Vẫn chưa ngã ngũ phương án thuế VAT 0% hay 5% cho phân bón

Chiều 24/6, tiếp tục chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 7, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về Dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) sửa đổi.

Hầu như các đại biểu đều đồng thuận với đề xuất của Chính phủ về việc đưa sản phẩm phân bón được đưa vào chịu thuế VAT. Tuy nhiên, mức thuế suất là 5% như phương án của Chính phủ hay bao nhiêu vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau.

Đại biểu Trịnh Xuân An phát biểu tại Hội trường chiều 24/6.

Phát biểu tại hội trường, đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) cho rằng, dự án Luật Thuế giá trị gia tăng liên quan đến 25% thu ngân sách, liên quan đến mọi đối tượng, do đó, cần có một sắc thuế trung lập, khách quan để xây dựng nền tảng tài chính vững mạnh.

“Việc Chính phủ đề xuất mức thuế 5% đối với mặt hàng phân bón và các mặt hàng nông nghiệp là có cơ sở. Chúng ta cần đánh giá nhiều chiều và phân tích thấu đáo”, đại biểu An phát biểu.

Là đại biểu có ý kiến cuối cùng trong phiên làm việc chiều nay, nên đại biểu Trịnh Xuân An có cơ hội lắng nghe nhiều ý kiến, câu hỏi mà các vị đại biểu Quốc hội đặt ra trước đó. Trong đó, có nhiều ý kiến lo ngại giá phân bón sẽ tăng nếu đưa mặt hàng này vào diện chịu thuế.

“Nếu doanh nghiệp được khấu trừ 5% này thì họ được đầu tư mở rộng thêm. Giá phân bón trong nước có thể cạnh tranh được với giá nhập khẩu thì người dân được lợi chứ không phải bị thiệt”, đại biểu An phân tích.

Đặc biệt, ông không đồng tình với ý kiến đề nghị đưa sản phẩm này vào nhóm được khấu trừ thuế hoặc đưa về mức thuế suất 0%.

“Chúng ta cần lựa chọn một giải pháp phù hợp. Đề nghị Chính phủ cần thiết xây dựng các tiêu chí, xác định rõ xem mặt hàng nào là không chịu thuế, mặt hàng nào là 0%, mặt hàng nào là 10%”, đại biểu Trịnh Xuân An kiến nghị.

Trước đó, phát biểu tại Hội trường, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) bày tỏ lo ngại việc áp dụng thuế suất 5% các loại vật tư nông nghiệp sẽ làm tăng chí phí đầu vào, tăng giá thành sản phẩm, gánh nặng cho nông dân.

“Đề nghị không tăng hoặc nếu có tăng thấp hơn 5%”, đại biểu Phạm Văn Hòa kiến nghị.

Mức 0% cũng là đề xuất của đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Giang), dù ông cũng không hoàn toàn đồng tình với phương án chuyển các mặt hàng phân bón, vật tư, máy móc thiết bị chuyên dùng phục vụ nông nghiệp và tàu cá đánh bắt xã bờ sang đối tượng chịu thế VAT.

"Nếu có chuyển thì cũng chỉ nên đưa vào đối tượng thuế suất 0%", ông Lâm đề nghị.

Lý giải, đại biểu Trần Văn Lâm phát biểu, hiện nay, các mặt hàng trên không phải đối tượng chịu VAT, nên doanh nghiệp sản xuất không được hoàn VAT đầu vào của vật tư sản xuất các mặt hàng này. Như vậy, sản phẩm sản xuất trong nước có thể kém tính cạnh tranh hơn so với nhập khẩu, ngay trên sân nhà, vì hàng nhập có thể đã được nước sở tại hoàn VAT khi xuất khẩu. Nếu áp thuế suất 5%, thì cả doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp nhập khẩu cùng chung thuế suất đầu ra; doanh nghiệp trong nước lại được khấu trừ đầu vào, cấu phần giá thành giống hàng nhập khẩu; khắc phục được tính kém cạnh tranh nêu trên.

“Nhưng 5% này lại thu từ người nông dân sử dụng hàng đó cho sản xuất nông nghiệp”, đại biểu Lâm làm rõ.

Đại biểu Phan Đức Hiếu, đoàn Thái Bình.

Nghiêng về kịch bản áp dụng mức thuế 5%, đại biểu Phan Đức Hiếu (đoàn Thái Bình) có những kiến giải cụ thể khi trao đổi với phóng viên Báo điện tử Đầu tư - Baodautu.vn bên lề Quốc hội chiều 24/6.

Ông nói, cả 2 kịch bản 0% và 5% đều mang lại lợi ích cho nhà sản xuất và người tiêu dùng, do tạo cơ hội giảm chi phí sản xuất phân bón tại Việt Nam. Khi giảm được chi phí sản xuất đồng nghĩa tạo điều kiện để giảm giá bán.

Nhưng với các nhà nhập khẩu, kịch bản 5% không có lợi, do giá thành sẽ tăng và người tiêu dùng có thể phải chịu tác động tăng giá tương ứng. Còn kịch bản 0% tuy sẽ có lợi chung cho nhà nhập khẩu, người tiêu dùng, nhưng lợi ích của Nhà nước bị ảnh hưởng do phải hoàn thuế đối với chi phí sản xuất đầu vào.

“Về tổng thể, so sánh 2 phương án, kịch bản áp mức thuế suất 5% có lẽ sẽ tốt nhất, có lợi ích hài hòa hơn cho tất cả các bên. Điểm yếu của kịch bản này lại không có lợi cho doanh nghiệp nhập khẩu và người tiêu dùng đối với sản phẩm nhập khẩu, nhưng cũng là cách thức thúc đẩy sản xuất trong nước, thu hút đầu tư, tạo công ăn việc làm”, ông Hiếu làm rõ quan điểm.

Tuy nhiên, đại biểu Phan Đức Hiếu cũng đề nghị Chính phủ cần tiếp tục tính toán kỹ lưỡng lợi ích, chi phí của cả 2 phương án để Quốc hội có thêm cơ sở lựa chọn phương án tối ưu.

“Nhưng việc đưa phân bón vào diện chịu thuế theo tôi là quyết định đúng đắn và cấp thiết”, ông Hiếu nhấn mạnh.

Khánh Linh