Sân bay quốc tế Gia Bình: Phá vỡ điểm nghẽn về năng lực vận tải hàng không?

Tính cấp thiết của dự án

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (đoàn Hà Nội) đánh giá cao cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã chuẩn bị hồ sơ dự án khá công phu, nghiêm túc, thể hiện tinh thần cầu thị và trách nhiệm khi trình Quốc hội xem xét chủ trương đầu tư Cảng hàng không quốc tế Gia Bình.

Đại biểu đoàn Hà Nội đồng tình về tính cấp thiết của dự án. Cảng hàng không quốc tế Nội Bài hiện nay đang khai thác vượt công suất. Bộ Xây dựng đã nghiên cứu mở rộng sân bay về phía nam nhưng gặp nhiều khó khăn khi phải di dời lượng lớn dân cư, chi phí giải phóng mặt bằng lớn. Vì vậy, việc Chính phủ đề xuất xây dựng cảng hàng không quốc tế Gia Bình là bước đi chiến lược, có tính đột phá, góp phần tái cấu trúc mạng lưới hàng không vùng Thủ đô theo mô hình “trung tâm kép”, tạo cực tăng trưởng mới để thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp, logistics, thương mại điện tử, du lịch, dịch vụ. Ngoài ra, nó còn có ý nghĩa quan trọng trong bảo đảm quốc phòng, an ninh và phục vụ các sự kiện đối ngoại lớn của đất nước.

Cùng chung ý kiến, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP.HCM) cho rằng, việc xây dựng sân bay mới này có ý nghĩa quan trọng góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Dự án không chỉ là một công trình giao thông đơn lẻ mà còn là cú huých lớn phá vỡ điểm nghẽn về năng lực vận tải hàng không; Giảm tải cho các cảng hàng không trong khu vực, đặc biệt là cảng hàng không quốc tế Nội Bài đang quá tải; Tạo động lực mới thu hút đầu tư, thúc đẩy du lịch, thương mại; Phát triển các vùng lân cận với các ngành công nghiệp, dịch vụ chất lượng cao; Hoàn thiện mạng lưới kết cấu hạ tầng giao thông theo tinh thần các nghị quyết của Trung ương và Quốc hội đã ban hành về quy hoạch tổng thể cảng hàng không trong cả nước.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng, dự án không chỉ là một công trình giao thông đơn lẻ mà còn là cú huých lớn phá vỡ điểm nghẽn về năng lực vận tải hàng không.

Tuy nhiên, ông Hùng lưu ý về mục tiêu của dự án, tại Điều 1 về chấp thuận chủ trương đầu tư dự án, bổ sung vào khoản 1, Điều 1 làm rõ thêm về mục tiêu về môi trường, vì đây là yếu tố quan trọng của cảng hàng không quốc tế. Cần cụ thể hóa là mục tiêu “xanh” và bền vững. Dự án chia làm 2 giai đoạn thì cần cụ thể các mốc thời gian thực hiện, như tiến độ thực hiện từ năm nào.

Đảm bảo sinh kế cho người dân ổn định cuộc sống

Theo đại biểu Nguyễn Tâm Hùng, diện tích giải phóng mặt bằng và tái định cư của dự án rất lớn. Đại biểu đề nghị cần làm việc này chặt chẽ, nhân văn, đảm bảo công bằng trong đền bù, tái định cư bởi việc này ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ dự án và sự đồng thuận xã hội, nhất là người dân địa phương.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan cũng lưu ý về giải phóng mặt bằng với khoảng hơn 7.000 hộ dân bị ảnh hưởng. Nếu không có giải pháp tốt, tiến độ dự án có thể chậm. Khi di dời cần đảm sinh kế cho người dân giúp họ ổn định cuộc sống.

Đại biểu đoàn Hà Nội cho biết, sân bay có tiếng ồn, dòng chảy, ngập úng, ảnh hưởng đến sinh kế của người dân. Do đó, cần tính toán đến những giải pháp, giảm thiểu tác động lâu dài sau này, không ảnh hưởng đến sinh kế của người dân.

Cùng với đó, cần dự báo chính xác nhu cầu vận tải, cơ cấu khai thác để xem xét xác định quy mô đầu tư phù hợp để đảm bảo tính hiệu quả cao.

