Viêm màng não ở người lớn do đâu?

Viêm màng não là một bệnh lý nhiễm trùng nghiêm trọng liên quan đến viêm các màng bảo vệ bao quanh não và tủy sống, được gọi là màng não. Đây là một căn bệnh nguy hiểm có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, đòi hỏi sự chẩn đoán và điều trị kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây viêm màng não ở người lớn

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm màng não ở người lớn, trong đó chủ yếu là do:

Viêm màng não ở người lớn do vi khuẩn. Một số vi khuẩn gây viêm màng não ở người lớn phổ biến bao gồm:

Phế cầu khuẩn: Thường khi trú tại vùng mũi và cổ họng của trẻ em và người lớn.

Liên cầu khuẩn nhóm B: Thường khu trú trong đường tiết niệu, hệ thống sinh sản và đường tiêu hóa của người trưởng thành. Vi khuẩn này có thể gây biến chứng nhiễm trùng máu, viêm phổi, nhiễm khuẩn da, mô mềm, viêm khớp nhiễm khuẩn…

Vi khuẩn não mô cầu: Khu trú trong mũi và họng. Tại Việt Nam các nhóm huyết thanh phổ biến gây bệnh là A, B, C, Y, W-135, đặc biệt là nhóm B. Nhiễm trùng máu là biến chứng nghiêm trọng nhất khi nhiễm vi khuẩn não mô cầu, sẽ gây tử vong trong 24 giờ.

Vi khuẩn Haemophilus Influenzae: Khu trú trong đường hô hấp trên của người, đặc biệt là ở mũi và cổ họng. Trong các loại, vi khuẩn type B là nguy hiểm nhất gây nhiễm trùng nặng ở màng não và phổi.

Vi khuẩn Listeria Monocytogenes: Khu trú trong môi trường có độ ẩm cao như đất, nước thải, thức ăn lên men… và lây truyền khi thu hoạch, chế biến, chuẩn bị đóng gói, vận chuyển, bảo quản thực phẩm trong môi trường nhiễm khuẩn. Vi khuẩn Listeria Monocytogenes gây nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não, viêm não, sảy thai ở phụ nữ mang thai…

Vi khuẩn E. Coli: Khu trú trong ruột của người và động vật gây bệnh tiêu chảy, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm phổi…

Viêm màng não khi không được phát hiện và điều trị sớm có thể để lại nhiều biến chứng.

Viêm màng não ở người lớn do virus

Các loại virus có thể gây viêm màng não ở người lớn

Virus quai bị: Lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt hoặc các giọt bắn hô hấp từ miệng, mũi, cổ họng của người bệnh. Các biến chứng của bệnh quai bị bao gồm: Viêm màng não vô khuẩn, viêm tụy, viêm não, vô sinh…

Virus Varicella - Zoster: Gây bệnh thủy đậu và zona thần kinh. Thủy đậu và zona thần kinh đều để lại nhiều biến chứng nghiêm trọng tổn hại đến hệ thần kinh như viêm và đau dây thần kinh, viêm não, viêm tủy, viêm phổi, viêm gan, liệt Zoster…

Virus sởi: Là loại virus rất dễ lây lan qua không khí hoặc qua tiếp xúc trực tiếp với hơi nước, dịch tiết từ người bệnh. Khi không điều trị kịp thời, sởi có thể gây biến chứng viêm não, viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm tai, viêm phổi, thậm chí là tử vong.

Virus cúm: Gây bệnh nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính (cúm mùa). Bệnh cúm gây biến chứng như viêm tai, viêm phế quản, viêm phổi, viêm não, tử vong.

Viêm màng não ở người trưởng thành do ký sinh trùng

Một số ký sinh trùng có thể gây bệnh viêm màng não bạch cầu ái toan (một dạng viêm màng não hiếm gặp). Các nhà khoa học đã tìm thấy 3 loại ký sinh trùng chính gây ra viêm màng não bạch cầu ái toan bao gồm: Giun lươn, giun đũa gấu trúc và giun đầu gai.

Viêm màng não ở người lớn do nấm

Khi xâm nhập vào cơ thể, nấm có thể lây từ khu vực bất kỳ trong cơ thể đến não hoặc tủy sống gây bệnh viêm màng não do nấm.

Các yếu tố khác gây viêm màng não ở người lớn

Người trưởng thành có nguy cơ mắc bệnh viêm màng não cao hơn khi:

Có hệ thống miễn dịch suy yếu do nhiễm HIV, bị ung thư, cấy ghép nội tạng hoặc đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.
Sống trong môi trường tập thể như ký túc xá, nhà trọ hoặc doanh trại.
Sống và làm việc hoặc đi du lịch đến những nơi có nhiều bệnh truyền nhiễm phổ biến gây viêm màng não.
Bị nhiễm trùng mãn tính ở mũi và tai, viêm phổi do phế cầu khuẩn hoặc nhiễm trùng máu lan rộng…

Tóm lại: Viêm màng não là tình trạng viêm ở màng não và khoang dưới nhện. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ lứa tuổi nào. Đây là bệnh lý tối cấp cần được điều trị càng sớm càng tốt, ngay cả trước khi có chẩn đoán.

Viêm màng não khi không được phát hiện và điều trị sớm có thể để lại nhiều biến chứng như tê liệt chân tay, động kinh, điếc, mù, phù não, hôn mê, thậm chí tử vong.

Khi có bất kỳ triệu chứng bất thường như đau đầu, sốt, cứng cổ, nôn... thì không nên chủ quan, cần đến ngay các cơ sở y tế để thăm khám, phát hiện kịp thời những bệnh lý để có hướng điều trị. Ngoài ra, người dân cần đi khám sức khỏe định kỳ để đảm bảo có một sức khỏe tốt.

BS Nguyễn Văn Dũng