Vì sao Fed phải cân nhắc dừng chính sách thắt chặt sớm hơn dự kiến?

Theo các chuyên gia phân tích, việc dừng hút thanh khoản thông qua chính sách thắt chặt định lượng (QT) tại cuộc họp của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) ngày 28-29/10 sẽ giúp đảm bảo các hoạt động kỹ thuật của chính sách tiền tệ tiếp tục vận hành ổn định.

“Chúng tôi kỳ vọng FOMC sẽ kết thúc chương trình thu hồi chứng khoán tại cuộc họp tháng này”, các chuyên gia của Wrightson ICAP cho biết trong một báo cáo cuối tuần.

Dù vẫn hoài nghi rằng tình trạng thiếu thanh khoản thực sự đã hình thành, Wrightson cho rằng những biến động gần đây trên thị trường cho vay ngắn hạn là dấu hiệu đủ rõ để Fed chuyển sang giai đoạn kế tiếp trong lộ trình bình thường hóa chính sách.

“Chúng tôi cho rằng Fed sẽ phát tín hiệu kết thúc QT tại cuộc họp tháng 10, nhằm chuẩn bị cho giai đoạn cuối năm, dù việc dừng hoàn toàn có thể diễn ra muộn hơn một hoặc hai tháng”, nhóm dự báo của Evercore ISI viết hôm thứ Hai.

Các chuyên gia tại Jefferies cũng nhận định: “Chúng tôi kỳ vọng Fed sẽ hoàn toàn chấm dứt QT trong cuộc họp cuối tháng, dù Fed có thể vẫn để trái phiếu thế chấp (MBS) đáo hạn ở tốc độ hiện nay do thị trường nhà ở còn yếu”.

Sự thay đổi trong kỳ vọng này đến sau khi một số lãi suất vay ngắn hạn tăng mạnh vào tuần trước, khi các tổ chức tài chính bất ngờ sử dụng Cơ chế Repo cố định của Fed - công cụ cung cấp thanh khoản nhanh với tài sản thế chấp là trái phiếu chính phủ.

Tín hiệu căng thẳng còn được thể hiện qua lãi suất repo và lãi suất tài trợ qua đêm có bảo đảm (SOFR) đều tăng, trong khi lãi suất quỹ liên bang - mục tiêu chính của Fed - lên gần giới hạn trên của biên độ 4-4,25%.

Điều này diễn ra ngay sau khi Chủ tịch Jerome Powell ngày 14/10 cho biết QT có thể kết thúc “trong vài tháng tới”, dù ông cùng các quan chức khác vẫn khẳng định hệ thống tài chính còn dồi dào thanh khoản. Thống đốc Christopher Waller cũng phát biểu rằng hệ thống đang tiến gần đến “mức thanh khoản phù hợp”, được đo bằng dự trữ của các ngân hàng thương mại.

QT - chặng cuối của chu kỳ

QT được thiết kế nhằm rút bớt thanh khoản được bơm ra trong đại dịch COVID-19, khi Fed từng mua mạnh trái phiếu Kho bạc và MBS để hạ lãi suất dài hạn, hỗ trợ nền kinh tế.

Các chương trình mua tài sản này khiến quy mô bảng cân đối kế toán của Fed tăng gấp đôi, lên tới 9 nghìn tỷ USD vào giữa năm 2022. Kể từ đó, Fed cho phép trái phiếu đáo hạn mà không tái đầu tư, kéo tổng tài sản xuống còn khoảng 6,6 nghìn tỷ USD hiện nay.

Fed đặt mục tiêu duy trì thanh khoản đủ lớn để kiểm soát chặt chẽ lãi suất ngắn hạn, đồng thời cho phép biến động thị trường tiền tệ diễn ra bình thường. Tuy nhiên, ngưỡng thanh khoản tối thiểu an toàn vẫn chưa rõ ràng, khiến giới đầu tư khó dự đoán khi nào QT thực sự kết thúc.

Theo các chuyên gia của Jefferies, biến động vừa qua chịu tác động từ nhiều yếu tố, trong đó có ngày nộp thuế, thanh toán trái phiếu Kho bạc mới và tăng phát hành tín phiếu ngắn hạn, nhưng nguyên nhân lớn nhất vẫn là chính sách thu hẹp bảng cân đối của Fed.

Dù vậy, mức dự trữ ngân hàng vẫn ổn định quanh 3 nghìn tỷ USD, và phần lớn tác động của QT mới chỉ làm giảm lượng thanh khoản dư thừa trong cơ chế repo đảo ngược.

Các chuyên gia của Goldman Sachs cho biết sau phát biểu của ông Powell: “Chúng tôi hiện dự báo FOMC sẽ công bố tại cuộc họp tháng 1 rằng việc thu hồi tài sản sẽ kết thúc vào tháng 2”, thay vì cuối quý I như dự báo trước đó.

Đại Hùng