Vì sao ông Obama nói '51 tốt hơn 50'

Trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022, đảng Dân chủ đã giữ lại được quyền kiểm soát tại Thượng viện Mỹ sau khi giành chiến thắng trong các cuộc đua then chốt tại các bang Pennsylvania, Arizona, Nevada và mới đây là bang quan trọng Georgia.

Kết quả của cuộc bầu cử bổ sung hôm 6/12 tại Georgia không còn mang tính quyết định đối với khả năng kiểm soát Thượng viện của đảng Dân chủ. Tuy nhiên, nó vẫn rất quan trọng khi quyết định mức độ kiểm soát của đảng này tại Thượng viện, cũng như tạo lợi thế chính trị chiến lược trước kỳ bầu cử năm 2024.

Lợi thế tức thời của đảng Dân chủ khi thắng ở Georgia

Lợi ích lớn nhất của việc giữ được ghế thượng nghị sĩ tại bang Georgia là củng cố đáng kể quyền kiểm soát của đảng Dân chủ đối tại Thượng viện. Theo đó, việc giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào tháng 12 giúp đảng này không cần tới lá phiếu của Phó tổng thống Kamala Harris để phá vỡ thế cân bằng tại Thượng viện.

Theo New York Times, lợi thế này sẽ giúp đảng Dân chủ thông qua dự luật, bổ nhiệm thẩm phán liên bang và quan chức chính phủ một cách dễ dàng hơn.

Đặc biệt, việc mở rộng thế đa số tại Thượng viện sẽ giúp đảng Dân chủ phá vỡ thế bế tắc trong trường hợp một thượng nghị sĩ có đường lối trung hữu của đảng này bỏ phiếu ngược với các thành viên còn lại trong đảng.

Kết quả cuộc bầu cử bổ sung hôm 6/12 cho vị trí thượng nghị sĩ đại diện bang Georgia đã gọi tên người chiến thắng là Thượng nghị sĩ đương nhiệm Raphael Warnock (phải) của đảng Dân chủ trước đối thủ Herschel Walker của đảng Cộng hòa. Ảnh: AP.

Theo Guardian, kể từ khi Tổng thống Joe Biden lên nắm quyền, một số dự luật quan trọng của đảng Dân chủ như dự luật về cơ sở hạ tầng hay dự luật về áp dụng mức lương tối thiểu đã bị trì hoãn hoặc chặn lại ở Thượng viện do không nhận được sự ủng hộ của một số chính trị gia như Thượng nghị sĩ Joe Manchin của bang Tây Virginia và Thượng nghị sĩ Kyrsten Sinema của bang Arizona.

Việc giành được thêm một ghế thượng nghị sĩ tại bang Georgia sẽ giúp đảng Dân chủ khắc phục phần nào vấn đề này.

Bên cạnh đó, theo CNN, việc nâng số thượng nghị sĩ lên con số 51 sẽ giúp đảng Dân chủ chiếm đa số trong các tiểu bang của Thượng viện kể từ năm 2023, thay vì duy trì sự cân bằng về thành viên đối với đảng Cộng hòa như ở thời điểm hiện tại.

Điều này giúp đảng Dân chủ dễ dàng hơn trong việc thông qua các kế hoạch phân bổ ngân sách, các đề cử nhân sự của Tổng thống Biden, bổ nhiệm các thẩm phán liên bang và thúc đẩy chương trình nghị sự của đảng này tại Thượng viện trong 2 năm tới.

Cuộc bầu cử đầu tiên của năm 2024

Một trong những khác biệt lớn nhất giữa Hạ viện và Thượng viện chính là nhiệm kỳ của các nhà lập pháp. Trong khi hạ nghị sĩ phải tái tranh cử mỗi 2 năm, con số này đối với các thượng nghị sĩ là 6 năm.

Nếu một đảng không giành được kết quả tốt trong các cuộc bầu cử tại Hạ viện, đảng đó chỉ cần chờ 2 năm cho đến chu kỳ bầu cử tiếp theo. Tuy nhiên, nếu một đảng chính trị có kết quả bất lợi trong một kỳ bầu cử ở Thượng viện, ảnh hưởng của một kỳ bầu cử này có thể kéo dài trong nhiều năm.

Những gương mặt nổi bật nhất của đảng Dân chủ như cựu Tổng thống Barack Obama đã đến Georgia để vận động cho thượng nghị sĩ Raphael Warnock nhằm nâng cao vị thế của đảng Dân chủ trong kỳ bầu cử năm 2024. Ảnh: Reuters.

Cuộc bầu cử tại Georgia có ý nghĩa quan trọng đối với đảng Dân chủ, do đảng này sẽ gặp phải nhiều thách thức trong việc giữ được thế đa số tại Thượng viện trong kỳ bầu cử tiếp theo vào năm 2024.

