Việt Nam đối mặt cạnh tranh và chuyển đổi chiến lược thương mại

Theo các chuyên gia HSBC, đa dạng hóa thị trường sẽ giúp xuất khẩu Việt Nam giảm sự phụ thuộc, tăng thích ứng với bíen động...

Chính sách bảo hộ thương mại của Mỹ đang tạo ra những biến động lớn với nhiều quốc gia ASEAN, trong đó xuất khẩu Việt Nam, nhất là các ngành đóng góp kim ngạch lớn như dệt may, điện tử và giày dép...

Những diễn biến này không chỉ đặt ra bài toán cho doanh nghiệp xuất khẩu, buộc phải nhanh chóng tìm hướng đi mới, từ đa dạng hóa thị trường đến tăng cường sức bền chuỗi cung ứng…

Nhận định từ các chuyên gia ngân hàng HSBC cho thấy, Việt Nam cùng các quốc gia ASEAN đang bước vào một giai đoạn chuyển đổi chiến lược, với nhiều nỗ lực đàm phán, thích ứng và tối ưu hóa chuỗi cung ứng để duy trì vị thế trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Một số nhà sản xuất như Samsung và Pegatron ban đầu đã tăng sản lượng để tránh khung thuế quan trong khi những nhà sản xuất khác như LG đã tạm thời ngừng sản xuất do đơn hàng trì hoãn. Điều này buộc các công ty phải xem xét lại sự hiện hiện của mình trên thị trường cũng như tìm kiếm cơ hội mới ở các khu vực như châu Âu và Nhật Bản.

Trong khi FDI tăng mạnh, chuỗi cung ứng nội địa vẫn yếu. Trong 103 nhà cung cấp cốt lõi toàn cầu của Samsung, chỉ 27 doanh nghiệp đặt tại Việt Nam, phần lớn có vốn nước ngoài, cho thấy sự phụ thuộc lớn, hạn chế giá trị gia tăng.

Bà Runa Baksi, Giám đốc khu vực Đông Nam Á Khối Giải pháp Thương mại Toàn cầu, HSBC cho biết: "Trong tương lai gần, môi trường thuế quan đồng đều trên toàn ASEAN sẽ tạo sân chơi bình đẳng, giúp duy trì lợi thế cạnh tranh cho các nước như Việt Nam, Thái Lan, Philippines và Malaysia, đồng thời củng cố niềm tin cho nhà đầu tư. Tuy vậy, thuế quan vẫn là bài toán chưa khép lại khi các cuộc đàm phán song phương tiếp tục diễn ra”.

Chính sách bảo hộ thương mại của Mỹ dù đặt ra thách thức kép cho ASEAN trong việc gây bất ổn ngắn hạn, nhưng thúc đẩy động lực tái định hướng dài hạn.

Trong ngắn hạn, khu vực khó tìm được thị trường thay thế Mỹ, dẫn đến những biến động thương mại và tăng trưởng đột biến nhưng thiếu bền vững. Để vượt qua, ASEAN cần kiên cường và linh hoạt thích ứng. Về dài hạn, nhu cầu đa dạng hóa thương mại ngày càng cấp thiết.

Bên cạnh Mỹ, ASEAN đang đẩy mạnh quan hệ với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và các thị trường mới ở Trung Đông, Mỹ Latinh, Ấn Độ, đồng thời tận dụng các khuôn khổ RCEP, CPTPP và thương mại nội khối để tăng cường sự vững vàng và giảm phụ thuộc vào một thị trường đơn lẻ.

Với Việt Nam, để ứng phó với bối cảnh mới với những biến động, chuyên gia HSBC khuyến nghị doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách cần có bước đi chủ động, trong đó, đa dạng hóa thị trường là yếu tố quan trọng nhằm giảm sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ đầy biến động.

Các doanh nghiệp chủ động tìm kiếm và xây dựng nhu cầu tại châu Âu, Nhật Bản và các nền kinh tế khu vực khác.

Số liệu thống kế về hoạt động xuất khẩu của Việt Nam vẫn khá tích cực.

Theo Cục Thống kê, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa tháng 8 đạt 43,39 tỷ USD, tăng 2,6% so với tháng 7/2025. Lũy kế 8 tháng năm 2025, xuất khẩu đạt 305,96 tỷ USD, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm trước (tương ứng tăng 39,52 tỷ USD).

Thế Hải