát triển trên cơ sở xe tải hạng nặng MZKT-7930 Astrolog, chở theo 2 đạn tên lửa Yakhont đựng trong container, 1 hoặc 2 xe chỉ huy, 1 xe sửa chữa, 4 xe chở đạn K342P TZM và các phương tiện hậu cần, hỗ trợ huấn luyện. Tuy nhiên, số lượng các xe trong cơ cấu tổ hợp có thể thay đổi tùy theo tình hình.

Để phát hiện mục tiêu và dẫn bắn, trên phiên bản cơ sở, Bastion-P trang bị radar Monolit-B hoặc trực thăng hải quân. Theo báo chí Nga, tổ hợp Bastion-P chỉ cần 5 phút để chuyển trạng thái chiến đấu và đảm bảo có 8 đạn tên lửa sẵn sàng khai hỏa, bao quát phạm vi khoảng 200 km.

Một hệ thống Bastion-P của Nga khai hỏa trong hoạt động diễn tập. Ảnh:EurasianTimes

Ở trạng thái chiến đấu, Bastion-P có thể hoạt động liên tục trong vòng từ 3 tới 5 ngày. Khi phát hiện và khóa mục tiêu, Bastion-P sẽ khai hỏa tên lửa Yakhont theo phương thức phóng thẳng đứng nhờ liều phóng phụ theo cơ chế phóng nguội.

Tổ hợp tên lửa Bastion-P được đánh giá là có khả năng tiêu diệt tất cả các tàu chiến, tàu vận tải, tàu xuồng các loại, tấn công các mục tiêu đơn lẻ hoặc tấn công các cụm tầu thuyền chiến đấu, đồng thời có thể tấn công các cụm binh lực đổ bộ đường biển, đường không, các cụm binh lực trang bị nặng…

Bên cạnh đó, tại các sự kiện cũng có sự xuất hiện của các tên lửa do Việt Nam phát triển hoặc nâng cấp, cải tiến. Trong đó, nổi bật là tổ hợp tên lửa đất đối hải Trường Sơn do Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội Viettel tự chủ nghiên cứu, sản xuất.

Hệ thống tên lửa Trường Sơn của QĐND Việt Nam tham gia tổng hợp luyện diễu binh, diễu hành.

Một hệ thống Trường Sơn tiêu chuẩn bao gồm xe chỉ huy chiến đấu, xe ra đa, xe bệ phóng, xe vận chuyển và nạp tên lửa; có nhiệm vụ quan sát mặt biển, thu thập, xử lý thông tin, chỉ thị mục tiêu; lựa chọn mục tiêu cần tiêu diệt và thực hiện đòn đánh tên lửa.

Đạn tên lửa trên hệ thống Trường Sơn là Sông Hồng, đạt tầm bắn khoảng 80km. Tên lửa Sông Hồng sử dụng cơ chế tầng khởi tốc nhiên liệu rắn đẩy tên lửa ra khỏi khoang bảo quản trước khi khởi động động cơ tự thân để bay tới mục tiêu. Tên lửa hành trình Sông Hồng có hành trình bay thấp bám đỉnh sóng ở pha cuối để hạn chế các biện pháp phòng vệ và ngăn chặn của đối phương.

Tên lửa Sông Hồng được trưng bày tại Triển lãm Quốc phòng Quốc tế Việt Nam 2024.

Trường Sơn cùng đạn Sông Hồng là một trong những thành phần nòng cốt của hệ thống phòng thủ bờ biển Việt Nam. Sản phẩm này là minh chứng cho bước tiến mạnh mẽ trong năng lực tác chiến công nghệ cao của QĐND Việt Nam. Việc đặt tên tổ hợp theo dãy núi Trường Sơn và đạn tên lửa theo dòng Sông Hồng mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc: sự kết hợp giữa “núi và sông”, khẳng định quyết tâm bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ và biển đảo của Tổ quốc.

Tổ hợp tên lửa phòng không S-125-VT, phiên bản do Việt Nam hiện đại hóa của hệ thống tên lửa phòng không S-125M, có khả năng cơ động, độ tin cậy và hiệu quả chiến đấu cao trong môi trường tác chiến hiện đại. Theo QĐND, S-125-VT vẫn sử dụng đạn tên lửa cũ của tổ hợp S-125-M1, nhưng có nhiều cải tiến khả năng dẫn đường nhiều đạn tên lửa cùng lúc với tầm bắn tăng nhẹ lên hơn 20km.

Mô tô tuần tra của CSGT đi bên cạnh xe tên lửa phòng không S-125-VT, phiên bản do Việt Nam hiện đại hóa.

