Vì sao một mẫu xe điện cỡ nhỏ của Trung Quốc khiến các CEO và chính trị gia toàn cầu lo lắng?

Mối lo ngại từ xe điện cỡ nhỏ

Một chiếc ô tô điện cỡ nhỏ BYD Seagull được trưng bày trong Triển lãm Công nghiệp Ô tô Quốc tế Thượng Hải lần thứ 20 tại Trung tâm Hội nghị và Triển lãm Quốc gia.

Các nhà sản xuất ô tô toàn cầu lo ngại rằng BYD và các đối thủ Trung Quốc khác có thể tràn ngập thị trường của họ, làm giảm giá sản xuất và giá xe trong nước.

Marin Gjaja, giám đốc điều hành bộ phận xe điện của Ford, cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây với CNBC: “Cuối cùng, người Trung Quốc sẽ đến Mỹ”.

Không phải bản thân xe điện đang tạo nên làn sóng mà là giá của nó và khả năng phá vỡ ngành công nghiệp ô tô nội địa trên toàn thế giới.

Lợi nhuận từ xe điện mà các nhà sản xuất ô tô Mỹ hầu như không thể chuyển đổi được. Trong khi đó, sự kết hợp với việc mở rộng của các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sang châu Âu, châu Mỹ Latinh và các nơi khác đã khiến các giám đốc điều hành và chính trị gia ô tô, từ Detroit và Texas đến Đức và Nhật Bản, lo ngại.

Terry Woychowski, cựu lãnh đạo General Motors, cho biết Seagull có thể là “lời kêu gọi rõ ràng cho phần còn lại của ngành công nghiệp ô tô. Đó là một sự kiện quan trọng”.

Mặc dù Seagull chưa được bán trên đất Mỹ, BYD đang mở rộng phương tiện của mình trên toàn cầu và một số người tin rằng việc nhiều xe do Trung Quốc sản xuất đến Mỹ chỉ là vấn đề thời gian dù quốc gia này đang tìm mọi cách để ngăn chặn.

Các nhà sản xuất ô tô toàn cầu cũng lo lắng rằng các đối thủ Trung Quốc như BYD do Warren Buffett hậu thuẫn có thể tràn ngập thị trường của họ, làm giảm sản xuất trong nước và giá xe, gây bất lợi cho ngành công nghiệp ô tô của chính họ.

“Việc đưa ô tô giá rẻ của Trung Quốc – vốn rất rẻ vì chúng được hỗ trợ bởi nguồn tài trợ của chính phủ Trung Quốc – vào thị trường Mỹ có thể sẽ trở thành một sự kiện “cấp độ tuyệt chủng” đối với ngành ô tô Mỹ”, một nhóm vận động sản xuất của Mỹ, cho biết trong một báo cáo vào tháng trước.

BYD đã bán được 1,57 triệu xe điện chạy bằng pin vào năm ngoái, tăng từ mức chỉ 130.970 xe chạy hoàn toàn bằng điện vào năm 2020. Mức tăng trưởng doanh số đó đủ để vượt qua Tesla để trở thành nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới vào cuối năm 2023.

CEO Elon Musk hồi tháng 1 cảnh báo hãng xe Trung Quốc sẽ “hạ gục” đối thủ toàn cầu mà không cần rào cản thương mại.

Bernstein báo cáo sự tăng trưởng của BYD, bao gồm cả doanh số bán xe không phải xe điện, đến từ việc vận chuyển nhiều xe hơn bên ngoài Trung Quốc. Thị trường nước ngoài chiếm khoảng 10% trong tổng doanh số hơn 3 triệu xe của BYD vào năm ngoái, tăng gấp đôi thị phần đó so với đầu năm.

Cách tạo ra khác biệt của Seagull

Seagull, còn được gọi là BYD Dolphin Mini ở Mỹ Latinh, nhỏ hơn một chút so với Chevrolet Bolt EV hiện đã ngừng sản xuất của GM.

Phạm vi hoạt động được báo cáo của nó lên tới khoảng 190 dặm cho một lần sạc (hoặc 250 dặm đối với một số mẫu xe nhất định), thấp hơn nhiều loại xe điện đang được bán hiện nay ở Mỹ nhưng phù hợp với nhiều mẫu xe điện thế hệ đầu tiên. Tốc độ tối đa của chiếc xe là khoảng 80 mph và chỉ giảm 74 mã lực so với hầu hết các xe điện hiện đang được bán ở Mỹ.

