Vươn khơi nuôi biển - Kỳ 1: Thúc đẩy phát triển nuôi biển công nghệ cao
Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và các chương trình hành động của Chính phủ, Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết số 09 đều khẳng định mục tiêu phát triển mạnh kinh tế biển theo hướng: “Nuôi trồng, khai thác, chế biến hải sản, nhất là nuôi biển công nghệ cao, thân thiện với môi trường”. Nghị quyết số 55 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa đã cho phép tỉnh áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù để phát triển nuôi trồng thủy sản trên phạm vi vùng biển tỉnh quản lý. Cùng với đó, Đề án thí điểm nuôi biển công nghệ cao (CNC) tại Khánh Hòa đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đang được tỉnh triển khai hiệu quả. Đây là những động lực quan trọng đưa ngành nuôi biển của tỉnh vươn ra biển lớn bằng CNC, trở thành hình mẫu nuôi biển của cả nước.
Kỳ 1: Thúc đẩy phát triển nuôi biển công nghệ cao
Triển khai thực hiện các nghị quyết của Trung ương về phát triển tỉnh Khánh Hòa, riêng lĩnh vực nuôi biển, Khánh Hòa được Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường định vị: “Tiên phong, dẫn dắt” ngành nuôi biển CNC của cả nước, mở ra chương mới cho toàn ngành nuôi biển Việt Nam. Ngoài tiềm năng, lợi thế riêng có, các nghị quyết, chính sách, định hướng lớn của Trung ương và quyết tâm triển khai của tỉnh đang là những động lực đưa nuôi biển CNC vững bước vào thập niên nâng tầm phát triển theo định hướng tại Nghị quyết số 01 của Tỉnh ủy về tăng trưởng kinh tế hai con số giai đoạn 2025 - 2030.
Tiến lên hiện đại
Chúng tôi đã nhiều lần đến các vùng nuôi biển trong tỉnh, từng chứng kiến những giọt nước mắt của người nuôi tôm hùm, cá biển sau những trận cuồng phong ập vào vùng biển Khánh Hòa đánh tan lồng bè gỗ truyền thống trên các vùng nuôi ở vịnh Vân Phong, vịnh Cam Ranh, kéo cơ nghiệp của hàng nghìn ngư dân tan theo bọt biển. “Cơn bão số 12 năm 2017 đã gây thiệt hại rất nặng nề cho người nuôi biển trên vịnh Vân Phong. Khi ấy, nhiều ngư dân đã thầm ước ao về một hệ thống lồng nuôi hiện đại, có thể thích ứng được với biến đổi khí hậu, chống chọi được với bão tố như hệ thống lồng nuôi HDPE mà các doanh nghiệp lớn đang áp dụng để nuôi biển tại Vân Phong”, ông Nguyễn Xuân Hòa - Giám đốc Hợp tác xã Nuôi biển Vân Phong tâm sự.
Đồng chí Trịnh Minh Hoàng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh thăm vùng nuôi biển công nghệ cao của Hợp tác xã Nuôi trồng thủy sản Cam Ranh - Hòn Nội.
Ước mong ấy của ông Hòa và nhiều ngư dân khác nay đã trở thành hiện thực khi Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 có định hướng rõ ràng cho ngành nuôi biển Khánh Hòa: “Phát triển nuôi trồng, khai thác, chế biến hải sản, nhất là nuôi biển CNC, thân thiện với môi trường”. Ngoài ra, Nghị quyết số 55 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa đã dành một điều, khoản riêng về các chính sách đặc thù để phát triển nuôi trồng thủy sản trên biển, với nhiều ưu đãi về miễn, giảm tiền sử dụng khu vực biển, thuế thu nhập doanh nghiệp cho hoạt động nuôi biển tại địa phương và chính sách bảo hiểm liên quan đến hoạt động nuôi biển.
Đồng chí Phạm Thị Xuân Trang - Phó Chủ tịch HĐND tỉnh nhấn mạnh: “Các cơ chế, chính sách đặc thù tại Nghị quyết số 55 của Quốc hội sẽ là "đòn bẩy" thu hút các doanh nghiệp, tập đoàn lớn về nuôi biển đến Khánh Hòa đầu tư, phát triển nuôi biển CNC, công nghiệp, hiện đại, quy mô lớn, thích ứng với biến đổi khí hậu; từng bước giúp tỉnh hình thành những vùng nuôi xa bờ, vừa đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội, vừa góp phần đảm bảo an ninh, quốc phòng. Đây cũng chính là động lực để ngành nuôi biển trở thành trụ cột của kinh tế biển tỉnh, đóng góp tích cực vào thập niên tăng trưởng hai con số mà Nghị quyết số 01 của Tỉnh ủy đặt ra. Ngoài ra, việc phát triển nuôi biển CNC còn là một bước đi quan trọng của ngành thủy sản trong cụ thể hóa Nghị quyết số 57 năm 2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”.
Một góc khu vực nuôi biển công nghệ cao cách bờ 6 hải lý đầu tiên trong cả nước tại vùng biển Hòn Nội (xã Cam Lâm).
