Vị vua cai trị nước Anh trong 13 năm nhưng thần dân hầu như không ai hiểu ông nói gì
Nhà vua tỏ ra thiếu tự tin, không thích xuất hiện ở nơi công cộng, đặc biệt là vào buổi tối.
George I là vị vua Anh sinh ra ở Đức, không biết tiếng Anh nhưng nắm quyền trong 13 năm.
Đó là câu chuyện về vua George I (1660 - 1727) của Anh. Vua George I tên thật là Georg Ludwig, sinh ra ở Hanover, thủ đô của Công quốc Brunswick-Lüneburg, một phần của Đế quốc La Mã Thần thánh (nay thuộc Đức).
Cha của Georg Ludwig là Ernst August, công tước xứ Brunswick-Lüneburg và mẹ là Sophia, cháu ngoại vua James I của Anh. Mẹ của bà Sophia là Elizabeth Stuart, con gái vua James 1.
George lớn lên trong cảnh cạnh tranh quyền lực giữa cha và ba người chú. Thuở nhỏ, George được cha mẹ hết mực răn dạy, với hi vọng sau này ông sẽ trở thành người kiệt xuất. Được theo học các trường quân sự từ nhỏ, George đã trải qua nhiều trận đánh trong hàng ngũ quân đội của Đế quốc La Mã Thần thánh, chứng minh mình là một chỉ huy có năng lực. Trong một lá thư, bà Sophia mô tả Georg Ludwig là người có trách nhiệm, tận tâm và là tấm gương cho các em trai và em gái.
Năm 1682, George kết hôn với em họ Sophia Dorothea of Celle. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân kết thúc trong tan vỡ với đỉnh điểm là cuộc ly hôn mà ông cho rằng là do mình bị "cắm sừng". Sophia Dorothea bị giam lỏng trong lâu đài hoàng gia trong suốt phần đời còn lại.
Trong khi đó, sau cái chết của cha và các chú, George nhận được tước hiệu và kiểm soát toàn bộ lãnh thổ Công quốc Brunswick-Lüneburg. Các cuộc chiến tranh ở châu Âu khi đó kết thúc theo chiều hướng có lợi cho Đế quốc La Mã Thần thánh cũng giúp George mở rộng ảnh hưởng.
Bước ngoặt xảy đến vào năm năm 1701, khi Nghị viện Anh do đảng Whigs chiếm đa số ghế thông qua Đạo luật Dàn xếp, trong đó quy định mẹ của George, bà Sophia, là người thừa kế ngai vàng Vương quốc Anh sau khi nữ hoàng Anne qua đời.
Đạo luật được cho là tìm cách đảm bảo sự kế vị của thành viên hoàng tộc theo đạo Tin Lành mà mẹ của George là thành viên hoàng gia phù hợp nhất. Ít nhất 50 thành viên hoàng tộc khác, dù có người sinh ra ở Anh, bị gạt đi vì theo đạo Công giáo.
Quyết định này đồng thời đánh dấu quyền lực bắt đầu nghiêng về nghị viện thay vì tập trung hoàn toàn vào tay nhà vua, theo trang Historic-uk.
Sở dĩ vua George I lên ngôi dù không phải người Anh là nhờ vào phe đa số trong nghị viện Anh.
Năm 1714, mẹ của George là bà Sophia qua đời và hai tháng sau, nữ hoàng Anh Anne cũng băng hà. George khi đó đang sống ở Hanover, được gọi tới Anh để nhận ngôi vua.
Buổi lễ đăng quang được tổ chức tại tại tu viện Westminster nổi tiếng ở thủ đô London (Anh) vào tháng 8/1714 nhưng George khi đó không kịp đến dự. Giới chức Anh làm lễ tuyên thệ trung thành vắng mặt vua. Hai tháng sau, George tới Anh để chính thức nhận ngôi vua.
Ngay khi George chính thức trở thành vua Vương quốc Anh, bạo loạn đã nổ ra tại hơn 20 thị trấn nhưng tình hình sau đó được kiểm soát.
George được coi là người thức thời, sau khi lên ngôi đã tích cực ủng hộ để đảng Whigs một lần nữa giành chiến thắng áp đảo trong cuộc tổng tuyển cử ở Anh vào năm 1715.
Phe đối lập trung thành với hoàng tử James Stuart sau đó phát động nổi dậy. Cuộc nổi dậy chủ yếu diễn ra ở Scotland và bị dập tắt chỉ trong một năm. Một cuộc nổi dậy khác vào năm 1719 cũng không thành công.
Dưới sự bảo trợ của nghị viện, vua George I nắm quyền mà không bị cản trở dù không phải là người được lòng dân.
Đó là lúc xuất hiện câu chuyện kể rằng nhà vua ngoại quốc cai trị nước Anh nhưng mà không biết nói tiếng Anh hoặc ít nhất là không thể nói thành thạo.
Một luận điểm củng cố cho giả quyết này là việc nhà vua bổ nhiệm các cố vấn người Đức - những người phần lớn cũng bị hạn chế về ngoại ngữ - thay vì các chính trị gia người Anh.
