Viêm gan vi rút: Hiểm họa thầm lặng
Viêm gan vi rút được xem là “sát thủ thầm lặng”, bệnh tiến triển âm thầm, khi phát hiện nhiều trường hợp đã chuyển sang xơ gan, thậm chí ung thư gan. Theo thống kê của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh, mỗi tháng có khoảng 1.000 bệnh nhân đến khám và điều trị các bệnh lý về gan. Đây là con số đáng báo động, phản ánh thực tế căn bệnh này đang ngày càng phổ biến.
Nhiều trường hợp bệnh chuyển biến nặng
Tại Khoa Khám, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh, mỗi ngày, các bác sĩ tiếp nhận hàng chục bệnh nhân đến khám và điều trị các bệnh lý về gan, phần lớn là viêm gan siêu vi B và C. Đáng lo ngại, nhiều trường hợp đến bệnh viện khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng do trước đó chủ quan, hoặc tự điều trị theo lời mách bảo. Những biểu hiện ban đầu như: Mệt mỏi, chán ăn, vàng da, nước tiểu sẫm màu... thường bị bỏ qua, đến khi cơ thể kiệt sức, bụng trướng, gan sưng to, lúc ấy mới nhập viện.
Bác sĩ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh tư vấn, hướng dẫn chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân mắc viêm gan vi rút B mạn tính.
Điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh 1 tuần, các triệu chứng vàng da, mệt mỏi của bà P.T.X.H (54 tuổi, xã Vạn Ninh) đã cải thiện một phần. Theo bà H., trước đó, nghe người quen mách về “thuốc lá giải độc gan”, bà H. tự mua về sắc uống hơn 1 tháng. Khi cảm thấy bụng chướng, vàng da, mệt mỏi tăng dần, bà mới đến bệnh viện. Tại đây, bà H. được chẩn đoán viêm gan siêu vi B mạn tính, biến chứng xơ gan. Còn ông N.T. (60 tuổi, phường Hòa Thắng) cho biết: “Tôi thấy trong người mệt, bụng hơi tức nên mua một số loại thực phẩm chức năng hỗ trợ gan để uống. Dùng một thời gian không đỡ, đi khám thì bác sĩ chẩn đoán tôi bị viêm gan có khối u bất thường ở gan”.
Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, Việt Nam hiện có khoảng 10 triệu người nhiễm vi rút viêm gan B và hơn 1 triệu người nhiễm vi rút viêm gan C. Tại Khánh Hòa, chương trình tiêm chủng mở rộng đã triển khai tiêm vắc xin viêm gan vi rút B cho trẻ sơ sinh trong vòng 24 giờ sau sinh. Ở người trưởng thành, tỷ lệ tiêm vắc xin phòng bệnh vẫn còn thấp. Do đó, số ca mắc mới viêm gan siêu vi hằng năm đều tăng, chủ yếu ở nhóm người trưởng thành, tập trung ở những người không tầm soát định kỳ hoặc lạm dụng rượu bia - yếu tố khiến gan nhanh chóng suy yếu, trong số đó có nhiều trường hợp chỉ phát hiện khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn cuối.
Những trường hợp như bà H., ông T. không phải hiếm. Nhiều người dân tin rằng thuốc nam hoặc các loại “thực phẩm chức năng giải độc gan” có thể thay thế thuốc điều trị, nhưng điều này hoàn toàn sai lầm. Việc sử dụng thuốc bừa bãi, đặc biệt là các bài thuốc không rõ nguồn gốc có thể khiến gan tổn thương nặng hơn.
Bác sĩ Đỗ Duy Bình - Trưởng khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh cho biết: “Ở Việt Nam hiện nay có các loại vi rút viêm gan phổ biến gồm A, B, C, D và E. Ở bệnh này, giai đoạn viêm gan vi rút cấp tính cực kỳ nguy hiểm; thể nặng nhất là viêm gan tối cấp, thường gặp ở vi rút viêm gan B và E, đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ mang thai. Khi mắc phải thể viêm gan tối cấp, tỷ lệ tử vong có thể lên tới hơn 90%, dù đã được điều trị tích cực, thậm chí ghép gan. Đối với những trường hợp viêm gan vi rút cấp tính, nếu không được phát hiện và điều trị sớm, có thể chuyển sang mãn tính, dẫn đến xơ gan và ung thư gan sau một thời gian”.
Đẩy mạnh tầm soát để phát hiện sớm
Theo số liệu của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh, mỗi tháng, bệnh viện tiếp nhận và điều trị cho khoảng 1.000 trường hợp mắc các bệnh lý liên quan đến gan. Đây là con số đáng báo động về mức độ phổ biến của căn bệnh này trong cộng đồng. Bên cạnh công tác điều trị, bệnh viện xác định xét nghiệm đóng vai trò đặc biệt quan trọng, giúp bác sĩ phát hiện sớm, đánh giá chính xác mức độ tổn thương gan và theo dõi hiệu quả điều trị. Vì thế, những năm gần đây, bệnh viện từng bước đầu tư đồng bộ trang thiết bị y tế để triển khai các kỹ thuật chẩn đoán tiên tiến, giúp phát hiện sớm ung thư gan. Đây là bước tiến quan trọng, tạo điều kiện để người dân tiếp cận các dịch vụ y tế chất lượng cao ngay tại tỉnh.
Năm 2022, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh thực hiện hơn 2.510 lượt xét nghiệm liên quan tới viêm gan vi rút; đến năm 2024 tăng lên hơn 4.540 lượt; 10 tháng năm 2025, số lượng xét nghiệm tăng lên gần 6.000 lượt.
Bác sĩ Lý Thế Huy - Phó Giám đốc phụ trách Bệnh viện Bệnh nhiệt đới tỉnh cho biết: “Bệnh viện đã triển khai nhiều nhóm xét nghiệm nhằm đánh giá mức độ và khả năng lây lan của vi rút viêm gan, theo dõi diễn tiến bệnh cũng như hiệu quả điều trị. Trong đó, có các xét nghiệm sàng lọc vi rút, định lượng nồng độ vi rút trong máu, đánh giá chức năng và tổn thương tế bào gan. Đặc biệt, bệnh viện đang sử dụng kỹ thuật FibroScan - phương pháp siêu âm hiện đại, giúp đánh giá mức độ xơ hóa và nhiễm mỡ trong gan rất chính xác. Bệnh viện cũng đã đầu tư nhiều trang thiết bị mới và hiện đại để tầm soát ung thư gan sớm như xét nghiệm Alpha-fetoprotein (AFP); xét nghiệm định lượng HBV-DNA để quyết định chỉ định điều trị kháng vi rút; đặc biệt là xét nghiệm PIVKA-II giúp phát hiện sớm ung thư biểu mô tế bào gan. Những kỹ thuật này giúp rút ngắn thời gian chờ đợi, nâng cao độ chính xác, hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán và điều trị hiệu quả hơn. Trước đây, nhiều bệnh nhân phải chuyển tuyến lên TP. Hồ Chí Minh để thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu, nhưng hiện nay đã được thực hiện ngay tại bệnh viện".
Để bảo vệ sức khỏe cho chính mình và cộng đồng, các bác sĩ khuyến cáo, người dân nên có lối sống lành mạnh, kết hợp với việc khám và tầm soát định kỳ - đây chính là “lá chắn” vững chắc giúp lá gan luôn khỏe mạnh.
