Vụ kiện Windsor: Cột mốc quan trọng của hôn nhân đồng giới

Bà Edith Windsor trước Tối cao pháp viện Mỹ trong vụ kiện tính hợp hiến của Đạo luật Bảo vệ Hôn nhân (DOMA) năm 2013. Ảnh: nytimes

Ảnh hưởng tích cực tới bình đẳng giới

Việc hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới có thể giúp tăng cường quyền lợi của cộng đồng LGBT (đồng tính nữ - Lesbian, đồng tính nam - Gay, song tính - Bisexual, chuyển giới - Transgender); giúp cho xã hội chấp nhận tính đa dạng của tình yêu và gia đình, cải thiện chất lượng cuộc sống của họ và giảm tình trạng phân biệt đối xử, bạo lực và kỳ thị đối với cộng đồng LGBT.

Hơn nữa, hôn nhân đồng giới cũng có thể có ảnh hưởng tích cực đến bình đẳng giới bởi không chỉ là sự bình đẳng giữa nam và nữ mà còn giữa các giới tính khác nhau. Việc công nhận quyền lợi của cộng đồng LGBT có thể giúp giảm thiểu tình trạng định kiến và phân biệt đối xử đối với người đồng tính, giúp cho mọi người có thể yêu và sống theo cách của mình mà không sợ bị phán xét hay tố cáo.

Việc hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới có thể giúp giảm bớt sự phân biệt đối xử với những người trong cộng đồng LGBTQ+ (LGBT và người có xu hướng tính dục đặc biệt - Queer, + các nhóm khác) bao gồm cả sự phân biệt đối xử dựa trên giới tính và xu hướng tính dục. Điều này góp phần thúc đẩy bình đẳng xã hội và kinh tế lớn hơn, vì các cặp đồng giới có thể tiếp cận các biện pháp bảo vệ, lợi ích và cơ hội pháp lý giống như các cặp dị tính.

Một đám cưới đồng giới ở Mỹ. Ảnh: apa.org

Hôn nhân đồng giới cũng thách thức cấu trúc gia đình truyền thống, nơi vẫn còn không ít sự bất bình đẳng giới. Việc công nhận và hợp pháp hóa các mối quan hệ đồng giới cũng giúp thúc đẩy các quan niệm đa dạng và toàn diện hơn về gia đình, giới tính và tình dục.

Hôn nhân đồng giới cũng có thể cung cấp một nền tảng cho sự ủng hộ và hoạt động tích cực, khi các cặp LGBTQ+ và những người ủng hộ họ nỗ lực để đảm bảo sự công nhận và bảo vệ của pháp luật cho các mối quan hệ của họ. Điều này có thể giúp nâng cao nhận thức về phân biệt đối xử và bất bình đẳng giới, đồng thời có thể truyền cảm hứng cho các hoạt động tích cực và thay đổi hơn nữa.

Tóm lại, hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới có thể có tác động tích cực đến bình đẳng giới bằng cách thúc đẩy các quan niệm về gia đình toàn diện và đa dạng hơn, thách thức vai trò và khuôn mẫu giới truyền thống, đồng thời giảm phân biệt đối xử dựa trên xu hướng tính dục và bản dạng giới.

Cuộc chiến pháp lý

Sự công nhận hợp pháp của hôn nhân đồng giới là một trận chiến pháp lý cam go, bởi có rất nhiều quốc gia vẫn không công nhận hình thức hôn nhân này. Ở một số quốc gia, các mối quan hệ đồng giới vẫn bị coi là bất hợp pháp và có thể dẫn đến những hình phạt nghiêm khắc như bỏ tù và thậm chí là tử hình.

Trong suốt lịch sử, các mối quan hệ đồng giới là chủ đề của sự phân biệt đối xử và đàn áp. Đồng tính luyến ái đã từng bị coi là một rối loạn tâm thần và tội ác. Các mối quan hệ đồng giới bị coi là vô đạo đức và bất hợp pháp. Tuy nhiên, phong trào quyền của người đồng tính đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong những năm gần đây, với việc hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới ở nhiều quốc gia là một cột mốc quan trọng.

