Vẫn còn nhiều tài sản công không được sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích
Theo Bộ Tài chính, qua kết quả tổng kiểm kê tài sản công và báo cáo từ các bộ, ngành, địa phương cho thấy vẫn còn tình trạng nhiều tài sản không được sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích, gây lãng phí nguồn lực.
Hôm nay 5/6, Đoàn công tác Bộ Tài chính do Thứ trưởng Bùi Văn Khắng dẫn đầu đã làm việc trực tiếp với 12 tỉnh, thành phố miền Bắc nhằm nắm bắt tình hình triển khai thực hiện rà soát, xử lý công trình, nhà đất là tài sản công khi sắp xếp, tinh gọn bộ máy, đơn vị hành chính. Đồng thời rà soát dự án, công trình, trụ sở đang xây dựng hoặc đã phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng chịu tác động bởi việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy, đơn vị hành chính tại địa phương và qua đó kịp thời tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho các địa phương.
Nhiều tài sản không được sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích, gây lãng phí
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bùi Văn Khắng cho biết, trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới và tiến hành sắp xếp lại tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp, việc xử lý tài sản công phát sinh từ quá trình sắp xếp trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm bảo đảm hiệu quả, tiết kiệm và tránh lãng phí. Để đáp ứng yêu cầu này, Bộ Tài chính đã chủ trì xây dựng, trình Chính phủ ban hành các Nghị định như Nghị định số 114/2024/NĐ-CP và Nghị định số 50/2025/NĐ-CP, quy định cụ thể việc xử lý tài sản công trong các trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia tách, giải thể hoặc chấm dứt hoạt động của cơ quan, đơn vị.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn xử lý tài sản, chương trình, nhiệm vụ, dự án đầu tư công bị tác động bởi việc sắp xếp tổ chức bộ máy. Tuy nhiên, qua kết quả tổng kiểm kê tài sản công và báo cáo từ các bộ, ngành, địa phương cho thấy vẫn còn tình trạng nhiều tài sản không được sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích, gây lãng phí nguồn lực.
Trước thực trạng đó, Bộ Tài chính đã thành lập Tổ công tác chuyên trách để rà soát, điều phối và hướng dẫn việc xử lý công trình, nhà đất là tài sản công bị ảnh hưởng bởi quá trình tinh gọn bộ máy và sắp xếp đơn vị hành chính.
“Bộ Tài chính sẽ trực tiếp làm việc với các địa phương, lắng nghe và tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai, đồng thời xin ý kiến góp ý cho một số dự thảo văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công (như ô tô, trụ sở, máy móc thiết bị), và các Nghị định về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực tài chính đất đai, tài sản công và đầu tư công. Mục tiêu là hoàn thiện khung pháp lý đồng bộ, thống nhất, góp phần sử dụng hiệu quả tài sản công trong quá trình cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước”, Thứ trưởng Bùi Văn Khắng cho biết.
Địa phương tính toán phương án sử dụng nhà, đất đảm bảo hiệu quả, tiết kiệm
Tại Hội nghị, ông Trần Văn Quân, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương cho biết, trong quá trình sắp xếp lại đơn vị hành chính, tỉnh Hải Dương sáp nhập với TP. Hải Phòng, Trung tâm hành chính đặt tại Hải Phòng. UBND tỉnh Hải Dương đã chỉ đạo Sở Tài chính phối hợp với các cơ quan rà soát, tính toán phương án sử dụng nhà, đất đảm bảo hiệu quả, tiết kiệm, tránh lãng phí. Về trụ sở cơ quan, tỉnh thực hiện sắp xếp theo chỉ đạo Trung ương, ưu tiên sử dụng trụ sở đảm bảo điều kiện, bố trí lại cho các xã, đơn vị sự nghiệp, công an cấp xã, trường học, y tế, thiết chế văn hóa hoặc hoán đổi cho cơ quan trung ương. Những cơ sở dôi dư sẽ xử lý theo quy định.
Ông Trần Văn Quân – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hải Dương phát biểu tại Hội nghị
Còn tại Hải Phòng, đại diện Sở Tài chính cho biết, Thành phố đã xây dựng phương án phân bổ lại trụ sở trên cơ sở gắn với lộ trình tinh giản biên chế và kiện toàn cơ cấu tổ chức bộ máy. Nguyên tắc chung là mỗi đơn vị chỉ sử dụng một trụ sở chính phù hợp với biên chế được giao, tránh tình trạng dồn nhiều đơn vị vào cùng một trụ sở hoặc tồn tại quá nhiều cơ sở nhỏ lẻ tại cùng một khu vực.
Hiện trên địa bàn có khoảng 183 cơ sở nhà, đất dôi dư ở cấp xã cần được xử lý. Trong số này, một phần sẽ được chuyển giao cho lực lượng công an hoặc quân đội cấp xã sử dụng làm nơi làm việc; một số cơ sở sẽ được tận dụng để xây dựng trung tâm hành chính mới hoặc sử dụng vào mục đích đặc thù. Các trụ sở cấp xã còn lại sau khi sáp nhập, hợp nhất đơn vị hành chính nếu không còn phù hợp sẽ được xem xét để hoán đổi hoặc xử lý theo phương án tổng thể.
