Xây dựng sân bay Gia Bình: Đề xuất cơ chế đặc thù trong giải phóng mặt bằng

Đại biểu Nguyễn Thị Lan - Đoàn ĐBQH TP Hà Nội. Ảnh: Đinh Nhung/Mekong ASEAN

Ngày 19/11, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận tại tổ về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan - Đoàn ĐBQH TP Hà Nội đánh giá cao cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra đã chuẩn bị hồ sơ khá công phu, nghiêm túc, thể hiện tinh thần cầu thị, trách nhiệm khi trình Quốc hội xem xét chủ trương đầu tư Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình.

Theo nữ đại biểu, cảng Hàng không quốc tế Nội Bài là cửa ngõ hàng không quốc tế chính của Thủ đô Hà Nội và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, nhưng trong thời gian 2014 - 2024 lượng hành khách tăng nhanh, khoảng 11,8%/năm và hiện nay đang khai thác vượt công suất.

Bộ Xây dựng đã nghiên cứu, mở rộng Cảng Hàng không quốc tế Nội Bài về phía Nam nhưng gặp nhiều khó khăn, di dời số lượng lớn dân cư, chi phí giải phóng mặt bằng lớn, mất nhiều thời gian...

Do đó, việc xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Gia Bình là bước đi chiến lược, có tính đột phá, góp phần tái cấu trúc mạng lưới hàng không vùng Thủ đô, tạo cực tăng trưởng mới, tạo động lực thúc đẩy các ngành công nghiệp logicstic, thương mại điện tử, du lịch, dịch vụ...

Đồng thời, có ý nghĩa rất quan trọng đảm bảo an ninh - quốc phòng, phục vụ các sự kiện đối ngoại lớn của đất nước, đặc biệt là APEC được tổ chức vào năm 2027, đại biểu phân tích.

"Mặt khác, các khu vực Bắc Ninh, Hải Phòng, Hà Nội... là một trong những trung tâm sản xuất mặt hàng điện tử lớn, dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đầu tư vào đây cao, nếu có cảng hàng không quốc tế hiện đại, đặt đúng vị trí chiến lược cũng rất tốt, nâng cao khả năng cạnh tranh quốc gia của đất nước. Xét về quy hoạch, cũng phù hợp quy hoạch tổng thể phát triển cảng hàng không quốc tế, sân bay Gia Bình sẽ chia sẻ với Nội Bài, đảm bảo an toàn, nâng cao chất lượng dịch vụ hàng không, giảm áp lực cho Nội Bài trong tương lai," đại biểu nêu.

Tuy nhiên, nữ đại biểu băn khoăn về tiến độ giải phóng mặt bằng cho 7.100 hộ dân, cho rằng nếu không làm khéo, không có chính sách sinh kế phù hợp thì rất dễ chậm toàn bộ dự án. Vấn đề tác động môi trường như tiếng ồn, dòng chảy, hạ tầng thoát nước, đầu tư, xử lý chất thải... cũng cần nghiên cứu kỹ để không bị giảm thiểu tác động lâu dài sau này.

Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung cơ chế hỗ trợ người dân khi thu hồi đất, đồng thời yêu cầu chủ đầu tư đánh giá kỹ tác động môi trường về tiếng ồn, dòng chảy, thoát nước và xử lý chất thải.

Đại biểu Tạ Văn Hạ - Đoàn ĐBQH TP Đà Nẵng. Ảnh: Media Quốc hội.

Cũng quan tâm đến nội dung này, đại biểu Tạ Văn Hạ - Đoàn ĐBQH TP Đà Nẵng đánh giá, dự án Cảng hàng không quốc tế Gia Bình là một chủ trương rất lớn, được xây dựng với quy mô tầm quốc tế, hy vọng sẽ nằm trong một trong 10 sân bay hàng đầu thế giới, đạt chuẩn 5 sao, đồng thời có chức năng lưỡng dụng.

"Tôi ủng hộ cao sự cần thiết của dự án. Đây là một chủ trương rất đúng, dự án không chỉ để vận chuyển hành khách mà còn tạo động lực phát triển cho vùng Thủ đô, trong đó Bắc Ninh là một phần của vùng đó, chia sẻ gánh nặng với sân bay Nội Bài hiện đang quá tải; đồng thời, phục vụ quốc phòng và an ninh. Đối với dự án, không chỉ có gần 2.000 ha diện tích đất để làm sân bay, mà còn có tới 15.000 ha nữa để quy hoạch các khu vệ tinh, phát triển kinh tế - xã hội của vùng," đại biểu nêu và cho biết, lần đầu tiên Việt Nam có một mô hình khuyến khích nhà đầu tư tư nhân đầu tư sân bay, mở ra một thị trường mới trong hàng không Việt Nam, là một bước đi chiến lược.

Tuy nhiên, theo đại biểu, thời gian thực hiện dự án 25 năm là hơi dài, đề nghị đầu tư dự án cần nhanh hơn, tiến độ phải khẩn trương hơn, tập trung hơn. Ngoài câu chuyện cảng hàng không, việc kết nối giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy phải có sự kết nối đồng bộ để khai thác hiệu quả nhất.

Về cơ chế đặc thù, đại biểu đề nghị cần có cơ chế đặc thù cho việc đền bù và giải phóng mặt bằng. "Người dân xứ Kinh Bắc, mỗi một tấc đất, mỗi một mái nhà, mỗi một con người đều lưu giữ hồn cốt của dân tộc, lưu giữ văn hóa đã có từ nghìn đời, hơn nghìn năm nay. Người dân sẵn sàng ủng hộ, sẵn sàng di dời vì sự nghiệp phát triển quê hương, đất nước, do đó, cách ứng xử của chúng ta phải xứng đáng," đại biểu đề nghị.

Đại biểu Tạ Văn Hạ cũng đề cập câu chuyện chính sách chuyển đổi nghề cho người dân. "Người ta sống ở nông thôn, nhà hẹp nhưng còn có vườn để trồng rau, nuôi gà. Bây giờ theo quy định tái định cư, diện tích sống như đô thị mới, mỗi hộ 70m², 80m² hay 100m², duy trì sinh kế của người dân theo kiểu nông thôn như trước là rất khó. Do đó, đề nghị nghiên cứu chính sách hỗ trợ họ về vốn để người dân sắp xếp lại sinh kế, ổn định cuộc sống," đại biểu TP Đà Nẵng nêu.

Kiều Chinh