Trong đó, xe điều khiển UNK-VT đóng vai trò như trái tim của tổ hợp S-125-VT. Theo công bố của Viettel, nhờ cải tiến hệ thống điều khiển, S-125-VT có thể dẫn cùng lúc 2 đạn tên lửa vào 2 mục tiêu cùng lúc. Tỷ lệ đánh trúng với mục tiêu là máy bay chiến thuật lên tới 90%. Đây là tỷ lệ cao đối với các loại vũ khí phòng không trên thế giới.

Ngoài ra, các thành phần xe điều khiển, xe cung cấp điện cũng được đặt trên khung gầm xe vận tải dã chiến có khả năng cơ động cao, giúp S-125-VT có thời gian triển khai, thu hồi chỉ khoảng 20 phút, trong khi đó ở phiên bản tiêu chuẩn là hơn 90 phút. Điều này rất quan trọng để cơ động trận địa tránh các đòn tấn công, tập kích hỏa lực của đối phương trong chiến đấu.

Cận cảnh xe tên lửa phòng không S-125-VT, phiên bản do Việt Nam hiện đại hóa. Ảnh: QĐND

Ngoài tên lửa, tại chuỗi sự kiện lần này cũng có sự xuất hiện của các mẫu UAV hiện đại do Viettel nghiên cứu sản xuất bao gồm UAV trinh sát, UAV đa năng, UAV cảm tử có thể trang bị vũ khí chiến đấu với độ chính xác cao khi được trang bị AI.

Các sản phẩm UAV này đều được các kĩ sư Việt Nam làm chủ công nghệ, tự nghiên cứu, phát triển và chế tạo trong nước 100%. Hiện đã được thử nghiệm và đưa vào huấn luyện thực tế. Đây được coi là bước đột phá của nền công nghiệp quốc phòng Việt Nam trong thời gian qua.

UAV cảm tử (đạn tuần kích) VU-C2 được chuyên chở trên xe tải chuyên dụng tham gia tổng hợp luyện trên Quảng trường Ba Đình. Ảnh: VTCNews

Trong đó, UAV cảm tử (đạn tuần kích) VU-C2 với khả năng tấn công chính xác vào các mục tiêu chiến trường. VU-C2 được trang bị đầu đạn và đầu tự dẫn quang điện tử, tích hợp AI, cho phép tìm kiếm, phát hiện và khóa mục tiêu tự động và tấn công mục tiêu khi có lệnh của chỉ huy.

Mẫu khí tài này có sải cánh 1,5m, chiều dài 1,1m và trọng lượng cất cánh tối đa 8kg, thời gian hoạt động liên tục 40 phút, đạt tốc độ tấn công mục tiêu tối đa hơn 130km/giờ. Toàn bộ hệ thống bao gồm máy bay và hệ thống phóng có khối lượng nhẹ, có thể tháo lắp nhanh giúp người lính dễ dàng triển khai mang vác và cơ động.

UAV trinh sát hạng nhẹ tầm trung VU-R70 nổi bật với khả năng giám sát linh hoạt cả ngày lẫn đêm, thời gian hoạt động kéo dài và tốc độ cao. Với sải cánh 3,1m, chiều dài 1,7m và trọng lượng cất cánh tối đa 26kg, VU-R70 có thể hoạt động liên tục trong 4,5 giờ và đạt tốc độ tối đa 120km/giờ. Hệ thống camera quang điện tử tích hợp cho phép quan sát ngày/đêm, đo xa bằng laser với độ phân giải HD.

Các mẫu UAV của QĐND Việt Nam di chuyển trên đường phố Hà Nội tối 24/8. Ảnh: VTCNews

Công nghệ tích hợp trên hệ thống camera cho phép VU-R70 tìm kiếm, phát hiện, nhận dạng mục tiêu tự động, sau đó chỉ thị mục tiêu cho lực lượng hỏa lực và gửi thông tin về sở chỉ huy theo thời gian thực. VU-R70 còn được trang bị khả năng cất cánh và hạ cánh hoàn toàn tự động theo phương thẳng đứng (VTOL), giúp tăng tính linh hoạt trong triển khai nhiệm vụ.

Xe chở dàn UAV của QĐND Việt Nam tham gia huấn luyện diễu binh, diễu hành tại Trung tâm Huấn luyện Quân sự quốc gia 4 (Hà Nội) ngày 13/8.

Bên cạnh đó, UAV trinh sát hạng nhẹ tầm ngắn VU-R50 là phương tiện tối ưu cho các nhiệm vụ trinh sát nhanh và chính xác. Sở hữu sải cánh 3,2m, chiều dài 2,2m và cùng trọng lượng cất cánh tối đa 26kg, VU-R50 có thể hoạt động liên tục trong 3 giờ với tốc độ tối đa 120km/h.

Thái Hà