Vận hành chính quyền hai cấp - Bài cuối: Động lực phát triển TP Hồ Chí Minh mới

Đây không chỉ là sự thay đổi hành chính đơn thuần mà còn là bước đi chiến lược để hình thành siêu đô thị hiện đại, thông minh và bền vững. Ở đó, "TP Hồ Chí Minh mới"vẫn giữ vững vai trò là đầu tàu kinh tế, trung tâm tài chính và đổi mới sáng tạo hàng đầu tại Việt Nam và khu vực.

Các phường, xã đang tích cực đẩy mạnh cải cách hành chính công để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp.

Tái cấu đơn vị hành chính hiệu quả

GS.TS Sử Đình Thành,Giám đốc Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh cho biết, năm 2025 đánh dấu một bước ngoặt trong tiến trình phát triển của Thành phố. Việc tái cấu trúc đơn vị hành chính cấp tỉnh không chỉ nhằm mục tiêu tinh gọn bộ máy mà còn mở ra cơ hội kiến tạo một “TP Hồ Chí Minh mới” với diện mạo không gian đô thị, địa giới hành chính, mô hình phát triển và tầm nhìn chiến lược hoàn toàn khác biệt.

Theo ôngSử Đình Thành, TP Hồ Chí Minh mới được kỳ vọng sẽ trở thành siêu đô thị đa trung tâm, một cực tăng trưởng vượt trội, trung tâm kinh tế, tài chính, khoa học, công nghệ và logistics hàng đầu khu vực Đông Nam Á. Để hiện thực hóa tầm nhìn đó, Thành phố cần một chiến lược quy hoạch bài bản, dài hạn, kết hợp giữa tri thức học thuật, kinh nghiệm thực tiễn và sự tham gia của cộng đồng.

“Xây dựng một đô thị hiện đại, đáng sống trong kỷ nguyên chuyển đổi số và phát triển bền vững không thể chỉ là nhiệm vụ của chính quyềnmà cần sự đồng hành của toàn xã hội”, ông Đình Thànhcho biết thêm.

Trong khi đó, theo các chuyên gia kinh tế, TP Hồ Chí Minh mới không chỉ mở rộng về địa giới, mà còn là bước đột phá về tư duy phát triển. Siêu đô thị tương lai này sẽ có hạ tầng tích hợp, không gian đa trung tâm, trụ cột phát triển là kinh tế số, kinh tế xanh và logistics thông minh. Đặc biệt, cần vượt khỏi cách tiếp cận quy hoạch truyền thống vốn bị giới hạn bởi ranh giới hành chính, thay vào đó là mô hình quản trị vùng linh hoạt, thích ứng với bối cảnh phát triển hiện đại.

TS Lê Quốc Hùng, Phó Viện trưởng Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn quốc gia cho biết, quyết định hợp nhất TP Hồ Chí Minh với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu là bước đi chiến lược mang tính lịch sử. Sau sáp nhập, TP Hồ Chí Minh mới được định vị trở thành một trong những siêu đô thị hàng đầu khu vực châu Á -Thái Bình Dương.

Tuy nhiên, theo ông Hùng,sự hợp nhất này không đơn thuần là cộng gộp về địa lý hay dân số, mà là một phép thử năng lực về quản trị liên kết, điều phối vùng, hài hòa lợi ích và vượt qua chủ nghĩa địa phương. Để đạt được điều đó, cần một thể chế quản trị mơíthí điểm, linh hoạt và tạo đồng thuậnđể có thể vận hành hiệu quả mô hình phát triển này.

"Quy hoạch TP Hồ Chí Minh mới cũng cần được xây dựng dựa trên cơ sở dữ liệu thực tiễn, phân tích đầy đủ về kinh tế,xã hội, hạ tầng và kết nối vùng từ ba địa phương. Qua đó, xác định chính xác chức năng từng tiểu vùng và kiến tạo bản quy hoạch khả thi, phù hợp với từng giai đoạn phát triển. Chỉ khi quy hoạch được gắn với cải cách thể chế thì TP Hồ Chí Minh sau sáp nhập mới phát huy hết tiềm năng, tạo lập không gian đô thị hiện đại và bền vững”, Tiến sĩ Hùng nói.

