Xây dựng ngành chăn nuôi an toàn sinh học, đáp ứng thị trường xuất khẩu
Ngày 16/6, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị tổng kết các chương trình và kế hoạch quốc gia phòng, chống bệnh cúm gia cầm, lở mồm long móng và dịch tả lợn châu Phi.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, dịch bệnh nguy hiểm trên gia súc, gia cầm tiếp tục được kiểm soát. Ảnh: TL.
Theo Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cả nước có tổng đàn vật nuôi lớn trên thế giới, với hơn 570 triệu con gia cầm, hơn 30 triệu con lợn, 12 triệu con gia súc ăn cỏ, đóng góp hơn 26% giá trị của ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, trong những năm qua, ngành chăn nuôi liên tục đối mặt với diễn biến phức tạp của các loại dịch bệnh nguy hiểm, đặc biệt là các bệnh cúm gia cầm, lở mồm long móng và dịch tả lợn châu Phi.
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết, giai đoạn 2020-2025, Việt Nam đã kiểm soát, phòng, chống hiệu quả dịch bệnh trên đàn gia súc, gia cầm, góp phần bảo đảm nguồn cung thực phẩm phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. Việc tiêm phòng cho đàn gia súc, gia cầm góp phần quan trọng trong phòng, chống dịch bệnh, ngăn ngừa dịch lây lan, bùng phát diện rộng. Vai trò đặc biệt quan trọng của ngành thú y và chăn nuôi trong thành tựu tăng trưởng nông nghiệp thời gian qua với ba kế hoạch lớn trong phòng chống dịch bệnh trên động vật.
Thứ trưởng cũng lưu ý các vấn đề lớn còn tồn tại như tỷ lệ lưu hành virus cúm gia cầm vẫn cao; chăn nuôi nhỏ lẻ đan xen với tập trung gây khó kiểm soát dịch; tiêm phòng ở vùng sâu vùng xa còn yếu; cơ sở giết mổ, chế biến chưa đạt tiêu chuẩn xuất khẩu; hạ tầng vùng chăn nuôi còn thiếu đồng bộ. Những khó khăn này cần được giải quyết bằng cơ chế khuyến khích, chính sách hỗ trợ, nâng cao nhận thức và siết chặt giám sát.
Tại hội nghị, các đại biểu, chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp đã tập trung thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm, bài học thực tiễn từ cơ sở và những mô hình phòng, chống dịch bệnh hiệu quả; đồng thời đề xuất các giải pháp góp ý cho chương trình, kế hoạch quốc gia giai đoạn 2026-2030 nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống dịch bệnh và phát triển ngành chăn nuôi ổn định, bền vững, theo hướng hiện đại và hội nhập.
Ông Phan Quang Minh - Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết: Trong 6 tháng đầu năm 2025, dịch bệnh nguy hiểm trên gia súc, gia cầm tiếp tục được kiểm soát tương đối hiệu quả. Cụ thể, toàn quốc ghi nhận 251 ổ dịch tả lợn châu Phi tại 35 tỉnh, giảm 14,63% số địa phương có dịch, giảm 61,79% số ổ dịch và 81,27% thiệt hại so với cùng kỳ 2024. Cúm gia cầm xảy ra tại 6 tỉnh với 9 ổ dịch, khiến 21.337 con mắc và 25.318 con bị tiêu hủy, số tỉnh có dịch giảm, nhưng mức độ thiệt hại lại tăng gấp đôi (2,03 lần).
Lở mồm long móng ghi nhận 10 ổ dịch trên cả nước với 235 con mắc, 34 con tiêu hủy, giảm hơn 77% số ổ dịch và hơn 83% số con mắc. Dịch viêm da nổi cục xảy ra tại 7 tỉnh, với 88 con mắc bệnh, 29 con chết hoặc bị tiêu hủy.
Về Chương trình quốc gia Phòng chống dịch bệnh cúm gia cầm, giai đoạn 2019 - 2025, lãnh đạo Cục Chăn nuôi và Thú y cho hay, việc giám sát chủ động đã góp phần cảnh báo sớm, phân tích dịch tễ học và định hướng lựa chọn vaccine phù hợp; số lượng ổ dịch cúm gia cầm giảm đáng kể so với giai đoạn trước (2014 - 2018), giảm 33% về số ổ dịch trung bình/năm, giảm 3,6% số tỉnh có dịch.
Điều này cho thấy, việc kiểm soát dịch bệnh đã phần nào có hiệu quả, dù vẫn có những thách thức trong việc giảm thiểu thiệt hại về gia cầm. Ngoài ra, Hệ thống báo cáo trực tuyến VAHIS đã hỗ trợ đáng kể trong việc giám sát, báo cáo và quản lý dịch bệnh kịp thời, giúp nâng cao hiệu quả ứng phó dịch bệnh.
Nghiên cứu vaccine và khôi phục ngành chăn nuôi
Trong 6 tháng đầu năm 2025, tiến độ tiêm vaccine phòng bệnh động vật bằng ngân sách nhà nước vẫn chưa đáp ứng được mục tiêu các Kế hoạch quốc gia đề ra. Tỷ lệ tiêm vaccine cho đàn lợn mới đạt 1,11% tổng đàn; vaccine cúm gia cầm đạt 19,8% và lở mồm long móng trên trâu bò đạt 25,5%. Ngoài cúm gia cầm, hầu hết các bệnh còn lại đều có tỷ lệ tiêm dưới 10%, cho thấy độ phủ vaccine còn hạn chế, nhất là ở khu vực chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán.
Nhắc lại những bài học lớn từ các đợt dịch bệnh nghiêm trọng trước đây, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, ngành chăn nuôi từng mất 60 triệu con gia cầm vào năm 2003, gần 50 người tử vong, thiệt hại 0,5% GDP. DTLCP giai đoạn 2019–2020 làm giảm 9 triệu tấn thịt lợn, CPI tháng 4/2020 tăng 6,73%. “Chính trong khó khăn đó, sự quyết tâm từ Trung ương, sự vào cuộc của doanh nghiệp và hệ thống thú y đã giúp kiểm soát dịch bệnh, nghiên cứu vaccine và khôi phục ngành chăn nuôi. Tôi khẳng định rằng đến nay, không gian pháp lý của ngành chăn nuôi và thú y đã cơ bản đầy đủ. Chiến lược phát triển ngành đến 2030, tầm nhìn 2045 đặt chăn nuôi là ngành chủ đạo, đóng góp trên 60% giá trị sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, cần tiếp tục rà soát kỹ giai đoạn 2020-2025, xem cái gì đã làm được, cái gì cần làm tiếp, từ đó củng cố vững chắc mục tiêu tăng trưởng 8% và xuất khẩu 65 tỷ USD của toàn ngành năm nay” - Thứ trưởng nói.