Một trường hợp nổi tiếng thu hút sự chú ý về vấn đề hôn nhân đồng giới là trường hợp của Edith Windsor và Thea Spyer của nước Mỹ. Họ là một cặp đồng giới đã ở bên nhau hơn 40 năm. Hai người kết hôn ở Canada vào năm 2007, nhưng khi Thea Spyer qua đời vào năm 2009, Windsor không thể thừa kế tài sản của Spyer do Đạo luật Bảo vệ Hôn nhân (DOMA) của Mỹ định nghĩa hôn nhân là giữa nam và nữ.

Edith Windsor với tư cách người vợ trong cuộc hôn nhân đồng tính này đã đệ đơn kiện, thách thức tính hợp hiến của DOMA. Năm 2013, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã ra phán quyết có lợi cho cô. Tòa án đã hủy bỏ DOMA, mở đường cho các cặp đồng giới nhận được lợi ích và sự công nhận của liên bang.

Vụ án Windsor kiện tính hợp hiến của DOMA đã giúp đưa vấn đề hôn nhân đồng giới lên hàng đầu trong các cuộc trò chuyện và hành động pháp lý quốc gia, đồng thời là thời điểm quan trọng trong việc thúc đẩy bình đẳng hôn nhân ở Hoa Kỳ.

Một sự phát triển đáng kể trong phong trào hôn nhân đồng giới là quyết định mang tính bước ngoặt của Tòa án Tối cao Mỹ vào năm 2015 trong vụ kiện của Obergefell đối với Hodges. Tòa án đã phán quyết rằng các cặp đồng giới có quyền kết hôn theo hiến pháp, bác bỏ quy định cấm kết hôn đồng giới. Quyết định này đã mở đường cho hôn nhân đồng giới được hợp pháp hóa tại tất cả 50 bang của Mỹ.

Bà Edith Windsor tham gia diễu hành ủng hộ người đồng tính sau khi bà chiến thắng trong vụ kiện tính hợp hiến của Đạo luật Bảo vệ Hôn nhân (DOMA) năm 2013. Ảnh: nytimes

Cũng trong năm 2015, Ireland đã tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý về việc có nên hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới hay không. Cuộc trưng cầu dân ý được thông qua với hơn 60% phiếu bầu, đưa Ireland trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới thông qua bởi một cuộc bỏ phiếu phổ thông.

Các quốc gia khác cũng đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong những năm gần đây. Vào năm 2017, Úc đã hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới sau khi một cuộc khảo sát qua bưu điện quốc gia cho thấy phần lớn người Úc ủng hộ sự thay đổi này. Năm 2019, Đài Loan (Trung Quốc) trở vùng lãnh thổ đầu tiên ở châu Á hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới. Ngoài ra, một số quốc gia đã công nhận các kết hợp hoặc quan hệ đối tác dân sự đồng giới. Đây được xem là một bước tiến để đi tới bình đẳng hôn nhân đầy đủ.

Những tiến bộ đã đạt được trong cuộc đấu tranh cho bình đẳng hôn nhân mang lại hy vọng rằng những nỗ lực không ngừng cuối cùng sẽ mang lại sự bình đẳng hoàn toàn cho tất cả các cá nhân, bất kể xu hướng tính dục hay bản dạng giới của họ.

Tháng 4/2001, Hà Lan trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới.

Kể từ đó, nhiều quốc gia đã đưa ra quyết định tương tự. Những quốc gia đầu tiên là Bỉ và Canada vào năm 2003, theo sau là Tây Ban Nha và Nam Phi vào năm 2005. Mỹ với tiểu bang Massachusetts là tiểu bang đầu tiên hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới vào năm 2004, và từ đó, nhiều tiểu bang khác cũng đã làm điều tương tự.

Năm 2019, Ecuador là nước thứ 30 công nhận hôn nhân đồng giới.

Tính tới đầu năm 2023, hôn nhân đồng giới đã được hợp pháp hóa và công nhận ở 34 quốc gia, chiếm khoảng 1,35 tỷ người (17% dân số thế giới).

Song Kiều (Tổng hợp)