Vừa giám sát, vừa tư vấn

Ủy ban Tài khoản công

Ủy ban Tài khoản công (PAC), được thành lập vào tháng 2.1921, là ủy ban lâu đời nhất bộ ba ủy ban tài chính của Quốc hội. Mặc dù được mô phỏng theo mô hình tại Nghị viện Anh, nhưng trước năm 1950, ủy ban này hoạt động như một đơn vị phụ trợ của Bộ Tài chính. Sau khi Hiến pháp có hiệu lực vào tháng 1.1950, PAC đã có sự thay đổi triệt để và trở thành một Ủy ban hoàn toàn của cơ quan lập pháp.

Hiện tại, chức năng chính của PAC bao gồm: rà soát, phân tích báo cáo kiểm toán của Tổng Kiểm toán Nhà nước (CAG); kiểm tra các quyết định tài chính và chi tiêu của Chính phủ; bảo đảm sử dụng vốn công một cách thận trọng và đúng pháp luật; cung cấp các khuyến nghị để cải thiện quản lý tài chính và trách nhiệm giải trình.

Hình minh họa Ủy ban Tài khoản công. Nguồn: gyanchakra.co.in

Tóm lại, Ủy ban Tài khoản công đóng vai trò giám sát, bảo đảm rằng các hành động tài chính của Chính phủ luôn vì lợi ích của công chúng và tiền công được sử dụng một cách có trách nhiệm.

PAC bao gồm không quá 22 thành viên, trong đó 15 thành viên của Hạ viện và không quá 7 thành viên của Rajya Sabha (Thượng viện). Các thành viên được bầu hàng năm trong số các thành viên của viện tương ứng. Chủ tịch PAC do Chủ tịch Hạ viện bổ nhiệm. Các thành viên ủy ban không được phép kiêm nhiệm bộ trưởng trong chính phủ để bảo đảm không xung đột thẩm quyền và lợi ích.

Kể từ khi PAC trở thành Ủy ban của Quốc hội từ tháng 1.1950 đến nay, PAC đã trình bày hơn 1.500 báo cáo. Trong Hạ viện Khóa 16 (2014 - 2019), PAC đã trình bày 102 báo cáo. Kỷ lục là Hạ viện Khóa 5 (1971 - 1977), PAC đệ trình 239 báo cáo.

Các khuyến nghị của PAC được Hạ viện cũng như Chính phủ rất tôn trọng. PAC đóng vai trò nổi bật trong lịch sử giám sát tài chính của Quốc hội. Thông qua việc giám sát liên tục và kiểm tra chi tiết các khoản thu chi của Chính phủ, PAC đã tìm cách bảo đảm kỷ luật tài chính chi tiêu công trong nhiều năm qua.

Ủy ban Dự toán

Ủy ban Dự toán được thành lập vào tháng 4.1950, chịu trách nhiệm xem xét các dự toán nhằm đề xuất các biện pháp tiết kiệm chi tiêu công và cải thiện tổ chức, hiệu quả của ngân sách nhà nước. Một điểm đặc biệt là thành viên của ủy ban này chỉ bao gồm đại biểu Hạ viện do Hiến pháp Ấn Độ trao toàn bộ quyền tài chính cho Hạ viện với hàm ý rằng, chỉ có người đại diện cho nhân dân mới có thẩm quyền giám sát chi tiêu của Chính phủ.

Vai trò chính của Ủy ban Dự toán là giám sát và bảo đảm rằng tiền công quỹ được sử dụng đúng mục đích. Bao gồm: xem xét các dự toán ngân sách; kiểm tra kế hoạch tài chính của các bộ; đưa ra các khuyến nghị để quản lý tài chính tốt hơn; đề xuất các chính sách thay thế để tiết kiệm chi phí. Tóm lại, Ủy ban Dự toán là thành phần quan trọng trong quá trình lập ngân sách, bảo đảm tính thận trọng và trách nhiệm giải trình về tài chính.

Ủy ban sẽ xem xét các dự toán ngân sách cho các bộ thuộc Chính phủ Ấn Độ trong suốt năm tài chính và báo cáo với Hạ viện. Ủy ban Dự toán cũng điều tra các hoạt động của các bộ vì mọi hoạt động của họ đều liên quan đến chi tiêu. Với mục đích này, Ủy ban xem xét tổ chức và chức năng, chương trình làm việc, vấn đề tài chính… của các bộ. Quá trình xem xét từ mọi góc độ sẽ đưa đến đánh giá chính xác về hiệu quả trong cơ cấu tổ chức hoạt động, chi tiêu…

