Xanh hóa sản xuất các sản phẩm liên quan đến hóa chất

Sản xuất tại Công ty TNHH Chất dẻo thân thiện (ở Khu công nghiệp Hố Nai). Ảnh: Vương Thế

Xanh hóa trong sản xuất, kinh doanh để đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng cao của thế giới cũng như phát triển bền vững là điều Việt Nam đang hướng tới, trong đó có các lĩnh vực liên quan đến hóa chất. Ứng dụng khoa học, công nghệ là một trong những giải pháp quan trọng, giúp Việt Nam thúc đẩy phát triển xanh trong ngành hóa chất, phù hợp xu hướng toàn cầu.

Luật hóa các yêu cầu về phát triển xanh

Hóa chất có vai trò rất quan trọng cho ngành công nghiệp hóa chất nói riêng và ngành công nghiệp nói chung. Tuy nhiên, hoạt động liên quan đến hóa chất cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nguy cơ xảy ra sự cố trong quá trình sản xuất, kinh doanh, sử dụng, bảo quản, vận chuyển. Do đó, việc hiểu biết các quy định pháp luật liên quan đến hóa chất và những kỹ năng trong việc phòng ngừa, xử lý sự cố đòi hỏi trách nhiệm chủ động của các doanh nghiệp (DN), cơ quan, tổ chức.

Luật Hóa chất năm 2025 (có hiệu lực từ ngày 1-1-2026) nhằm cụ thể hóa những tiêu chí về phát triển xanh trong lĩnh vực này mà Việt Nam đang hướng tới.

Theo đó, Luật Hóa chất năm 2025 yêu cầu chủ đầu tư dự án hóa chất có nghĩa vụ lựa chọn, sử dụng công nghệ đảm bảo tiêu chuẩn an toàn môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên, giảm thiểu việc sử dụng hóa chất nguy hiểm và giảm thiểu chất thải hóa chất. Áp dụng bộ nguyên tắc trong thiết kế, lựa chọn công nghệ, thiết bị, quy trình sản xuất, sử dụng và thải bỏ hóa chất, nhằm giảm thiểu hoặc loại bỏ việc sử dụng và tạo ra hóa chất nguy hiểm (nguyên tắc hóa học xanh).

Bên cạnh đó, các tổ chức, cá nhân khi thực hiện hoạt động hóa chất phải xử lý chất thải, bao bì, thiết bị hóa chất thải bỏ từ hoạt động hóa chất và các vật dụng khác theo quy định của Luật Hóa chất năm 2025 và các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, an toàn lao động và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Đồng Nai là địa phương có quy mô kinh tế lớn thứ 4 cả nước, với đông đảo DN đang tham gia hoạt động sản xuất, kinh doanh. Quá trình hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN cũng như đời sống hằng ngày có nhiều công đoạn sử dụng các loại hóa chất khác nhau. Tháng 11-2025, Sở Công Thương đã phối hợp với Cục Hóa chất (Bộ Công Thương) tổ chức Hội nghị Phổ biến văn bản pháp luật về hóa chất trong lĩnh vực công nghiệp cho 300 DN trên địa bàn. Theo ông Vương Thành Chung, Phó Cục trưởng Cục Hóa chất, Luật Hóa chất năm 2025 là cơ sở để thúc đẩy chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi số trong ngành, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước, phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế và yêu cầu phát triển công nghiệp xanh, hiện đại.

Doanh nghiệp nỗ lực xanh hóa trong sản xuất

Đối với các DN, nỗ lực xanh hóa trong sản xuất, kinh doanh là điều tất yếu hiện nay, trong đó có những công đoạn, sản phẩm liên quan hoặc có nguồn gốc từ hóa chất.

Công ty TNHH Chất dẻo thân thiện (Eco Polymers - ở Khu công nghiệp Hố Nai) chuyên sản xuất polymer và mút xốp đang trở thành điểm sáng trong nỗ lực giảm phát thải ra môi trường. Theo ông Dương Quang Tiến, Giám đốc kinh doanh và phát triển thị trường của công ty, trong quá trình vận hành sản xuất trước đây, nguyên liệu có bị hao hụt, phát sinh lượng lớn chất thải ra môi trường.

Để tối ưu hóa sản xuất và tiết kiệm chi phí, công ty đã nghiên cứu và đưa vào sản xuất hệ thống tái chế phế phẩm sau sản xuất. Bên cạnh đó, sử dụng nguyên liệu từ thầu dầu để thay thế nguồn nguyên liệu có nguồn gốc dầu mỏ; tái chế phế phẩm theo tiêu chuẩn Hệ thống Tái chế toàn cầu (GRS), biến phế phẩm thành nguồn nguyên liệu đầu vào mới. DN cũng tối ưu hóa phản ứng phom và mô phỏng hóa học nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm; đồng thời cải thiện hiệu suất hóa - điện năng, giúp giảm mức tiêu thụ từ 12-18%. Nhờ mạnh dạn chuyển đổi công nghệ, năm 2023, công ty đã đạt chứng nhận GRS với hàng loạt tiêu chí nghiêm ngặt, nhất là việc tuân thủ quy định về sử dụng hóa chất.

Tương tự, Công ty cổ phần Maxim Á Châu (Cụm công nghiệp Hố Nai 3) chuyên sản xuất các sản phẩm sơn nước. Với mục tiêu hướng đến khách hàng, lấy khách hàng làm trung tâm trong phát triển, DN không ngừng đầu tư về máy móc, trang thiết bị và công nghệ sản xuất tiên tiến để mang đến cho khách hàng sản phẩm sơn chất lượng.

Theo ông Hoàng Sáng Tạo, Giám đốc Công ty cổ phần Maxim Á Châu, DN đang nỗ lực để đầu tư công nghệ sản xuất hiện đại, tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu an toàn về môi trường. DN đang nghiên cứu sản xuất ra các loại sơn có độ bền cao, đảm bảo tính thẩm mỹ cho nhu cầu đa dạng của khách hàng. Đích đến của Maxim Á Châu là đẩy mạnh phát triển ra thị trường các nước trong khu vực, vươn ra thế giới nên công nghệ và tiêu chuẩn cao là yếu tố tiên quyết.

Một DN khác là Công ty cổ phần Sản xuất kinh doanh hóa chất và môi trường An Phú (ở Khu công nghiệp Hố Nai) mới khởi công xây dựng nhà máy sản xuất, pha chế hóa chất với công suất thiết kế 240 ngàn tấn/năm, phục vụ nhu cầu của các DN trong nước, DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và hướng tới xuất khẩu.

Ông Nguyễn Hữu Bảy, Tổng Giám đốc công ty chia sẻ: DN sẽ ứng dụng công nghệ sản xuất tự động, nhân sự được đào tạo chuyên sâu, ưu tiên sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước và từng bước hướng đến nguyên liệu tái chế, góp phần bảo vệ môi trường.

Vương Thế