“Nếu Việt Nam xây dựng được một sân bay đầu tư theo chuẩn mực quốc tế, theo tiêu chuẩn hàng không thông minh, xanh, bền vững, đạt tiêu chuẩn 5 sao, nằm trong 10 sân bay có dịch vụ tốt nhất thế giới như mục tiêu dự án đề ra không chỉ là niềm tự hào của Việt Nam, mà còn góp phần nâng cao uy tín, đẳng cấp, thương hiệu Việt Nam và thúc đẩy phát triển kinh tế đất nước, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia”, đại biểu Nguyễn Thị Lan nêu ý kiến

Còn theo đại biểu Nguyễn Minh Hoàng (đoàn TP.HCM), phương án thu hồi đất và giải phóng mặt bằng cần tính toán kỹ vì số lượng người bị ảnh hưởng rất lớn. Với khối lượng công việc rất lớn đòi hỏi cơ chế, chính sách đặc thù để hỗ trợ nhà đầu tư và UBND tỉnh Bắc Ninh trong việc thực hiện thu hồi, đền bù, giải tỏa.

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai cho phép thu hồi đất khi đạt 75% hộ dân đồng ý nhưng với chủ trương đầu tư cảng hàng không quốc tế cần chính sách riêng, linh hoạt và thực tế hơn.

Theo đại biểu Nguyễn Minh Hoàng, phương án thu hồi đất và giải phóng mặt bằng cần tính toán kỹ vì số lượng người bị ảnh hưởng rất lớn.

“Việc thu hồi đất phải đảm bảo quyền lợi cho người dân và đi liền với đào tạo nghề, hỗ trợ người dân ổn định cuộc sống. Bên cạnh đó là các vấn đề kỹ thuật, hạ tầng liên quan có những khâu khó giải quyết như: hạ tầng điện, nghĩa trang, mực nước sông... cần được xem xét kỹ lưỡng trong đề án, đảm bảo an toàn và hiệu quả lâu dài”, đại biểu Nguyễn Minh Hoàng nêu ý kiến .

Đại biểu Nguyễn Thị Yến (đoàn TP.HCM) cho rằng, việc xây dựng sân bay phải xứng tầm, thể hiện hình ảnh quốc gia chứ không phải tiết kiệm quá mức.

Theo đại biểu cần hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng, tạo việc làm mới cho người dân sau khi thu hồi đất. Đề nghị Chính phủ nghiên cứu cơ chế hỗ trợ cho địa phương khó khăn trong trường hợp tỉnh không có nguồn lực.

Chi phí tối ưu, sử dụng nguồn vốn hiệu quả, mang lại lợi ích bền vững

Đại biểu Nguyễn Minh Hoàng cho rằng cần tính toán, định lượng nhu cầu vận tải của cảng hàng không Gia Bình với sân bay quốc tế Nội Bài và các sân bay gần đó như Cát Bi, Vân Đồn. Ngoài ra, cần xem xét các hình thức vận tải khác như đường cao tốc, đường bộ và đường sắt tốc độ cao, để tính toán tổng thể vận tải hành khách, đảm bảo hiệu quả và thể hiện tính ưu việt của đầu tư sân bay mới.

Về quy mô dự án, ban soạn thảo phải có tham chiếu các sân bay quốc tế để đảm bảo tính đúng, chính xác trong tính toán.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nêu ý kiến, tại Khoản 5, điểm b yêu cầu nhà đầu tư phải chứng minh được năng lực tài chính và khả năng huy động vốn hợp pháp. Vì số vốn huy động để xây dựng cảng hàng không này là rất lớn nên nhà đầu tư cần chứng mình được năng lực, đồng thời phải có cơ chế giám sát việc huy động và giải ngân vốn, nhằm giảm thiểu rủi ro chậm tiến độ và rủi ro tài chính, bảo đảm dự án được thực hiện đúng kế hoạch.

Đoàn ĐBQH TP.HCM tại phiên thảo luận tổ sáng 19/11.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng quan tâm đến chất lượng thi công và giám sát. Theo đại biểu, một số dự án hạ tầng giao thông gần đây (ví dụ nhà ga T3, cầu tại Tây Ninh), có hiện tượng chất lượng công trình chưa đảm bảo, ảnh hưởng đến quản lý nhà nước và đời sống người dân. Do đó, đại biểu đề nghị tăng cường thẩm định, giám sát thi công và nghiệm thu, đảm bảo chất lượng, an toàn, tránh các vấn đề tương tự xảy ra với dự án cảng hàng không quốc tế.

Đại biểu cho rằng cần đánh giá hiệu quả kinh tế - xã hội và nguồn vốn để đảm bảo cảng hàng không quốc tế Gia Bình đảm bảo triển khai với chi phí tối ưu, sử dụng nguồn vốn hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực và bền vững cho cộng đồng. Bên cạnh đó cần quan tâm cơ cấu nguồn vốn, đặc biệt là nguồn vốn ngoài ngân sách, để đảm bảo tính khả thi tài chính và không tạo áp lực lên nợ công.

Nguyễn Vân/VOV.VN