WB dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2025 ở mức 6,6%

Sau đà tăng trưởng mạnh mẽ nhờ xuất khẩu sớm tăng mạnh trong nửa đầu năm, kinh tế Việt Nam được dự báo sẽ tăng chậm lại trong phần còn lại của năm khi xuất khẩu dần trở về quỹ đạo bình thường. Là nền kinh tế định hướng xuất khẩu, Việt Nam tiếp tục chịu tác động từ triển vọng tăng trưởng toàn cầu suy yếu và nhu cầu giảm từ các đối tác thương mại lớn. Bên cạnh đó, những bất định về chính sách thương mại có thể ảnh hưởng tới niềm tin tiêu dùng và doanh nghiệp.

Về trung hạn, tăng trưởng được dự báo chậm lại còn 6,1% năm 2026, trước khi phục hồi lên 6,5% vào năm 2027 nhờ thương mại toàn cầu khởi sắc và Việt Nam tiếp tục giữ lợi thế là điểm đến sản xuất cạnh tranh.

Một số chỉ số kinh tế, Việt Nam 2022–2027 (Nguồn: Báo cáo Cập nhật kinh tế Việt Nam)

Để hỗ trợ tăng trưởng và giảm thiểu rủi ro từ bên ngoài, báo cáo khuyến nghị Việt Nam cần đẩy mạnh đầu tư công, kiểm soát rủi ro trong hệ thống tài chính, và thúc đẩy các cải cách cơ cấu.

Trong đó, chính sách tài khóa có thể hỗ trợ cho khả năng chống chịu và viễn cảnh tăng trưởng của nền kinh tế. Bởi theo báo cáo, dư địa chính sách tiền tệ nới lỏng bị hạn chế do lãi suất thực đã tương đối thấp và chênh lệch lãi suất với các thị trường quốc tế đang được thu hẹp. Trong khi đó, với nợ công ở mức thấp như hiện nay, dư địa tài khóa vẫn còn để quản lý những rủi ro bên ngoài, chẳng hạn nhằm dự phòng cho tác động ngắn hạn của các lĩnh vực có nguy cơ nhất với xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Mặc dù nền kinh tế được dự báo sẽ tăng trưởng vững chắc trong giai đoạn 2025-2026, nhưng thiếu hụt về hạ tầng đòi hỏi phải đẩy mạnh đầu tư. Dư địa tài khóa hiện nay có thể dành nguồn lực cần thiết cho những dự án đó để đảm bảo tăng trưởng bền vững trong trung và dài hạn. Quản lý đầu tư công cần được tối ưu hóa song song với tăng đầu tư - về năng lượng, logistics và giao thông - để đảm bảo triển khai đầu tư theo đúng ưu tiên, định hướng quy hoạch và đảm bảo hiệu suất, cũng như quản lý nợ và rủi ro đầy đủ.

Nguồn: Minh họa của cán bộ Ngân hàng Thế giới

Bà Mariam J. Sherman, Giám đốc WB tại Việt Nam, Campuchia và Lào, nhận định: “Với tỷ lệ nợ công thấp, Việt Nam có dư địa tài khóa dồi dào. Nếu được thực hiện hiệu quả, đầu tư công sẽ vừa giải quyết những bất cập hạ tầng, vừa tạo thêm việc làm. Song song, cần thúc đẩy cải cách để củng cố dịch vụ thiết yếu, xây dựng nền kinh tế xanh, phát triển vốn con người và đa dạng hóa thương mại – đây chính là những yếu tố then chốt giúp Việt Nam giảm thiểu rủi ro toàn cầu và duy trì tăng trưởng dài hạn.”

Trọng tâm đặc biệt của báo cáo lần này – với tiêu đề “Bứt tốc phát triển nhân tài công nghệ cao của Việt Nam” – nhấn mạnh sự cần thiết của việc xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao để hỗ trợ và tăng tốc hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của đất nước. Để hiện thực hóa tham vọng công nghệ cao và mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam không chỉ thêm một lực lượng sinh viên tốt nghiệp các ngành STEM ngày càng đông đảo, mà còn cần một đội ngũ chuyên gia nòng cốt có khả năng dẫn dắt nghiên cứu, vận hành phòng thí nghiệm, và biến ý tưởng thành các sản phẩm sẵn sàng đưa ra thị trường.

Cơ cấu lực lượng lao động trong lĩnh vực dịch vụ lập trình máy vi tính (một ngành dịch vụ thâm dụng công nghệ, bao gồm hầu hết các doanh nghiệp vi mạch bán dẫn) – Nguồn: Tính toán của cán bộ Ngân hàng Thế giới dựa trên điều tra lao động việc làm năm 2023

Báo cáo cũng chỉ ra tiềm năng gia tăng chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển (R&D) cả từ khu vực công và tư nhân, đi cùng những cải cách rộng hơn cho môi trường kinh doanh. Hiện tổng chi R&D của Việt Nam còn thấp so với nhiều nước trong khu vực.

Việt Nam có thể mở rộng đội ngũ giảng viên tiến sĩ để gia tăng số lượng người có trình độ sau đại học và đội ngũ nhà nghiên cứu giỏi, đồng thời đẩy mạnh liên kết giữa đại học – doanh nghiệp – nhà nước nhằm xây dựng lực lượng lao động sẵn sàng cho thị trường, thúc đẩy chuyển giao công nghệ và lan tỏa tri thức.

Lê Đỗ