'Lá chắn' bảo vệ sức khỏe người cao tuổi

Người cao tuổi khám sức khỏe tại Bệnh viện Thống Nhất.

Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về xây dựng hệ thống chăm sóc sức khỏe phù hợp với quy mô và đặc điểm của nhóm dân số cao tuổi.

Thành phố Hồ Chí Minh là đô thị có tỷ lệ dân số lớn tuổi tăng nhanh và tuổi thọ trung bình đạt 76,24 tuổi (cao hơn mức trung bình cả nước khoảng 2,6 năm). Với vai trò đầu tàu kinh tế và trung tâm y tế lớn nhất cả nước, thành phố đang nỗ lực tiên phong xây dựng mô hình chăm sóc người cao tuổi toàn diện, nơi phòng bệnh được đặt ngang hàng với công tác chữa bệnh.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đánh giá tuổi sống khỏe mạnh của người Việt chỉ chiếm 65,4% tuổi thọ trung bình. Điều đó có nghĩa là nhiều người dù sống thọ nhưng phải trải qua nhiều năm cuối đời với bệnh tật và suy giảm chức năng. Người cao tuổi thường mắc từ 3 đến 4 bệnh lý nền kéo dài, tiêu biểu, như: tăng huyết áp, tim mạch, đái tháo đường, loãng xương hay bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).

Khi hệ miễn dịch suy giảm theo tuổi tác, họ trở thành nhóm dễ bị tổn thương trước bệnh truyền nhiễm như cúm mùa, viêm phổi, nhiễm khuẩn đường hô hấp. Bác sĩ Nguyễn Ngọc Thùy Dương, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố Hồ Chí Minh cho biết: “Người cao tuổi mắc bệnh truyền nhiễm chiếm đến 33% số ca tử vong. Đây là lý do tiêm chủng phải được xem như một phần không thể thiếu trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi”.

Tuy vậy, nhận thức của cộng đồng về tiêm ngừa cho người lớn vẫn còn hạn chế. Khảo sát của ngành y tế cho thấy có đến 40% số người dân cho rằng cúm là bệnh nhẹ, không cần tiêm vắcxin; 58% cho rằng họ bận rộn hoặc quên lịch tiêm. Việt Nam vì thế vẫn thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng cúm thấp nhất khu vực châu Á. Điều này làm tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh mùa, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu và dịch bệnh mới nổi diễn biến phức tạp.

Nhằm thay đổi nhận thức xã hội và đưa tiêm chủng trở thành một phần trong chăm sóc sức khỏe thường xuyên, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Thành phố Hồ Chí Minh đã xây dựng kế hoạch tăng cường tiêm chủng cho người cao tuổi và người mắc bệnh nền. Giám đốc Trung tâm, bác sĩ Nguyễn Hồng Tâm cho biết: “Chúng tôi đã hoàn thiện hướng dẫn chuyên môn, bản sàng lọc trước tiêm, tổ chức tập huấn và hội thảo chuyên gia. Mục tiêu là xây dựng quy trình chuẩn, giúp tiêm chủng người lớn được triển khai an toàn, thuận tiện và hiệu quả”.

Cùng với đó, tuyến bệnh viện và cơ sở y tế được khuyến khích kết hợp tư vấn tiêm chủng trong khám, điều trị. Tiến sĩ, bác sĩ Võ Hoàng Minh Công, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhân dân Gia Định cho biết: “Mỗi lần bệnh nhân đến khám là cơ hội để bác sĩ tư vấn tiêm chủng dự phòng. Khi người bệnh hiểu đúng và tin tưởng, họ sẵn sàng tiếp nhận tiêm vắc-xin. Do đó, cần tích hợp tiêm chủng vào quy trình điều trị, đồng thời nâng cao kiến thức về vắc-xin cho nhân viên y tế”.

Thực tế cho thấy, việc tiêm chủng định kỳ giúp giảm rõ rệt tỷ lệ nhập viện và tử vong ở người cao tuổi. Các loại vắc-xin như cúm mùa, phế cầu, virus hợp bào hô hấp (RSV) giúp phòng bệnh truyền nhiễm và giảm nguy cơ biến chứng ở người có bệnh nền như tim mạch, tiểu đường hay bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Tại nhiều quốc gia phát triển, tiêm chủng cho người lớn đã trở thành một phần bắt buộc trong hệ thống y tế.

Phát biểu tại hội thảo “Tiêm chủng – lá chắn bảo vệ sức khỏe người cao tuổi và bệnh nền” diễn ra mới đây tại Thành phố Hồ Chí Minh, Giáo sư Jonathan Van Tam, Giáo sư danh dự, Trường Y, Đại học Nottingham, nguyên Phó Giám đốc y tế Vương quốc Anh chia sẻ: “Tiêm chủng cho người lớn là lĩnh vực phát triển nhanh nhất trong ngành vắc-xin học, nó giúp giảm số ca nhập viện do bệnh truyền nhiễm và làm giảm biến chứng nặng của các bệnh mạn tính”.

Theo ông, tiêm chủng không chỉ là giải pháp y tế mà còn là chiến lược an sinh xã hội dài hạn, giúp giảm gánh nặng bệnh tật, tiết kiệm chi phí điều trị và duy trì chất lượng cuộc sống khi tuổi thọ tăng cao. Việc chuẩn hóa hoạt động tiêm chủng sẽ góp phần nâng cao năng lực chuyên môn và giúp củng cố vai trò của y tế dự phòng trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Với góc nhìn của đơn vị đồng hành cùng nhiều chương trình y tế dự phòng, bác sĩ Phạm Thị Mỹ Liên, Chủ tịch Công ty trách nhiệm Hữu hạn Dược phẩm GSK Việt Nam, chia sẻ: “Chúng tôi tin rằng y tế dự phòng là nền tảng của một xã hội khỏe mạnh, mục tiêu của GSK là góp phần xây dựng khung hướng dẫn tiêm chủng thống nhất cho người lớn, giúp người dân chuẩn bị những bước quan trọng cho kỷ nguyên lão hóa khỏe mạnh, tiến gần hơn tới mục tiêu kiểm soát và chiến thắng bệnh tật”.

Từ năm 2015, WHO đã xác định lão hóa khỏe mạnh là trọng tâm trong chiến lược toàn cầu đến năm 2030, lão hóa khỏe mạnh là quá trình xây dựng và duy trì khả năng chức năng, giúp người cao tuổi tận hưởng cuộc sống hạnh phúc, trong đó khẳng định vai trò không thể thay thế của tiêm chủng, đây không chỉ là mũi tiêm mà là đầu tư dài hạn cho chất lượng sống của người cao tuổi.

NHẬT THÀNH