Xả nước hồ thủy điện: An toàn chống lũ nhưng không lãng phí 'vàng trắng'

Hồ thủy điện Hòa Bình thực hiện xả đáy vào 20h ngày 13/6.

“Canh trời” vừa sản xuất vừa chống lũ

Thực hiện Công điện số 04/CĐ-QG, trong 2 ngày cuối tuần, Công ty Thủy điện Hòa Bình đã mở 2 cửa xả đáy hồ Hòa Bình. Sáng qua (13/6), Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phòng, chống thiên tai (PCTT) tiếp tục lệnh Giám đốc Công ty Thủy điện Sơn La mở tiếp cửa xả đáy thứ hai hồ Sơn La vào hồi 14h00 ngày 13/6/2022; Lệnh Giám đốc Công ty Thủy điện Hòa Bình mở tiếp cửa xả đáy thứ ba hồ Hòa Bình vào hồi 14h00 ngày 13/6/2022 và mở cửa xả đáy thứ tư vào hồi 20h00 ngày 13/6/2022. Đồng thời đóng một cửa xả đáy hồ Tuyên Quang vào hồi 16h00 ngày 13/6/2022. Tất cả các đợt xả đáy hồ thủy điện đều được thực hiện an toàn với các thông tin cảnh báo sớm từ các đơn vị chức năng.

Tuy nhiên, theo các dự báo, trong tháng 6/2022, tại khu vực Bắc bộ, đặc biệt là Tây Bắc, Việt Bắc sẽ có lượng mưa cao hơn trung bình nhiều năm từ 20-30%; tháng 7, cao hơn 10-30%; tháng 8, cao hơn 5-15%; tháng 9, cao hơn 15-30%; riêng tháng 10-11, lượng mưa ở Bắc Bộ thấp hơn từ 15-20% so với trung bình nhiều năm. Mùa mưa lũ năm 2022 ở lưu vực sông Hồng sẽ xuất hiện sớm hơn. Đỉnh lũ trên các sông suối ở lưu vực sông Hồng cũng cao hơn năm 2021. Đỉnh lũ trên lưu vực sông Đà xấp xỉ trung bình nhiều năm, nhưng cao hơn so với năm 2021.

Do đó, buộc các công ty thủy điện cùng EVN phải chỉ đạo, điều hành vận hành hồ chứa để vừa an toàn với vùng hạ du khi xả lũ và đảm bảo hiệu quả kinh tế trong sản xuất kinh doanh điện trước bối cảnh các nguyên liệu khác cho sản xuất điện như than, khí đều đang có những nguy cơ cao trong cung ứng.

Thông tin về tình hình đảm bảo an toàn cho các hồ chứa mùa mưa lũ, đại diện EVN cho biết, các nhà máy thủy điện đang được huy động tối đa, đặc biệt các nhà máy thủy điện trên sông Đà, công suất chạy 24/24 giờ. Năm nay, giá nhiên liệu đầu vào cho sản xuất điện như than, khí tăng rất cao, dẫn đến giá thành sản xuất điện tăng cao. Vì vậy, EVN đề xuất, ngoài yếu tố đảm bảo an toàn về thiên tai, Ban Chỉ đạo Quốc gia về PCTT cần có những tính toán để sử dụng hiệu quả nguồn nước trên các hệ thống sông để vừa đảm bảo an toàn hồ chứa, vừa sử dụng nguồn nước hiệu quả, kinh tế.

Mua dữ liệu thủy văn để vận hành hồ chứa

Với trách nhiệm vận hành hồ chứa an toàn, ngay từ trước mùa mưa bão, các công ty thủy điện của EVN trên lưu vực sông Hồng đã đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống quan trắc; triển khai áp dụng công nghệ mới vào hệ thống thu thập quan trắc từ xa, hiển thị dữ liệu theo thời gian thực, tự động cảnh báo và báo cáo định kỳ để giám sát online từ xa các công trình, đảm bảo quản lý an toàn, ổn định đập và hồ chứa.

Tập đoàn cũng đã chỉ đạo các công ty tổ chức rà soát, cập nhật, bổ sung, xây dựng các phương án ứng phó với tình huống khẩn cấp, phương án ứng phó thiên tai, phương án đảm bảo thông tin liên lạc… Các công ty đã tổ chức xây dựng, lắp đặt và đưa vào vận hành hệ thống cảnh báo khu vực hạ du như loa phóng thanh, biển cảnh báo, còi hú.

Tại các nhà máy đều trang bị hệ thống camera giám sát xả nước, tín hiệu được truyền trực tiếp về Ban Chỉ đạo Quốc gia về PCTT và các đơn vị liên quan. Các camera tập trung giám sát các vị trí khu vực đầu mối đập, mực nước thượng lưu, mực nước hạ lưu, tổng thể hạ lưu, khu vực tràn. Các công ty còn thực hiện lắp đặt các trạm đo mưa và lắp đặt thiết bị đo mực nước và lưu lượng qua tổ máy tự động; Thực hiện kiểm tra, bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo các thiết bị hoạt động chính xác.

Đại diện Công ty Thủy điện Hòa Bình cũng cho biết, trước khi mở cửa xả đáy đợt đầu tiên cũng là thời điểm trước mùa mưa bão, Công ty đã hoàn thành công tác kiểm tra rà soát các hạng mục công trình trước lũ. Đồng thời đã tổ chức thực hiện tổng kiểm tra, rà soát toàn bộ các công trình thủy công, hệ thống đập tràn xả lũ; hoàn thành công tác kiểm tra, bảo dưỡng hệ thống thiết bị, các cửa xả sâu, cẩu chân dê đập tràn, máy phát diezel trạm OPY (“khởi động đen” cấp điện dự phòng) đảm bảo sẵn sàng đón lũ.

Theo Ban An toàn (EVN) để phục vụ điều hành các hồ chứa hiệu quả - an toàn, EVN cũng đang triển khai xây dựng “Đề án mua số liệu khí tượng thủy văn phục vụ vận hành hồ chứa bậc thang thủy điện sông Đà, sông Gâm theo thời gian thực” trong đó dự kiến sẽ mua số liệu khí tượng thủy văn của 50 trạm đo mưa, 16 trạm thủy văn và 2 trạm rada đặt tại Mộc Châu, Sơn La và Mường Tè, Lai Châu; Rà soát, hoàn thiện và ban hành Quy định phối hợp giữa các công ty thủy điện thuộc EVN trên lưu vực sông Đà trong công tác đảm bảo an toàn công trình và vận hành điều tiết các hồ chứa thủy điện trên bậc thang thủy điện sông Đà.

Hoàng Tú