Vụ 'hô biến' dầu sản xuất thức ăn chăn nuôi thành dầu ăn cho người: Người tiêu dùng cẩn trọng có thật sự được an toàn?
Trong bối cảnh người tiêu dùng mua hàng hóa được bày bán ở những địa điểm lớn, uy tín vẫn không tránh khỏi nguy cơ hàng kém chất lượng, thậm chí là hàng giả, gây ảnh hưởng tới sức khỏe thì có lẽ, người mua không thể chỉ trông chờ vào uy tín của thương hiệu, nơi bán, mà cần chủ động trang bị kiến thức về hàng hóa.
Mua hàng 'chính hãng' nhưng vẫn lo
Chị Nguyễn Thu Hương (39 tuổi, ở Thanh Xuân, Hà Nội) là người tiêu dùng kỹ tính. Từ thực phẩm, đồ uống đến sản phẩm chăm sóc sức khỏe, tất cả đều được chị lựa chọn tại các siêu thị lớn, có thương hiệu rõ ràng. Thế nhưng niềm tin ấy đã bị lung lay khi những ngày gần đây xuất hiện thông tin một công ty lớn bị tố 'hô biến' dầu cho thức ăn chăn nuôi thành dầu ăn cho người.
Chị Hương cho biết: "Cứ nghĩ hàng thương hiệu được mua ở siêu thị, cửa hàng lớn là an toàn, giờ thì tôi hoang mang không biết những sản phẩm mang danh là hàng uy tín khác có thực sự an toàn hay không".
Dầu ăn thực vật để làm thức ăn chăn nuôi. (Ảnh: VTV)
Tương tự, anh Trần Văn Khanh (ở phường Đại Mỗ, quận Nam Từ Liêm) cũng đã từng tin tưởng tuyệt đối vào đơn vị sở hữu nhãn dầu ăn bị tố trên. "Thịt thì mua về tự chế biến, giá đỗ cũng tự ủ tại nhà, dầu ăn cũng trưng từ thịt lợn, tôi không dám tin vào vẻ ngoài sạch sẽ của bao bì nữa", anh Khanh cho hay.
Không chỉ thực phẩm, thuốc cũng khiến người dân e dè
Thị trường thuốc và thực phẩm chức năng cũng không tránh khỏi vấn nạn hàng giả. Chị Minh Hạnh (quận Hoàn Kiếm) từng là khách hàng thường xuyên của một chuỗi nhà thuốc lớn.
Tuy nhiên, sau khi nơi này bị phát hiện liên quan đến sản phẩm nghi giả, niềm tin của chị Hạnh với nhà thuốc đã giảm rõ rệt, dù chỉ cách nhà vài bước chân.
Theo ThS.BS Lê Hoàng Quân – Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Gia Định, người tiêu dùng hiện khó có thể phân biệt thật – giả bằng mắt thường, nhất là với thuốc và thực phẩm chức năng. Vì vậy, cần ưu tiên mua tại nhà thuốc có phép hoạt động, có dược sĩ tư vấn, và nên kiểm tra kỹ bao bì, ngày sản xuất, mã vạch sản phẩm. Đặc biệt, giữ lại hóa đơn là cách tốt nhất để truy xuất nếu xảy ra sự cố.
Ông Lê Huy Anh – Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ – cho biết, hàng giả đang len lỏi vào cả hệ thống phân phối chính thức, không chỉ giả về chất lượng mà còn mạo danh xuất xứ, vi phạm sở hữu trí tuệ. Lợi nhuận lớn là động lực khiến tình trạng này ngày càng tinh vi, khó kiểm soát.
Trong khi đó, bà Phạm Khánh Phong Lan – Giám đốc Sở An toàn Thực phẩm TP.HCM – nhấn mạnh: "Đừng nhìn vào quy mô để đánh giá mức độ tin cậy của nhà thuốc. Những nơi tuân thủ kê đơn, kiểm soát chặt danh mục thuốc mới thật sự đáng tin".
Với hàng loạt những vụ việc, sự việc liên quan đến hàng hóa, thực phẩm chức năng chưa đủ chuẩn để lưu hành, đến tay gười tiêu dùng thì có lẽ, người mua hàng không thể chỉ trông chờ vào uy tín thương hiệu, mà cần chủ động trang bị kiến thức, kiểm tra kỹ lưỡng và nói không với sản phẩm không rõ nguồn gốc, kể cả khi chúng được bày bán ở những nơi tưởng như an toàn tuyệt đối.
