Xây dựng nông thôn mới: Chú trọng khâu quy hoạch

Quy hoạch xây dựng NTM gắn với quá trình đô thị hóa giai đoạn 2021 - 2025 là tiền đề, cơ sở để triển khai các bước tiếp theo trong thực hiện Chương trình xây dựng NTM. Đến nay, toàn tỉnh có 100% (theo tiêu chí cũ) số xã đạt tiêu chí quy hoạch. Quy hoạch là một trong những tiêu chí đạt kết quả cao trong Bộ tiêu chí NTM. Tuy nhiên, các địa phương thực hiện tiêu chí quy hoạch rập khuôn theo xu hướng “đô thị hóa nông thôn, đồng bằng hóa miền núi, bê tông hóa làng quê”. Điều này dẫn đến sự xung đột giữa đô thị và nông thôn, giữa nông nghiệp và công nghiệp. Ông Trần Hoa, người dân ở xã Bình Dương (Bình Sơn) bày tỏ, việc đầu tư thay đổi diện mạo nông thôn cần chú ý đến bản sắc văn hóa và giá trị đặc trưng của từng địa phương. Nhiều xã xây dựng NTM theo khuôn mẫu, dẫn đến diện mạo na ná nhau, từ cơ sở hạ tầng giao thông, trường học, sân vận động, nhà văn hóa, nhà ở, đến vùng sản xuất.

Làm tốt khâu quy hoạch xây dựng nông thôn mới sẽ góp phần thay đổi diện mạo hạ tầng, tạo được bản sắc và giá trị địa phương, tránh tình trạng rập khuôn giữa các địa phương.

Mục tiêu của tiêu chí quy hoạch NTM không chỉ dừng lại ở việc đầu tư xây dựng, mà còn gắn với quy hoạch sản xuất nông nghiệp nhằm tích hợp các ngành hàng để tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Trong khi đó, tại nhiều địa phương, quy hoạch NTM thiếu tính liên kết, chưa quan tâm đến đặc điểm sản xuất, văn hóa và cuộc sống của người dân. Điều này dẫn đến quy hoạch theo mô tuýp: Vùng trung tâm cấp xã phát triển thương mại - dịch vụ, vùng “đệm” là sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, trồng cây ăn quả gắn với du lịch sinh thái cộng đồng.

Quá trình thực hiện quy hoạch NTM, người dân ở một số địa phương chưa được tham gia và giám sát, nên chưa thấy rõ vai trò chủ thể, chưa phát huy hết trách nhiệm và nghĩa vụ của mình trong quá trình xây dựng NTM tại địa phương. Theo Giám đốc Sở NN&PTNT Hồ Trọng Phương, quy hoạch là tiêu chí quan trọng hàng đầu trong Bộ tiêu chí NTM nhưng các địa phương chưa thật sự chú trọng. Điều này dẫn đến chất lượng quy hoạch thấp, trùng lặp và rập khuôn, các vùng và ngành nghề bố trí bất hợp lý gây ra sự xung đột. Trong giai đoạn 2021 - 2025, quy hoạch NTM phải tạo tính kết nối giữa hạ tầng với vùng sản xuất hàng hóa, phát triển kinh tế với không gian văn hóa, nông nghiệp sinh thái với đô thị văn minh, nhằm tạo sự hài hòa cho xã hội và riêng biệt trong từng địa phương.

Bài, ảnh: THANH PHONG