Vì sao động đất nhiều hơn, nguy cơ cao xảy ra sóng thần?
Các nhà nghiên cứu đã xác định được mối liên hệ về việc biến đổi khí hậu khiến tần suất động đất xảy ra nhiều hơn và tiềm ẩn nguy cơ xuất hiện các trận sóng thần với sức mạnh hủy diệt nhân loại.
Theo Worldcrunch, giai đoạn năm 1900 - 1950 trái đất ghi nhận trung bình 3,4 trận động đất mỗi năm với cường độ lớn hơn 6,5 độ. Đầu những năm 1970 tần suất các trận động đất tăng lên 6,7 trận/năm. Từ những năm 2.000 các trận động đất lên tới hơn 25 trận một năm.
Trong một nghiên cứu được công bố vào cuối năm ngoái trên tạp chí Seismological Research Letters của các nhà nghiên cứu đến từ Trung tâm nghiên cứu khoa học địa chất Đức GFZ và Đại học Nam California (Mỹ), sự nóng lên toàn cầu sẽ dẫn đến nhiều trận động đất hơn và thậm chí gây nên thảm họa sóng thần.
Các nhà nghiên cứu phân tích rằng, biến đổi khí hậu đã khiến nước biển dâng cao và xuất hiện ngày càng nhiều cơn bão mạnh với tần suất liên tiếp. Hai yếu tố là nước biển dâng và bão đều làm tăng áp suất thủy tĩnh trong lòng đất dẫn đến những thay đổi trong các chu kỳ địa chấn - với nguy cơ động đất và các hiệu ứng dây chuyền như lở đất, sóng thần và núi lửa phun trào ngày càng tăng, đặc biệt là ở các vùng ven biển trên thế giới.
Động đất 7,7 độ vào trưa 28/3 khiến ít nhất hơn 1.000 người Myanmar thiệt mạng. Ảnh: AP.
Các vùng ven biển chính là nơi 40% dân số thế giới đang sinh sống với các siêu đô thị đang phát triển nhanh chóng như San Francisco và Los Angeles (Mỹ); Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ); Tokyo và Yokohama (Nhật Bản) cũng như phần lớn diện tích của các nước đang phát triển như Myanmar - nơi xảy ra động đất mạnh 7,7 độ vào trưa 28/3 khiến ít nhất hơn 1.000 người thiệt mạng (tính đến chiều 29/3).
Biến đổi khí hậu còn gây ra hiện tượng nước nóng lên trên toàn cầu làm cho quá trình tan băng trên đất liền ở Nam Cực và Greenland ngày một nhanh hơn. Các nhà khoa học dự đoán, nếu tất cả băng trên đất liền tan chảy thì mực nước biển sẽ dâng cao thêm khoảng 70m trong dài hạn.
Bill McGuire - nhà nghiên cứu núi lửa, giảng viên tại Đại học College of London (Anh) - nhận định, việc tan chảy lớp băng ở Greenland còn có thể giải phóng áp lực khổng lồ (áp lực này giữ cho các lỗ thông hơi núi lửa đóng lại - PV) nên sẽ gây ra các trận lở đất kinh khủng ở đáy biển thuộc Đan Mạch và hậu quả của việc này là tạo nên những trận siêu sóng thần với sức mạnh hủy diệt nhân loại.
Biến đổi khí hậu có nguy cơ gây nên các cơn sóng thần với sức mạnh hủy diệt nhân loại. Ảnh minh họa: Adobe Stock.
Minh chứng của vấn đề vừa nêu là các nhà khoa học tìm thấy dấu vết địa chất 100.000 năm trước về sự sụp đổ của núi lửa Mauna Loa ở Hawaii (Mỹ) đã gây ra một cơn sóng thần kinh hoàng cao hơn 300m. Gần đây nhất là ngày 17/10/2015 khi sông băng Tyndall ở Alaska tan chảy đã làm 180 triệu tấn đá rơi xuống vùng nước của vịnh Taan và tạo nên một con sóng khổng lồ cao 193m, nhấn chìm 20km2 đất liền trước khi rút xuống ngoài khơi.
"Nhiều trận lở đất như vậy có khả năng xảy ra khi các sông băng trên núi tiếp tục co lại và lớp đất đóng băng vĩnh cửu trên núi cao tan chảy", nhà địa chất người Mỹ tên Bretwood Higman khẳng định.
Các nhà khoa học cho rằng, kịch bản cực đoan về nước biển dâng cao thêm 70m có xảy ra hay không phần lớn phụ thuộc vào lượng khí thải nhà kính của trái đất thời gian tới. Tuy nhiên, trong mọi trường hợp ngay cả khi cắt giảm CO2 một cách nghiêm ngặt thì những tác động của biến đổi khí hậu vẫn sẽ tiếp diễn trong nhiều thế kỷ tới. Do đó, việc làm cấp thiết của chính phủ, doanh nghiệp và người dân các nước là cần chung tay chống biến đổi khí hậu một cách quyết liệt và có trách nhiệm hơn. Bởi khi thảm họa động đất hay sóng thần xảy ra thì con người là đối tượng chịu thiệt hại nặng nề nhất.