Bên trong khu vực EV của Caresoft để đo điểm chuẩn và phân tích tại cơ sở của họ ở Livonia, Michigan.

Nhưng sự khác biệt chính của nó nằm ở cấu trúc, pin và nguồn cung cấp linh kiện, theo Caresoft.

Công ty tư vấn Caresoft đã tách từng mảnh của BYD Seagull để đánh giá mẫu xe điện cỡ nhỏ so với các phương tiện của các công ty khởi nghiệp và nhà sản xuất ô tô truyền thống khác. Công ty có trụ sở tại Livonia, Michigan, với một số văn phòng trên toàn cầu, đã nghiên cứu và đánh giá hơn 30 mẫu xe điện do Trung Quốc sản xuất từ các hãng như BYD, Nio, XPENG và những người khác.

Caresoft phân tích vật lý và kỹ thuật số mọi bộ phận của xe, từ bu lông và chốt đến ghế ngồi, động cơ và vỏ pin. Sau đó xác định cách khách hàng của mình – chủ yếu là các nhà sản xuất ô tô và nhà cung cấp – có thể cải thiện hiệu quả và cắt giảm chi phí sản phẩm của họ.

Nghiên cứu ban đầu của Caresoft về BYD Seagull cho thấy nó được thiết kế, chế tạo và thi công hiệu quả và đơn giản nhưng có chất lượng vượt trội và độ tin cậy như mong đợi.

Với mức giá đó thì đây là một chiếc xe được trang bị tốt. BYD thậm chí còn hạ giá khởi điểm của chiếc xe xuống 5% vào đầu tháng này, giảm so với mức giá khoảng 11.000 USD vào đầu năm nay.

Giám đốc điều hành Caresoft Mathew Vachaparampil cho biết trong một hội nghị ô tô do Cục Dự trữ Liên bang Chicago tổ chức vào tháng Giêng, bất chấp giá rẻ, công ty vẫn kiếm được “một số tiền” từ Seagull hoặc ở mức hòa vốn tối thiểu.

Để BYD bán Seagull ở Mỹ, hãng sẽ phải đáp ứng các yêu cầu về phương tiện liên bang của Mỹ, điều này sẽ làm tăng thêm chi phí cho chiếc xe. Nhưng xe điện có thể vẫn đến được bờ biển Mỹ với giá rẻ hơn hàng chục nghìn USD so với giá trung bình hiện tại của một chiếc xe điện ở quốc gia này, theo báo cáo của Cox Automotive là hơn 52.000 USD.

BYD tháng trước thông báo sẽ bắt đầu bán Seagull/Dolphin Mini EV ở Mexico với giá 358.800 peso (tương đương khoảng 20.990 USD).

BYD đã đạt được thành công trong công nghệ pin của mình; tìm nguồn cung ứng nội bộ, còn được gọi là tích hợp dọc; và sản xuất các bộ phận, theo Caresoft.

Đáng chú ý nhất là việc BYD phát triển các công nghệ pin chi phí thấp hơn, sản xuất rẻ hơn nhiều so với pin lithium-ion thường được sử dụng trong xe điện ở Mỹ.

BYD, viết tắt của Build Your Dreams, lần đầu tiên đi tiên phong trong công nghệ pin “Blade” trên điện thoại thông minh và từ đó đã phát triển thành một trong những nhà sản xuất ô tô nổi tiếng nhất Trung Quốc.

Việc tập trung vào hiệu quả của phương tiện gợi nhớ đến Tesla, công ty dẫn đầu về xe điện của Mỹ, công ty cũng đã có thể giảm giá thành phương tiện của mình trong những năm qua.

Các nhà sản xuất ô tô truyền thống hiện chỉ đang cố gắng mô phỏng một số quy trình của Tesla, chẳng hạn như quy trình sản xuất gigacasting và tích hợp dọc các bộ phận quan trọng như động cơ, pin và các bộ phận khác. Tesla cũng nhanh chóng thích nghi.

