Vì sao Oracle trở thành 'phép thử' của nỗi lo bong bóng AI?

Logo của Oracle. Ảnh: AFP/TTXVN

Diễn biến tăng – giảm mạnh của cổ phiếu Oracle trong năm 2025 đang phản ánh rõ mâu thuẫn lớn nhất của thị trường công nghệ toàn cầu: trí tuệ nhân tạo (AI) là một cơ hội mang tính đột phá dài hạn hay đang tiềm ẩn nguy cơ bong bóng tài sản mới.

Bước vào năm 2025, Oracle được xem là một trong những “ngôi sao” của làn sóng AI nhờ “cú hích” khi công bố liên doanh Stargate với OpenAI và SoftBank, bằng một cam kết đầu tư lên đến 500 tỷ USD vào hạ tầng AI tại Mỹ. Thỏa thuận này đã được Tổng thống Mỹ Donald Trump lựa chọn công bố tại Nhà Trắng, với sự hiện diện của Chủ tịch Oracle Larry Ellison. Thỏa thuận nhanh chóng tạo hiệu ứng chính trị – thị trường mạnh mẽ, đẩy cổ phiếu Oracle tăng vọt.

Đà hưng phấn tiếp tục được củng cố trong các báo cáo tài chính quý giữa năm, khi Oracle dự báo doanh thu mảng điện toán đám mây có thể đạt 166 tỷ USD vào năm 2030, nhờ các hợp đồng liên quan đến AI. Đến tháng 9/2025, cổ phiếu Oracle tăng mạnh đến mức có thời điểm Chủ tịch Ellison được ghi nhận là người giàu nhất thế giới.

Tuy nhiên, làn sóng lạc quan nhanh chóng đảo chiều khi giới đầu tư bắt đầu tập trung vào mặt trái của cuộc đua AI: chi phí đầu tư khổng lồ, đòn bẩy tài chính tăng nhanh và dòng tiền chưa theo kịp kỳ vọng.

Theo dữ liệu thị trường, trong năm 2025, Oracle đã phát hành gần 26 tỷ USD trái phiếu. Tổng nợ của tập đoàn tăng khoảng 40% so với năm trước, lên hơn 120 tỷ USD, trong khi dòng tiền ra tăng vọt từ 2,7 tỷ USD lên 10 tỷ USD. Đáng chú ý, các nhà phân tích phát hiện trong hồ sơ nộp lên Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC), Oracle còn có các hợp đồng cam kết thuê tài sản dài hạn trị giá gần 250 tỷ USD – chủ yếu liên quan đến trung tâm dữ liệu. Những con số này hiện chưa được phản ánh đầy đủ trên bảng cân đối kế toán của tập đoàn.

Chính điều này đã khiến rủi ro tín dụng của Oracle trở thành tâm điểm chú ý. Chi phí bảo hiểm rủi ro vỡ nợ (CDS) của tập đoàn tăng lên mức cao nhất kể từ khủng hoảng tài chính 2009. Lần đầu tiên, các công cụ CDS cũng bắt đầu được giao dịch nhiều hơn ngay cả với các “ông lớn” công nghệ có xếp hạng tín nhiệm cao, cho thấy thị trường đang đánh giá lại rủi ro tài chính của toàn bộ nhóm Big Tech.

Tính đến nay, cổ phiếu Oracle đã bốc hơi hơn 40% giá trị so với mức đỉnh vào tháng 9/2025, mặc dù vẫn duy trì mức tăng 16% so với đầu năm. Diễn biến này khiến Oracle bị xem là “biểu tượng” cho nỗi lo bong bóng AI: tăng trưởng kỳ vọng quá nhanh, trong khi nền tảng tài chính chịu sức ép ngày càng lớn.

Một yếu tố khác làm gia tăng sự lo ngại của các nhà đầu tư là mức độ phụ thuộc của Oracle vào OpenAI. Nhà phát triển mô hình ChatGPT hiện chiếm phần lớn nghĩa vụ doanh thu tương lai chưa thực hiện của Oracle, ước tính ít nhất 300 tỷ USD. Khi thông tin này được công bố, thị trường lập tức đặt câu hỏi liệu OpenAI – trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt – có thể đạt được các mục tiêu doanh thu đủ lớn để bảo đảm hiệu quả cho các khoản đầu tư khổng lồ vào hạ tầng hay không.

Bản thân OpenAI cũng đang đối mặt với áp lực chi phí rất lớn. Các cam kết đầu tư cho hạ tầng AI với nhiều đối tác khác nhau được dự báo có thể khiến chi phí của công ty tăng lên tới hơn 1.000 tỷ USD trong vòng chưa đầy một thập kỷ. Rủi ro cận kề là nếu khách hàng lớn nhất gặp khó, Oracle sẽ là một trong những bên chịu tác động trực tiếp.

Ngoài ra, vẫn còn nhiều hoài nghi về nhu cầu AI thực tế. Không ít chuyên gia cho rằng thị trường đang giả định mức cầu quá cao so với khả năng thương mại hóa trong ngắn và trung hạn. Trong khi đó, Oracle lại buộc phải đầu tư trước với quy mô rất lớn để xây dựng trung tâm dữ liệu, khiến biên an toàn tài chính bị thu hẹp.

Oracle khẳng định có thể linh hoạt tái sử dụng hạ tầng AI cho khách hàng khác nếu cần. Tuy nhiên, các dự án trung tâm dữ liệu vốn đòi hỏi thời gian dài để hoàn vốn. Bất kỳ sự chậm trễ nào trong triển khai hoặc khai thác cũng có thể kéo dài thời gian thu hồi vốn, làm gia tăng rủi ro cho dòng tiền.

Những lo ngại này xuất hiện đúng thời điểm Oracle thay đổi bộ máy lãnh đạo cấp cao, càng khiến tâm lý thị trường thêm nhạy cảm. Dù vậy, một bộ phận nhà đầu tư dài hạn vẫn tin rằng Oracle có lịch sử “nói được, làm được” và sẽ vượt qua giai đoạn khó khăn hiện tại.

Ở tầm rộng hơn, câu chuyện của Oracle phản ánh rõ thế tiến thoái lưỡng nan của thị trường công nghệ toàn cầu: AI có thể là động lực tăng trưởng lớn nhất trong nhiều thập kỷ, nhưng con đường đi đến lợi nhuận bền vững không hề bằng phẳng. Với Oracle, tập đoàn đang đứng trước bài toán then chốt: chuyển kỳ vọng AI thành dòng tiền thực, trong khi dư địa sai lầm ngày càng thu hẹp. Đây cũng chính là phép thử quan trọng cho niềm tin của thị trường vào “câu chuyện AI” trong giai đoạn tới./.

Diệu Linh (Theo Yahoo Finance)

Nguyễn Diệu Linh