Vị của tuổi thơ lưu lại nơi đầu lưỡi

(Minh họa: Hà Hiếu)

Bố tôi đi lính từ hồi đánh Mỹ, rồi ở lại quân ngũ công tác, lâu lâu mới về phép. Ngày ấy, mình mẹ ở nhà nuôi nấng 3 anh em tôi. Những buổi ra đồng, mẹ thường cho cả 3 anh em tôi theo để bắt cua. Con cua thường nằm trong lỗ sâu, phải cho tay vào để bắt. Ban đầu tôi chỉ xin mẹ cho xách giỏ theo sau, sau rồi cũng lội nước, rồi học nghề, nhiều lần bị cua cắp đau điếng khóc thét giữa cánh đồng, nhưng rồi cũng biết bắt cua. Những lần ấy, dù người nhem nhuốc bùn đất nhưng anh em tôi vui lắm. Có hôm tôi vừa đưa tay vào lỗ cua đồng đã túm phải con rắn nùng nục, rồi mặt xanh tái mét sợ hãi chạy bì bõm giữa đồng nước, rồi ngã.

Những con cua nhỏ trong hang và những lần theo mẹ cùng anh chị ra đồng đã ghim vào tôi kỷ niệm chẳng phải mờ. Ngày ấy cũng vào tiết thu trời heo may gió thổi trong ánh nắng vàng ruộm trài khắp thôn làng.

Sau những chuyến đi ấy, thành quả là mớ cua đồng vàng ươm mang về bỏ vào chậu, đổ ngập nước, dùng que đảo sạch đất, rồi khéo léo bắt từng con tách yếm, bỏ mai, để ráo. Tôi cũng háo hức phụ mẹ kều gạch trong mai cua ra chiếc bát nhỏ.

Tôi nhớ, cua được mẹ chế biến rất nhiều món. Có khi nấu canh hoặc bún, luộc hay rang muối đều rất ngon. Cua rửa sạch, mẹ cho vào cối giã nhuyễn, tiếp nước vào khuấy đều rồi gạn bã bằng một tấm khăn màn mỏng, gạn nhiều lần như vậy đến khi nước trong rồi rót từ từ vào nồi. Nấu sôi nồi nước cua, để lửa liu riu, nhẹ tay sơ đều cho riêu cua khỏi bị trào hoặc dính dưới đáy nồi. Phần gạch, mẹ phi một chút hành mỡ, nêm gia vị vừa đủ đảo đều rồi thả vào nồi nước dùng dậy mùi thơm nức mũi. Khi mấu mẹ thường cho rau mùng tơi hoặc mớ rau tập tàng thái nhỏ ăn đều rất ngon.

Đã bao mùa thu đi qua, món cua đồng đã trở nên thân thuộc và là một phần không thể thiếu trong chuỗi ký ức tuổi thơ của tôi. Cái cảm giác ba anh em xúm quanh nồi cua luộc nghi ngút khói, húp sùm sụp phần gạch lẫn nước ngọt lịm không cho rớt một chút nước gạch nào ra ngoài, phần thân và càng cua vàng suộm chấm muối xả, chút ớt xanh ăn ngon lành thật khó quên.

Hồi đó nhà nghèo, cơm độn khoai, ngô, sắn… bữa ăn đơn giản chỉ hai món canh và rau, nhưng mấy đứa con của mẹ cứ cao lớn như thổi vậy. Những hôm có món canh cua, thêm quả cà muối mặn chua giòn nữa thì tuyệt vời luôn, mấy anh em tôi ai nấy đều ăn no cành hông.

20 năm xa quê trôi nhanh như một cơn mưa chuyển mùa. Giờ đây ở nơi phố phường phồn hoa nhộn nhịp, thèm canh cua chỉ cần ra đầu ngõ là có ngay cả tô nóng hổi. Cũng là cua đồng, nhưng không cảm nhận được vị xưa, cái vị ngon, ngọt, đậm đà đến lạ lùng. Có lẽ chỉ có thể là vị của quê hương, vị của tuổi thơ, vị của tình mẹ nên mới khắc sâu, lưu lại nơi đầu lưỡi mãi đến vậy.

Hà Hiếu