Vụ án mua bán mã số vùng trồng: Vi phạm đặc biệt nghiêm trọng, cấp thiết sửa Luật Trồng trọt

Trong 11 tháng năm 2025, sầu riêng tiếp tục là mặt hàng dẫn đầu ngành hàng rau quả, với giá trị xuất khẩu đạt 3,55 tỷ USD

Những vụ vi phạm vừa qua về mua bán trái phép mã số vùng trồng là lời cảnh tỉnh cho toàn ngành về yêu cầu bảo đảm minh bạch, tuân thủ quy định và đặt lợi ích chung của quốc gia lên trên lợi ích cục bộ của một nhóm tổ chức, cá nhân.

Đây là vụ việc được đánh giá có tính chất nghiêm trọng khi liên quan đến nhiều doanh nghiệp và cá nhân bị khởi tố, đồng thời gây ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động sản xuất, xuất khẩu và hình ảnh nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

ẢNH HƯỞNG TIÊU CỰC TỪ NHỮNG HÀNH VI BẤT CHÍNH

Trong tháng 11/2025, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03 - Bộ Công an) đã khởi tố 17 bị can trong vụ án xảy ra tại Trung tâm Kiểm nghiệm kiểm chứng và Dịch vụ chất lượng (Retaq), Công ty TNHH Công nghệ NhoNho, Công ty TNHH MTV Trái cây Thủy và một số đơn vị liên quan.

Đây là vụ án cho thấy sự đan xen của các hành vi vi phạm từ mua bán mã vùng trồng, mua bán giấy kiểm nghiệm đến vi phạm quy định về kế toán, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng đối với tài sản Nhà nước và quyền lợi doanh nghiệp.

Trong số các bị can, nhiều lãnh đạo doanh nghiệp và trung tâm kiểm nghiệm bị khởi tố về tội Nhận hối lộ, gồm Trần Đăng Ninh (Giám đốc Retaq), Hoàng Bá Nghị (Chủ tịch HĐTV Công ty NhoNho), Đinh Hoàng Thiện (Giám đốc Công ty NhoNho), Lê Sỹ Nghị (Giám đốc Trung tâm Kiểm nghiệm Công ty NhoNho), Nguyễn Trường (Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm nghiệm Công ty NhoNho) và Vũ Đức Hải (Giám đốc Công ty cổ phần Scitech).

Một số bị can khác bị khởi tố về các tội Đưa hối lộ, Môi giới hối lộ và Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng. Ngoài ra, ông Phạm Thành Trí, Phó Chủ tịch Hiệp hội du lịch Golf Việt Nam, bị khởi tố về tội Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi.

Theo C03, hành vi vi phạm không chỉ gây thất thoát tài sản Nhà nước mà còn làm ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp làm ăn chân chính, làm suy giảm uy tín và sức cạnh tranh của nông sản Việt Nam nói chung, sầu riêng nói riêng.

Trước những vi phạm nghiêm trọng này, C03 cho biết đang tiếp tục củng cố hồ sơ, chứng cứ để xử lý triệt để hành vi phạm tội; đồng thời mở rộng điều tra nhằm làm rõ trách nhiệm liên quan và thu hồi tài sản cho Nhà nước thông qua các biện pháp kê biên, phong tỏa tài sản.

BỔ SUNG QUY ĐỊNH ĐỂ SIẾT CHẶT QUẢN LÝ MÃ SỐ VÙNG TRỒNG

Tại cuộc họp báo thường kỳ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường ngày 4/12, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Nguyễn Quốc Mạnh khẳng định: việc trao đổi, mua bán mã số vùng trồng trái phép là hành vi vi phạm pháp luật hết sức nghiêm trọng.

Theo ông Mạnh, mã số vùng trồng vốn được thiết lập nhằm đảm bảo truy xuất nguồn gốc, bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng và đáp ứng yêu cầu kiểm dịch của các thị trường nhập khẩu. Khi bị mua bán trái phép, hệ thống quản lý bị bóp méo, gây nguy cơ sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ lọt vào chuỗi xuất khẩu, ảnh hưởng đến cả những doanh nghiệp làm ăn chân chính. Đây là những hành vi rất nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới sản xuất và uy tín nông sản Việt Nam.

Ông Nguyễn Quốc Mạnh: "Các vụ việc vi phạm vừa bị phát hiện cho thấy tình trạng lợi dụng chính sách để trục lợi vẫn tồn tại và diễn biến phức tạp". Ảnh Chu Khôi

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết hiện bộ đang quản lý hai loại mã số gồm: mã số vùng trồng theo Điều 64 Luật Trồng trọt (mã nội địa) và mã số vùng trồng phục vụ xuất khẩu theo các nghị định thư đã ký với các nước nhập khẩu.

Ông Nguyễn Quốc Mạnh, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật.

Trong bối cảnh yêu cầu tiêu chuẩn hóa sản phẩm ngày càng cao, số lượng mã số vùng trồng được cấp là minh chứng cho nỗ lực của ngành nông nghiệp trong việc tăng cường quản lý chất lượng nông sản ngay từ khâu sản xuất. Tuy nhiên, các vụ việc vi phạm vừa bị phát hiện cho thấy tình trạng lợi dụng chính sách để trục lợi vẫn tồn tại và diễn biến phức tạp.

Trước tình hình đó, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã trình Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất sửa đổi Điều 64 của Luật Trồng trọt, bổ sung thêm quy định về mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói để tăng cường công tác quản lý. Đồng thời, Cục cũng đề nghị các địa phương phối hợp giám sát chặt chẽ hoạt động cấp, sử dụng mã số; tăng cường tuyên truyền để người dân và doanh nghiệp hiểu rõ quy định pháp luật, tránh hành vi vi phạm hoặc tiếp tay cho vi phạm.

Bên cạnh giải pháp về thể chế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo các đơn vị liên quan đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), trong công tác truy xuất nguồn gốc nông sản. Việc ứng dụng AI được thí điểm trước với mặt hàng sầu riêng – sản phẩm đang có kim ngạch xuất khẩu lớn.

Chu Khôi