Theo các tài liệu được lưu giữ ở Anh, một số quý tộc Anh từng gặp vua George I nói nhà vua dùng một ngôn ngữ gì đó mà họ không hiểu, nghe "không giống tiếng Anh mà cũng không phải tiếng Pháp". Sử gia Tracy Borman cho rằng, tiếng Anh kém là nguyên nhân trong giai đoạn cầm quyền, nhà vua chỉ thích xem múa ba lê và kịch câm.
Một tài liệu khác chép, kể từ khi sang Anh, nhà vua tỏ ra thiếu tự tin, không thích xuất hiện ở nơi công cộng, đặc biệt là vào buổi tối. Điều này khác biệt so với khi nhà vua còn sống ở Hanover.
Trong các phiên họp nghị viện, nhà vua thường tránh lên tiếng và chỉ ngồi quan sát. Tháng 7/1721, báo chí Anh loan tin nhà vua sẽ "mở đầu phiên họp nghị viện bằng một bài phát biểu". Nhưng những gì xảy ra thực tế là nhà vua chỉ nói duy nhất một câu (bằng tiếng Anh). Đó là mời thủ tướng lên phát biểu thay.
Theo Historic-uk, mặc dù vua George I gặp phải rào cản về ngôn ngữ, luôn nói tiếng Đức và tiếng Pháp mỗi khi có thể, nhưng ông cũng có sự chuẩn bị cho thế hệ sau. Khi con trai George II còn sống ở Đức, ông đã mời giáo viên người Anh tới hướng dẫn vì giáo viên người Đức "phát âm không chuẩn".
Walpope là Thủ tướng đầu tiên ở Anh, người thâu tóm quyền lực từ tay nhà vua.
George I cũng mong muốn việc được tiếp cận giáo dục bằng tiếng Anh phải là một khía cạnh quan trọng trong quá trình học tập của cháu trai, hoàng tử Frederick.
Theo trang Historic-uk, trong 13 năm cầm quyền, vua George I đối mặt với bối cảnh chính trị mới và những giới hạn về quyền lực. Điều mà ông chưa từng trải qua khi ở quê nhà.
Rào cản về ngôn ngữ khiến ông không ít lần nhờ con trai phiên dịch hộ sang tiếng Anh khi xử lý văn kiện. Tuy được đảng cầm quyền ở Anh hậu thuẫn nhưng nhà vua dần dần nhận ra quyền lực của nhà vua ở Anh đang ngày càng bị giới hạn bởi nghị viện.
Nhưng nhà vua vẫn có một số đóng góp trong việc xây dựng đường lối và phát triển quốc gia. Ông chủ trương xây dựng hòa bình, ổn định ở Anh và ở quê nhà bằng cách xây dựng liên minh với Pháp để đối trọng Đế quốc Tây Ban Nha.
Ông là người chủ trương đẩy mạnh giao thương ở cả hai bờ Đại Tây Dương, thúc đẩy phát triển ở Virginia (vùng lãnh thổ Bắc Mỹ khi đó thuộc Anh).
George I cũng thay thế lãnh đạo vùng Virignia là Alexander Spotswood bằng Hugh Drysdale, người tốt nghiệp Đại học Oxford. Sự lãnh đạo của Drysdale đã giúp tạo một giai đoạn phát triển rực rỡ ở Virginia.
Năm 1720, công ty South Sea được sự đầu tư mạnh mẽ của hoàng gia và quý tộc, bất ngờ sụp đổ. Cuộc khủng hoảng kinh tế kéo dài ở Anhcũng khiến nhà vua và các bộ trưởng trong chính phủ ngày càng mất lòng dân.
Robert Walpole, nhân vật quan trọng nhất trong chính quyền khi đó, được bổ nhiệm làm người quản lý kho bạc (sau này trở thành Thủ tướng đầu tiên của Anh).
Giai đoạn trị vì của George I chứng kiến quyền lực của nhà vua suy giảm đáng kể.
Walpole được coi là người kiểm soát hoàn toàn chính phủ, dẫn đến sự suy giảm quyền lực chính trị của chế độ quân chủ ở Anh. Trong những năm cuối đời, vua George I ngày càng ít can thiệp vào công việc điều hành.
Tháng 6/1727, vua George I qua đời trong lần thứ 6 quay về thăm quê hương ở thành phố Hanover, thọ 67 tuổi. Con trai của ông là George II lên nối ngôi nhờ vào sự ủng hộ của Walpole.
Các hậu duệ của George I sau này vẫn nắm ngôi vua ở Anh thêm hai thế hệ nữa cho đến năm 1830.
Theo Historic-uk, triều đại của vua George I đánh dấu một bước ngoặt trong lịch sử nước Anh, đánh dấu sự suy giảm quyền lực của chế độ quân chủ nhường chỗ cho quyền lực ngày càng tăng của chính phủ.
Walpole, Thủ tướng đầu tiên của Anh được công nhận, là người đã thâu tóm quyền lực lớn hơn nhà vua. Ngày nay, Thủ tướng Anh vẫn là nhân vật quyền lực nhất ở Anh trong khi vai trò của hoàng gia đã giảm đến mức chỉ còn mang ý nghĩa biểu tượng.