Vụ 'hô biến' dầu sản xuất thức ăn chăn nuôi thành dầu ăn cho người: Cục An toàn thực phẩm cảnh báo đặc biệt
Bản tin của Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) ngày 24/6 đã phanh phui nhãn hiệu dầu ăn OFOOD của Công ty TNHH Sản xuất và Xuất nhập khẩu Nhật Minh Food bị phát hiện bán ra thị trường với số lượng cực lớn – hàng chục nghìn tấn, dưới danh nghĩa dầu ăn cho người. Tuy nhiên, đây thực chất là dầu thực vật dùng để sản xuất thức ăn chăn nuôi, không đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.
Để che mắt cơ quan chức năng, nhóm chủ mưu sử dụng đường ống ngầm để bơm dầu từ bồn chứa nguyên liệu dành cho vật nuôi sang bồn chứa dầu dùng cho người. Sau đó, họ công bố sản phẩm là dầu ăn bổ sung vitamin A, nhưng kết quả kiểm nghiệm của cơ quan chức năng cho thấy không hề có vitamin A trong sản phẩm.
Để hợp thức hóa quy trình, các đối tượng lập hàng loạt công ty bình phong, công bố sản phẩm thực phẩm giả mạo rồi đưa đi tiêu thụ rộng rãi. Nơi tiêu thụ chính là các bếp ăn công nghiệp, nhà hàng, làng nghề sản xuất bánh kẹo, bim bim, đồ ăn vặt…
Theo cơ quan chức năng, các đối tượng hưởng lợi bất chính từ chênh lệch giá giữa dầu ăn cho người (cao hơn 17%) so với dầu dùng cho chăn nuôi, đồng thời trốn thuế giá trị gia tăng (8% với dầu ăn, 0% với dầu chăn nuôi).
Theo VTV, Công an tỉnh Hưng Yên đã khởi tố 3 bị can cầm đầu, thu giữ hơn 1.000 tấn dầu nhập lậu. Trong vòng 3 năm gần đây, doanh thu của các công ty trong đường dây này lên tới hơn 8.200 tỷ đồng, với một số công ty hoạt động liên tục từ 10-14 năm, có doanh thu hằng năm ước tính khoảng 4.500 tỷ đồng.
Vụ việc một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về những lỗ hổng trong quản lý an toàn thực phẩm, đặc biệt với các sản phẩm có quy mô tiêu thụ lớn nhưng ít được kiểm tra định kỳ. Người dân rất cần sự vào cuộc nghiêm túc, liên ngành và minh bạch từ các cơ quan quản lý để tránh những "mầm bệnh" bị trộn lẫn ngay trong bữa ăn hằng ngày.
Trước thông tin một số cơ sở bị phát hiện sử dụng dầu ăn nhập khẩu với mục đích dành cho thức ăn chăn nuôi để sản xuất, chế biến thành dầu ăn để chế biến thực phẩm cho người, tối 24/6, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã phát đi cảnh báo đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng quy định về an toàn thực phẩm, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Cục An toàn thực phẩm cho hay, theo quy định tại Điều 39 Nghị định số 15/2018/NĐ-CP của Chính phủ, mặt hàng dầu thực vật thuộc nhóm sản phẩm do Bộ Công thương chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, bao gồm toàn bộ chuỗi sản xuất, chế biến, kinh doanh và lưu thông trên thị trường.
Để phòng ngừa rủi ro và bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng, Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, các cơ sở chế biến thực phẩm đặc biệt là bếp ăn tập thể và đơn vị cung cấp suất ăn sẵn cần yêu cầu nhà cung cấp làm rõ hồ sơ công bố, hồ sơ nguyên liệu của sản phẩm, không chỉ dựa vào bao bì, nhãn mác.
Cùng đó, không sử dụng nguyên liệu không đúng mục đích công bố trong chế biến thực phẩm, kể cả khi có đủ hóa đơn, chứng từ.
Khi phát hiện nghi ngờ, đề nghị thông tin kịp thời tới cơ quan chức năng để xử lý theo quy định
Cục An toàn thực phẩm cũng lưu ý việc tuân thủ đúng mục đích sử dụng của nguyên liệu thực phẩm không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà còn là trách nhiệm pháp lý bắt buộc.
Đồng thời, Cục này cũng nhấn mạnh: Mọi hành vi cố tình sử dụng nguyên liệu không đúng với mục đích đã đăng ký để chế biến thực phẩm, đặc biệt trong trường hợp nguyên liệu không bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng, sẽ bị cơ quan chức năng xem xét, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