BYD cũng nhanh chóng thích nghi như Tesla. Công ty đã nhanh chóng tung ra các sản phẩm mới và cập nhật. Bên cạnh đó, cũng nhanh chóng thiết lập ngành sản xuất vì nó để mắt đến các nhà máy ở Thái Lan, Brazil, Indonesia, Hungary, Uzbekistan và có thể là Mexico.

Cộng thêm những lợi thế khác như sự hỗ trợ của chính phủ, chi phí lao động thấp hơn và năng lực sản xuất tăng lên, BYD sẽ đặt ra mối đe dọa ngày càng tăng đối với các đối tác toàn cầu.

Thay đổi để tồn tại

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ siết thuế nhập khẩu xe Trung Quốc vào nước Mỹ nếu ô thắng cử.

Sự trỗi dậy của BYD đến vào thời điểm bấp bênh đối với động lực của ngành ô tô toàn cầu.

Trong khi các nhà sản xuất ô tô của Trung Quốc mở rộng, các nhà sản xuất ô tô truyền thống của Mỹ lại bị thu hẹp ở cả thị trường nội địa và Trung Quốc.

Sự suy giảm của họ ở Mỹ đi kèm với sự xuất hiện của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản như Toyota Motor, Nissan Motor và Honda Motor, cũng như gần đây hơn là gã khổng lồ ô tô Hàn Quốc Hyundai Motor và Kia.

Ba nhà sản xuất ô tô lớn của Mỹ - GM, Ford và Chrysler, hiện thuộc sở hữu của Stellantis đã chứng kiến thị phần tại Mỹ của họ giảm từ 75% năm 1984 xuống còn khoảng 40% vào năm 2023.

Các chính trị gia ở Mỹ, lo ngại về ngành công nghiệp ô tô địa phương của họ, đã nhắm vào hàng nhập khẩu của Trung Quốc và các nhà lập pháp ở châu Âu đã tiến hành một cuộc điều tra về sự gia tăng của xe điện do Trung Quốc sản xuất.

Bộ trưởng Năng lượng Jennifer Granholm cho biết ngày 6 tháng 3 trong một hội thảo tại sự kiện Axios: “Chúng tôi rất lo ngại về việc Trung Quốc đang lấn sân sang ngành công nghiệp ở Mỹ ngay cả khi chúng tôi đang xây dựng nền tảng sản xuất đáng kinh ngạc này”.

Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Marco Rubio của bang Florida thì đề xuất tăng mạnh thuế nhập khẩu ô tô từ Trung Quốc lên 20.000 USD/xe để ngăn nước này “làm tràn ngập thị trường ô tô Mỹ”.

Hiện tại, xe điện do Trung Quốc sản xuất phải chịu mức thuế 27,5% khi nhập khẩu vào Mỹ. Trong đó bao gồm mức thuế 2,5% thường áp dụng cho ô tô nhập khẩu cộng với mức thuế bổ sung 25% do chính quyền cựu Tổng thống Trump đưa ra vào năm 2018 đối với xe do Trung Quốc sản xuất.

Tuy nhiên, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc vẫn có thể sản xuất ở Mexico và nhập khẩu xe sang Mỹ từ đó thông qua USMCA, trước đây là Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ hay NAFTA.

Tuy nhiên, cựu Tổng thống Donald Trump – người dẫn đầu trong số các đảng viên Cộng hòa trong cuộc đua Tổng thống năm 2024 – đã đề nghị áp dụng mức thuế 100% đối với ô tô do các công ty Trung Quốc sản xuất tại Mexico, nếu ông đắc cử nhiệm kỳ thứ hai.

Để cạnh tranh với các thương hiệu Trung Quốc như BYD, các chuyên gia trong ngành cho rằng các nhà sản xuất ô tô truyền thống phải học hỏi, rút kinh nghiệm và thay đổi nhanh chóng.

Đặc biệt những công ty như các nhà sản xuất ô tô Detroit đều có quy trình, tiêu chuẩn và quy trình làm việc khác kéo dài hàng thế kỷ mà họ phải suy nghĩ lại để cạnh tranh tốt hơn với các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc trước khi những phương tiện như BYD Seagull đổ bộ vào bờ biển Mỹ.

Hoàng Lâm