Vừ A Nếnh đam mê chế tác nhạc cụ truyền thống

Vừ A Nếnh chế tác sáo Mông.

Chúng tôi đến nhà Vừ A Nếnh khi anh đang miệt mài với những ống tre, ống trúc. Nếnh lại có dáng người nhỏ; bẩm sinh có bệnh về mắt nên thị lực của A Nếnh chỉ còn khoảng 2/10. Dẫu vậy, ngay từ khi còn nhỏ Nếnh đã có niềm đam mê với các loại nhạc cụ truyền thống dân tộc. Trong ngôi nhà nhỏ của gia đình, Nếnh treo đủ loại nhạc cụ như: khèn, sáo, đàn nhị, đàn tính... chiếc nào cũng được trau chuốt bóng bảy, đẹp đẽ. Điều đặc biệt hơn cả, tất cả những nhạc cụ này đều do tự tay Nếnh làm ra.

Đam mê với âm nhạc chính là cái duyên đưa Nếnh đến với nghề chế tác nhạc cụ. Nếnh kể: “Từ bé, mỗi lần trong bản, xã có lễ hội tôi rất thích xem những tiết mục biểu diễn bằng nhạc cụ dân tộc. Dù mắt không nhìn rõ nhưng tôi lại bị cuốn hút bởi những âm thanh từ các loại nhạc cụ và tò mò về cách thức sử dụng những nhạc cụ ấy”.

Sử dụng thành thạo, hiểu rõ đặc tính của từng loại, Nếnh đã tự mày mò tìm hiểu về cách chế tác các nhạc cụ. Mỗi khi trong bản có người đi rừng là Nếnh lại đi cùng để tìm nguyên liệu như gỗ, tre, trúc. Các loại nhạc cụ truyền thống do Nếnh làm ra rất đa dạng, từ khèn, đàn tính, đàn nhị đến sáo. Riêng sáo cũng có đến gần 10 loại khác nhau.

Mỗi loại nhạc cụ sẽ có cách chế tác khác nhau nhưng đều phải trải qua nhiều công đoạn công phu, cùng với sự tỉ mỉ của đôi tay tài hoa, khéo léo. Như các loại sáo thì phải chọn loại trúc nào cho phù hợp. Đối với nhị thì chọn loại gỗ nào để làm bầu, độ mỏng mặt bầu như thế nào mới đạt yêu cầu... Nhưng khó hơn cả là chế tác khèn Mông.

Để hoàn thành một chiếc khèn Mông phải mất vài tháng. Gỗ để làm thân khèn thường được chế tác bằng gỗ pơ mu cùng với các ống trúc lớn, nhỏ, dài ngắn khác nhau. Trong mỗi ống trúc có gắn một lá đồng mỏng để phát ra âm thanh riêng. Độ cao thấp, vang ngân của ống trúc phụ thuộc vào việc điều chỉnh các lá đồng.

Không chỉ thuần thục chế tác, Nếnh còn truyền cảm hứng yêu thích nhạc cụ dân tộc đến nhiều người. Anh Vừ A Lọi, Trưởng bản Huổi Lóng cho biết: Khoảng 2 năm trở lại đây, anh Nếnh đã mở 4 lớp dạy học về cách sử dụng và chế tác nhạc cụ dân tộc cho hàng chục người. Anh Nếnh cũng thường tham gia biểu diễn ở nhiều chương trình văn hóa văn nghệ không chỉ của bản, xã mà cả của huyện tổ chức.

Để lan tỏa đam mê đối với các loại nhạc cụ dân tộc, A Nếnh cũng thường xuyên đăng tải các video biểu diễn các loại nhạc cụ dân tộc và giới thiệu quá trình làm ra các loại nhạc cụ qua kênh youtube, tiktok để lan tỏa đam mê tình yêu nhạc cụ dân tộc tới mọi người. Từ đây, không chỉ có thêm nhiều người biết đến và yêu thích tài năng của anh mà còn có nhiều khách hàng đặt mua sản phẩm. Mặc dù giá bán không rẻ, nhưng những nhạc cụ do A Nếnh làm ra được nhiều khách hàng đặt mua.

Mong muốn lớn nhất của A Nếnh là truyền dạy cho nhiều người hơn nữa biết sử dụng và biết chế tác nhạc cụ truyền thống của dân tộc, để từ đó giữ được cái hồn, cái nét văn hóa độc đáo của dân tộc mình.

Thu Hằng