Vì sao Israel chưa tấn công 'pháo đài cuối' của Hamas ở Deir al-Balah?

Lực lượng IDF của Israel trong chiến dịch “Chiến xa của Gideon” ở Gaza. Ảnh: IDF

Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) hôm 20/7 đã ban hành lệnh sơ tán một phần khu vực Deir al-Balah, tiếp theo là loạt đợt không kích dữ dội vào ngày hôm sau. Theo các nguồn tin, IDF có thể đang chuẩn bị mở rộng chiến dịch quân sự tại khu vực này. Deir al-Balah là một trong 4 khu vực tạo thành cái gọi là “trại trung tâm” của Gaza.

Trong suốt cuộc chiến kéo dài 650 ngày, IDF hầu như chưa triển khai lực lượng tại những khu vực này. Một trong các lý do, theo đánh giá, là do lo ngại Hamas đang giữ con tin tại các trại này.

Các trại bao gồm: Nuseirat, Deir al-Balah, Bureij và Maghazi – chiếm khoảng 10% diện tích của toàn bộ Dải Gaza. Tất cả đều hình thành xung quanh các trại tị nạn được lập sau năm 1948, khi hàng loạt người Palestine rời bỏ vùng lãnh thổ trở thành Israel để đến Gaza.

Ban đầu chỉ là một trại nhỏ, Deir al-Balah đã mở rộng trong những năm gần đây. Cơ quan cứu trợ UNRWA cho biết: “Trại tị nạn Deir al-Balah là trại nhỏ nhất tại Dải Gaza, nằm ở bờ biển Địa Trung Hải, phía tây thị trấn cùng tên.” Tên gọi “Deir al-Balah” có nghĩa là “Tu viện cây Chà Là” – gợi nhớ đến các vườn chà là từng rất phát triển tại khu vực này. Dù tên gọi mang yếu tố tôn giáo, hiện tại không có tu viện nào ở đây.

Deir al-Balah nằm ven biển, với trục đường Salah al-Din chạy dọc Gaza ở phía Đông. Phía Bắc là Nuseirat, trong khi phía bên kia đường là Maghazi và Bureij – gần hơn với biên giới Israel. Nuseirat và Bureij tiếp giáp với hành lang Netzarim.

Trước lệnh ngừng bắn vào tháng 1, khu vực này nằm trong vùng kiểm soát của IDF. Việc rút quân đã tạo điều kiện cho người dân Gaza từ khu vực trung tâm quay trở lại thành phố Gaza và vùng nhân đạo Mawasi. Deir al-Balah nằm trên tuyến đường ven biển dẫn đến Mawasi, đồng thời nằm tại giao lộ của hai tuyến đường huyết mạch chạy dọc Dải Gaza.

Deir al-Balah phần lớn tránh được các trận giao tranh ác liệt. Vào tháng 4/2024, IDF được cho là đã vô tình không kích làm thiệt mạng các thành viên nhóm cứu trợ World Central Kitchen. Vụ việc trên xảy ra gần Deir al-Balah – trong lúc nhóm này hộ tống xe viện trợ đến kho hàng ở khu vực.

Tháng 6/2024, IDF đã giải cứu thành công bốn con tin từ Nuseirat gồm Noa Argamani, Shlomi Ziv, Almog Meir Jan và Andrey Kozlov trong một chiến dịch đột kích táo bạo.

Giới phân tích cho rằng lý do IDF tránh tấn công khu vực này có thể là do lo ngại có con tin bên trong. Các trại tị nạn là nơi Hamas có lực lượng ủng hộ mạnh mẽ – cũng là nơi tổ chức này phát triển, chiêu mộ và duy trì quyền lực. Trong suốt cuộc chiến, Hamas về cơ bản đã điều hành một “nhà nước thu nhỏ” từ bốn trại trung tâm này, đồng thời vẫn kiểm soát nhiều phần của thành phố Gaza.

Không phải lúc nào cũng rõ ràng vì sao IDF lại tránh các trại này. Dù con tin có thể là yếu tố chính, nhưng có thể còn những lý do khác chưa được tiết lộ.

Khu vực trại trung tâm nằm giữa thành phố Gaza ở phía Bắc và Khan Yunis ở phía Nam – hai khu vực đã nhiều lần chứng kiến các chiến dịch của IDF. IDF cũng đã quét sạch một số trại của UNRWA khác. Vì vậy, không hẳn bản thân các trại là điều khiến quân đội Israel chần chừ. Tuy nhiên, 4 khu vực này – về cơ bản là các đô thị dày đặc – lại ít chịu ảnh hưởng nặng nề từ chiến tranh.

Động thái yêu cầu sơ tán một khu vực ven biển giữa Deir al-Balah và Mawasi có thể nhằm gây áp lực lên Hamas khi các cuộc đàm phán ngừng bắn đang diễn ra. Theo ước tính của IDF, chiến dịch “Chiến xa của Gideon” bắt đầu từ tháng 5 đã giúp kiểm soát khoảng 70-75% Gaza.

Tuy nhiên, con số này vẫn bị nghi ngờ, khi Hamas tiếp tục thực hiện các đợt tấn công ở phía Nam và Bắc Gaza. Gần đây, khu vực Beit Hanun phải được IDF tái chiếm, cho thấy cuộc chiến vẫn chưa đến hồi kết.

Thanh Bình (P/v TTXVN tại Israel)