Thực hiện Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị và nhiệm vụ được Chính phủ giao tại Nghị quyết số 42 năm 2022 về ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị, tỉnh đã xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án thí điểm phát triển nuôi biển CNC tại Khánh Hòa. Đây là cơ hội lớn để ngành nuôi biển của tỉnh chuyển đổi từ quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu sang nuôi biển CNC, hiện đại, quy mô công nghiệp; chuyển từ vùng nước ven bờ ra vùng biển xa bờ và tiến dần ra nuôi trên đại dương. “Đây là đề án được Tỉnh ủy xác định là “mới và khó”, phạm vi rộng, liên quan nhiều bộ, ngành, nội dung khối lượng công việc rất nhiều. Nhưng với quyết tâm của Ban Thường vụ Tỉnh ủy: “Khó cũng phải làm, làm cho bằng được! Khó khăn đến đâu sẽ tháo gỡ đến đó để từng bước hiện thực hóa mục tiêu đưa Khánh Hòa trở thành trung tâm kinh tế biển, là trung tâm nuôi biển CNC của cả nước”, sau hơn 2 năm xây dựng, Đề án thí điểm phát triển nuôi biển CNC tại Khánh Hòa đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, phát động triển khai từ tháng 3-2025. Đây là bước khởi đầu trong hiện thực hóa mục tiêu phát triển nuôi biển CNC của tỉnh, mở ra tương lai phát triển nuôi biển CNC của cả nước”, ông Nguyễn Duy Quang - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường bày tỏ.
Đưa chính sách vào thực tiễn
Đại diện nhiều hợp tác xã, hộ nuôi biển có tiềm lực trong tỉnh chia sẻ: Nuôi biển CNC chính là ước mơ của tất cả các hộ nuôi vì thực tế đã chứng minh mô hình nuôi biển CNC của Công ty TNHH Thủy sản Australis Việt Nam (vịnh Vân Phong) và các mô hình thí điểm được tỉnh triển khai ở vùng biển hở Cam Lập (xã Nam Cam Ranh) mang lại hiệu quả rất cao, chống chọi được với bão cấp 12. Để phát triển nuôi biển CNC, bên cạnh thu hút các doanh nghiệp có tiềm lực đầu tư, tỉnh cần quan tâm đến việc khuyến khích các hộ dân chuyển đổi sang nuôi biển CNC. Người dân rất cần có những chính sách ưu đãi từ các tổ chức tín dụng, sự hỗ trợ từ các quỹ đầu tư để chuyển đổi lồng nuôi. Cùng với đó, cần tập huấn, hướng dẫn cho ngư dân áp dụng các kỹ thuật và công nghệ mới vào nuôi biển; giao diện tích mặt nước để người dân mạnh dạn đầu tư; hỗ trợ người dân xây dựng mã số vùng nuôi để phục vụ xuất khẩu chính ngạch…
Nhân công cho cá ăn tại lồng nuôi HDPE của gia đình ông Vũ Khắc Mười tại khu vực Đầm Bấy.
Trong dịp trao đổi về triển khai Đề án thí điểm phát triển nuôi biển CNC tại Khánh Hòa, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nhấn mạnh: “Thực hiện thành công đề án sẽ đưa Khánh Hòa trở thành hình mẫu để các địa phương ven biển trong cả nước cùng phát triển ngành công nghiệp nuôi biển, đưa ngành này thực sự trở thành mũi nhọn của tỉnh trong phát triển kinh tế thủy sản nói riêng, kinh tế biển nói chung”. Để triển khai hiệu quả đề án này, theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, tỉnh cần khẩn trương nghiên cứu xây dựng các cơ chế, chính sách, trong đó có các chính sách đặc thù đã được Quốc hội thông qua để thu hút doanh nghiệp, khuyến khích người dân đầu tư vào nuôi biển CNC; quan tâm đến việc đào tạo nguồn nhân lực phục vụ trong ngành này. Cùng với đó, chú trọng nghiên cứu ứng dụng khoa học, công nghệ về cả công nghệ nuôi, con giống, thú y thủy sản, thức ăn dinh dưỡng để từ đó tăng năng suất, chất lượng sản phẩm, nâng cao hiệu quả nghề nuôi. Về tổ chức sản xuất, cần phải hình thành được hệ sinh thái nuôi biển CNC, trong đó doanh nghiệp là trung tâm, liên kết với các hợp tác xã, hộ nuôi. Địa phương cũng cần xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm nuôi biển CNC; quan tâm đầu tư hạ tầng nuôi biển; chú trọng hợp tác quốc tế để phát triển nuôi biển bền vững…
Qua hơn 5 tháng phát động triển khai, đến nay, việc thực hiện Đề án thí điểm phát triển nuôi biển CNC tại Khánh Hòa đã đạt được nhiều kết quả rất tích cực. Ngư dân Khánh Hòa là những người đầu tiên trong cả nước nuôi biển xa bờ đến 6 hải lý. Lần đầu tiên trong cả nước có những hộ dân được cấp giấy phép nuôi trồng thủy sản, tiến tới được cấp mặt nước để nuôi trồng thủy sản trên biển... Tận mắt chứng kiến những lồng tròn, lồng vuông HDPE trên các “cụm công nghiệp” nuôi biển CNC tại vịnh Vân Phong, Đầm Bấy, Hòn Nội… càng củng cố hơn trong chúng tôi niềm tin Khánh Hòa hội tụ đủ yếu tố để trở thành trung tâm nuôi biển lớn, trở thành địa phương đi đầu, dẫn dắt ngành nuôi biển công nghiệp của cả nước. Nuôi biển sẽ sớm trở thành ngành xuất khẩu “tỷ đô-la”, một trong những trụ cột quan trọng của kinh tế biển trên hành trình đưa kinh tế Khánh Hòa bước vào thập niên nâng tầm phát triển như mục tiêu mà Nghị quyết số 01 của Tỉnh ủy đã đặt ra.