“Việc sắp xếp lại hệ thống cơ sở vật chất này được Thành phố xác định sẽ hoàn tất trong vòng 3 năm theo lộ trình cụ thể. Ưu tiên trước hết là xử lý những cơ sở đã hoàn thiện hồ sơ pháp lý và có đơn vị đề xuất phương án sử dụng lại. Đồng thời, tiến hành phân loại rõ từng nhóm cơ sở theo các hình thức như tiếp tục sử dụng, chuyển giao, thu hồi, thanh lý… để có hướng xử lý phù hợp, đảm bảo hiệu quả sử dụng và tránh lãng phí tài sản công”, đại diện Hải Phòng cho biết.
Cũng tại Hội nghị, ông Nguyễn Lê Huy, Phó chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên cũng báo cáo hiện trạng, nhu cầu sử dụng và xử lý cơ sở nhà, đất đến ngày 30/5/2025. Cụ thể, theo Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, trước sắp xếp, toàn tỉnh có 1.889 trụ sở (gồm 1.021 trụ sở hành chính, 58 trụ sở công an xã và 810 nhà văn hóa, hội trường, sân thể thao). Sau sắp xếp, 1.824 trụ sở tiếp tục sử dụng, còn lại 63 trụ sở dôi dư (gồm 57 trụ sở hành chính và 6 nhà văn hóa). UBND tỉnh đã chỉ đạo rà soát, lập phương án xử lý phù hợp: tiếp tục bố trí sử dụng, điều chuyển cho đơn vị khác, hoặc đấu giá theo quy định.
Tiếp tục gỡ vướng chính sách
Tại tỉnh Hải Dương, ông Trần Văn Quân cho biết, quá trình triển khai còn gặp nhiều khó khăn. Theo đó, việc phê duyệt phương án xử lý tài sản công chưa rõ cấp thẩm quyền, trong khi đề án hành chính cấp xã đã trình Thủ tướng. Cùng với đó, còn nhiều vướng mắc trong xử lý nhà, đất công như: Pháp luật đấu thầu chưa quy định tính tài sản trên đất vào giá trị gói thầu; Pháp luật đất đai không quy định đấu giá quyền sử dụng đất trả tiền thuê hàng năm. Đối với tài sản như nhà văn hóa, sân vận động… không còn nhu cầu, việc khấu trừ giá trị vào tiền thuê đất khi chuyển mục đích sử dụng còn chưa rõ do chưa có công thức xác định giá trị quyền sử dụng đất nông nghiệp.
Quang cảnh Hội nghị
Theo đại diện tỉnh Hải Dương, thực tế, đang tồn tại hai mức giá đất nông nghiệp: giá bồi thường của Nhà nước (kèm hỗ trợ) và giá chuyển nhượng thực tế cao hơn nhiều lần. Điều này dẫn đến khó khăn trong xác định giá trị quyền sử dụng đất, ảnh hưởng đến quyền lợi của nhà đầu tư nếu không được làm rõ.
Tại Hưng Yên, ông Nguyễn Lê Huy cũng chia sẻ, trong quá trình triển khai, tỉnh Hưng Yên luôn tuân thủ định hướng và hướng dẫn của Chính phủ, Bộ Tài chính trong việc xây dựng phương án sắp xếp, bố trí và xử lý tài sản công. Tuy nhiên, thực tế triển khai vẫn gặp một số khó khăn và vướng mắc. Theo đó, việc sắp xếp trụ sở cần thời gian và nguồn lực. Trong giai đoạn đầu sau sáp nhập, tỉnh phải sử dụng đồng thời trụ sở của hai tỉnh cũ, phát sinh chi phí sửa chữa, vận hành. Các dự án trụ sở đang tạm dừng cũng cần phương án xử lý và đảm bảo kinh phí bảo vệ tài sản. Cùng với đó, nhiều xã sau sáp nhập vẫn phải duy trì sử dụng song song trụ sở cũ, dẫn đến tăng chi phí hoạt động.
Tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng đã có những giải đáp, hướng dẫn cụ thể trước những khó khăn, vướng mắc của địa phương. Để việc xử lý tài sản và triển khai các dự án trụ sở sau sắp xếp đơn vị hành chính được hiệu quả, tiết kiệm, Thứ trưởng đề nghị các địa phương tiếp tục quán triệt, hướng dẫn và tổ chức thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Trung ương, Chính phủ và hướng dẫn của Bộ Tài chính về sắp xếp, xử lý tài sản công. Cùng với đó, chỉ đạo rà soát, tổng hợp toàn bộ trụ sở, tài sản công và các dự án đầu tư trụ sở đã, đang triển khai hoặc đã được phê duyệt chủ trương đầu tư để xây dựng phương án xử lý phù hợp, thực hiện song song với việc xây dựng Đề án sắp xếp đơn vị hành chính. Đối với các cơ sở nhà, đất dôi dư, xây dựng kế hoạch xử lý theo nguyên tắc "6 rõ" (người, việc, thời gian, trách nhiệm, sản phẩm, thẩm quyền), đồng thời thường xuyên cập nhật để bổ sung vào kế hoạch khi phát sinh mới.