Cho đến nay, Ủy ban Dự toán đã điều tra, giám sát hầu hết các bộ của Chính phủ Ấn Độ, cùng các ban, ngành trực thuộc. Các báo cáo do Ủy ban đệ trình cho thấy Ủy ban luôn có cách tiếp cận tích cực và mang tính xây dựng khi giải quyết các chủ đề được đưa ra để xem xét. Đánh giá của Ủy ban về hoạt động của các bộ luôn khách quan và không thiên vị. Trong khi chỉ ra những bất cập về mặt tổ chức và tình trạng kém hiệu quả trong việc thực hiện các dự án/chương trình, Ủy ban đồng thời cung cấp diễn đàn để Chính phủ và Quốc hội tương tác và tạo cơ hội để thông tin được truyền tải từ Chính phủ đến Quốc hội và cuối cùng là đến người dân. Kể từ khi thành lập vào tháng 4.1950, Ủy ban đã trình bày hơn 1.100 báo cáo về hầu hết các bộ của Chính phủ. Trong số đó, hơn 600 báo cáo gốc và hơn 500 báo cáo về biện pháp khắc phục mà Chính phủ thực hiện sau các báo cáo trước đó của Ủy ban. Như vậy, trong hơn 70 năm tồn tại, Ủy ban Dự toán đã thực hiện vai trò của mình rất mạnh mẽ, khách quan, vô tư và công bằng.

Ủy ban Doanh nghiệp nhà nước

Các doanh nghiệp nhà nước do Chính phủ Ấn Độ quản lý đã trở thành đối tượng giám sát chi tiết của Quốc hội với việc thành lập Ủy ban Doanh nghiệp nhà nước (COPU) vào tháng 5.1964. Mục đích là để bảo đảm trách nhiệm giải trình của nhiều loại hình doanh nghiệp khác nhau trong khu vực công cũng như kiểm soát hoạt động của họ theo cách mà họ đóng góp hiệu quả vào mục tiêu phát triển kinh tế xã hội toàn diện của đất nước.

Ủy ban gồm 22 thành viên trong đó, 15 thành viên là Hạ nghị sĩ và 7 thành viên là Thượng nghị sĩ. Các thành viên của Ủy ban không được kiêm nhiệm chức vụ trong Chính phủ.

Quyền hạn của Ủy ban khá rộng. Hiện tại, Ủy ban có thẩm quyền điều tra hoạt động của mọi tập đoàn hoặc công ty có báo cáo thường niên được trình lên Hạ viện. Các báo cáo của Ủy ban tiết lộ cách thức hoạt động của các doanh nghiệp này cũng như đề xuất các biện pháp để cải thiện hiệu quả hoạt động. Một đặc điểm nổi bật của các báo cáo của Ủy ban là chúng không chỉ tập trung vào trách nhiệm giải trình của các doanh nghiệp nhà nước mà còn vào trách nhiệm giải trình của các bộ, ban, ngành quản lý các doanh nghiệp này.

Kể từ khi thành lập, cho đến nay, Ủy ban đã trình bày hơn 604 báo cáo. Trong số đó, 301 báo cáo gốc và 303 báo cáo về các động thái mà Chính phủ thực hiện để đáp lại các báo cáo gốc do Ủy ban đưa ra. Trong số 301 báo cáo gốc, 37 là các nghiên cứu theo chiều ngang về nhiều các khía cạnh hoạt động của các doanh nghiệp công. Ủy ban đã đưa ra hàng trăm khuyến nghị bao gồm hầu hết mọi lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp như lập kế hoạch dự án, quản lý tài chính, quản lý sản xuất, quản lý vật tư, chính sách nhân sự, quản lý lao động, bán hàng và tiếp thị, thúc đẩy xuất khẩu, thay thế nhập khẩu, tương tác giữa các doanh nghiệp, kiểm soát chất lượng, phát triển cân bằng khu vực, bảo vệ người tiêu dùng…

Với tư cách là một công cụ kiểm soát lập pháp hiệu quả, Ủy ban đã giúp thúc đẩy đáng kể hiệu quả nền kinh tế trong khu vực công; đóng vai trò quan trọng không chỉ trong việc xác định những thiếu sót trong hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước mà còn trong việc đề xuất các biện pháp khắc phục, truyền cảm hứng cho các doanh nghiệp cũng như các bộ quản lý của họ để khắc phục những bất cập mà Ủy ban nhận thấy trong quá trình điều tra. Trong vai trò “điều tra”, “giám sát”, Ủy ban đã chỉ ra nhiều khiếm khuyết và hành vi thiếu đúng đắn trong hoạt động của các doanh nghiệp nhà nước. Vai trò “cố vấn” của Ủy ban đã giúp các doanh nghiệp định hướng lại hoạt động hiệu quả hơn.

Quỳnh Vũ