Tăng trưởng đột phá

Theo chuyên gia kinh tếTrần Du Lịch,TP Hồ Chí Minh mới cần có những động lực tăng trưởng đột phá, trong đó nổi bật là phát triển cụm ngành năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió; xây dựng hệ sinh thái logistics hiện đạivà thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Những động lực này cần được hỗ trợ từ cả hạ tầng vật lý và hạ tầng số, tạo nền móng cho kinh tế số và tăng trưởng xanh.

"Hiện tại, TP Hồ Chí Minh, Bình Dương và Bà Rịa -Vũng Tàu đang là khu vực tập trung gần 50% số doanh nghiệp tư nhân cả nước. Do đó, cải cách thể chế, tháo gỡ rào cản về đất đai và vốn là điều kiện tiên quyết để khơi thông nguồn lực xã hội. Việc đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo môi trường đầu tư thuận lợi sẽ quyết định năng lực cạnh tranh của thành phố trong tương lai", ông Trần Du Lịch cho biết thêm.

Ngoài ra, Thành phố cũng cần kiến tạo một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thực chất, bao gồm cơ chế "sandbox" pháp lý, không gian thử nghiệm công nghệ, trung tâm đổi mới liên ngành và mô hình hợp tác chặt chẽ giữa đại học và doanh nghiệp. Điều này giúp nuôi dưỡng các ý tưởng sáng tạo và đẩy nhanh quá trình thương mại hóa công nghệ.

Theo chuyên gia kinh tế T.S Nguyễn Ngọc Hiếu, một trong những “nút thắt” cần tháo gỡ sớm là hạ tầng logistics và chuỗi cung ứng. Việc phát triển hệ thống cảng cạn (ICD), cảng biển, logistics số và mạng lưới kết nối đa phương tiện giữa các khu công nghiệp, trung tâm phân phối và cảng biển là yêu cầu cấp thiết. Đặc biệt, khu vực Cái Mép -Thị Vải đang có tiềm năng lớn để trở thành trung tâm logistics biển, trung tâm năng lượng, cảng công nghiệp và điểm đến du lịch đường sông, giúp TP Hồ Chí Minh mới vươn ra quốc tế.

Một góc đô thị TP Hồ Chí Minh.

Theo GS.TS Nguyễn Trọng Hoài, Trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh, một trọng tâm khác là hình thành Khu trung tâm thương mại tài chính (CBD) gắn với mô hình Trung tâm Tài chính quốc tế (IFC). Kinh nghiệm từ các đô thị toàn cầu như Tokyo, Singapore và Kuala Lumpur cho thấy, việc phát triển trung tâm tài chính không chỉ cần chính sách ưu đãi mà còn đòi hỏi sự phát triển đồng bộ của dịch vụ, hạ tầng giao thông, nhà ở và chất lượng sống. TP Hồ Chí Minh mới sẽ cần có các điều kiện tương ứng để trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư và định chế tài chính quốc tế.

"Sự chuyển mình của TP Hồ Chí Minh không dừng ở việc mở rộng địa giới hay cải cách mô hình chính quyền. Trọng tâm là kiến tạo động lực phát triển mới từ chính sự đổi mới trong tư duy quy hoạch, quản trị, đầu tư hạ tầng và khơi dậy nguồn lực xã hội. Với mô hình hai cấp vận hành thông suốt và sự cộng hưởng từ các địa phương vùng kinh tế trọng điểm, TP Hồ Chí Minh mới hoàn toàn có cơ hội trở thành hình mẫu của một siêu đô thị hiện đại, năng động và bền vững trong khu vực", GS.TS Nguyễn Trọng Hoài nói.

Theo TTXVN