"Cuộc bầu cử đặc biệt tại bang Georgia sẽ là cuộc bầu cử đầu tiên trong vòng đua Thượng viện năm 2024", nhà phân tích J. Miles Coleman thuộc trung tâm phân tích chính trị Sabato’s Crystal Ball cho biết.

Với việc Thượng nghị sĩ Warnock tái đắc cử, đảng Dân chủ sẽ giành được 51 ghế thượng nghị sĩ, qua đó có lợi thế lớn hơn tại Thượng viện trước cuộc bầu cử năm 2024. Đây là thời điểm đảng này phải bảo vệ nhiều ghế thượng nghị sĩ đã giành được tại các bang truyền thống ủng hộ đảng Cộng hòa ở Mỹ.

Đầu tiên chính là bang Tây Virginia, nơi cựu Tổng thống Donald Trump đã giành chiến thắng với cách biệt lên tới 39% số phiếu trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.

Thượng nghị sĩ Manchin của đảng Dân chủ đã giành chiến thắng trước ứng viên Cộng hòa Patrick Morrisey với khoảng cách 3 điểm vào năm 2018. Nhưng cuộc bầu cử này được tổ chức trong một năm mà đảng Dân chủ tạo ra được một "làn sóng xanh" trên khắp nước Mỹ.

Việc giành thêm một ghế tại Thượng viện sẽ giúp đảng Dân chủ phá vỡ thế bế tắc trong việc thông qua các dự luật, đặc biệt trong trường hợp các chính trị gia theo đường lối trung tả như Thượng nghị sĩ Joe Manchin hay Thượng nghị sĩ Kyrsten Sinema phản đối các dự luật này. Ảnh: Los Angeles Times.

Nhiều chuyên gia dự đoán rằng đảng Cộng hòa sẽ giành thêm một ghế thượng nghị sĩ từ tay đảng Dân chủ tại bang Tây Virginia vào năm 2024, năm diễn ra cuộc bầu cử tổng thống.

Ngoài ra, theo Hill, các cuộc khảo sát gần đây cho thấy mức độ ủng hộ đối với Thượng nghị sĩ Manchin từ các cử tri độc lập đã sụt giảm, sau khi ông giúp đảng Dân chủ thông qua đạo luật giảm thiểu lạm phát.

Bang chiến địa thứ 2 là Montana, nơi ông Trump đã giành chiến thắng với cách biệt 16 điểm vào năm 2020. Thượng nghị sĩ Jon Tester của đảng Dân chủ đã giành chiến thắng trong 2 kỳ bầu cử vào năm 2012 và 2018. Tuy nhiên, nhiều chính trị gia đảng Cộng hòa, với sự ủng hộ lớn tại Montana, đang cân nhắc việc chạy đua với ông Tester trong cuộc bầu cử vào năm 2024.

Bang thứ 3 mà đảng Dân chủ có nguy cơ thất thế trong cuộc bầu cử năm 2024 là Ohio. Vào năm 2016, ông Trump đã giành chiến thắng tại bang này với khoảng cách 8 điểm so với bà Hilary Clinton.

Thượng nghị sĩ Sherrod Brown đã tái đắc cử vào năm 2018 dù cử tri tại Ohio ngày càng có xu hướng ngả về đảng Cộng hòa. Minh chứng rõ nhất là chiến thắng của ứng viên thượng nghị sĩ của đảng này J.D. Vance trong cuộc bầu cử vào tháng 11.

Ngoài các khu vực trên, đảng Dân chủ sẽ phải đối mặt với các cuộc cạnh tranh cam go cho vị trí thượng nghị sĩ tại các bang then chốt như Wisconsin, Michigan, Pennsylvania, Nevada và Arizona.

Trong khi đó, không có nhiều thượng nghị sĩ của đảng Cộng hòa đứng trước nguy cơ thất bại trong cuộc bầu cử năm 2024 do tranh cử tại những bang vốn là thành trì của đảng này.

Chính vì vậy, việc giành được thêm một ghế thượng nghị sĩ trong cuộc bầu cử bổ sung hôm 6/12 tại bang Georgia sẽ giúp nới rộng lợi thế của đảng Dân chủ, giúp đảng này tính toán một chiến lược hợp lý hơn, nhằm giữ được thế đa số hoặc hạn chế cách biệt với đảng Cộng hòa tại Thượng viện sau kỳ bầu cử năm 2024 - một năm bản lề khi diễn ra cuộc bầu cử tổng thống Mỹ.

Đêm bầu cử Mỹ trong 60 giây: Cuộc đua gay cấn Bất ngờ, kịch tích và khó đoán là những từ mô tả cuộc bầu cử giữa kỳ cân sức tại Mỹ trong năm nay, khi vẫn chưa thể xác định cán cân tại quốc hội sẽ thuộc về đảng nào.

An Bình